buzzfeednews.com
Язғучи нурмуһәммәт тохти лагердин чиқип җан үзгән
Йеқинда уйғур дияридики әл сөйгән язғучилардин нурмуһәммәт тохтиниң бир мәзгил лагерға қамалғанлиқи вә лагердин чиқип бир айға қалмай җан үзгәнлики һәққидә учурлар тарқалди.
Мәрһумниң муһаҗирәттики пәрзәнтлири бу һәқтә мәлумат берип, еғир дәриҗидики диабит (шекәр) кесили бар болған язғучиниң йерим йилчә лагерға қамалғанлиқини, униң бу йил март ейиниң ахири лагердин чиқип узун өтмәйла вапат болғанлиқини билдүргән.
Мәлум болушичә, нурмуһәммәт тохти 1949-йили туғулған болуп, өзиниң көплигән надир әсәрлири билән уйғур китабханлириниң йүксәк һөрмитигә еришкән икән.
Лагер мәһбуслириниң балиси суда тунҗуқуп өлүп қалди
Өткән айда иҗтимаий таратқуларда хотәндики мәлум бир өстәңгә чүшүп өлүп кәткән бир балини тонувелиш һәққидә сүрәтлик елан тарқалған иди. Мухбиримизниң бу һәқтә елип барған ениқлашлири давамида балиниң өлүм учуриниң тоғрилиқи дәлилләнди.
Йәрлик сақчилардин бири бу вәқәниң раст икәнликини ейтқан болсиму, буниң тәпсилатидин хәвәрсизликини билдүрди. Бу балиниң ата-анисиниң қәйәрдә икәнлики намәлум болуп, бир қисим кишиләр уларни хотәндики лагерларниң биридә болуши мумкин, дәп қаримақта икән.
Өткән йилиму гума наһийәсидә мушуниңға охшаш ата-аниси лагерға қамалған бирнәччә гөдәкниң ечинишлиқ һалда өлүп кәткәнлики мәлум болған иди.
Қәлбинур хитайлар тартқан видийодин анисини тонувалди
Муһаҗирәттики уйғурларниң вәтәндики уруқ-туғқанлири билән алақиси пүтүнләй үзүветилгән әһвалда америкадики қәлбинур ханим тасадипий һалда хитай саяһәтчиләр тартқан видийоларниң биридин анисини тонувалған.
Бу көрүнүшләрниң биридә униң аниси хитай саяһәтчиләргә полу етиватқан болуп, «әрләрниң һәммиси лагерда, тиҗарәт қилғанларниң һәммиси аяллар икән» дегән темида тарқитилған икән. Әмма қәлбинур анисиниң содигәр әмәсликини, әксичә лагердин чиққандин кейин өз һойлисида хитайларға полу етишкә мәҗбур болғанлиқини билдүргән.
Әһвалдин хәвәрдар кишиләрниң билдүрүшичә, нөвәттә хитай һөкүмити уйғур дияриниң «тинч» вә «ават» икәнликини тәшвиқ қилиш үчүн мушуниңға охшаш түрлүк васитиләрни қолланмақта икән.
Белгийә әлчиханисидин қайтурулған уйғурлар из-дерәксиз ғайиб болди
Һазир белгийәдә яшаватқан уйғур муһаҗирлиридин аблимит турсун йеқинда аяли вә пәрзәнтлирини белгийәгә келишкә тәклип қилған. Әмма униң аилисидикиләр бейҗиңдики белгийә әлчиханисиға көчмәнләр визиси илтимас қилиш үчүн барғандин кейин хитай сақчилири үрүмчигә қайтуруп кәткән вә из-дерәксиз ғайиб болған.
Аблимит турсунниң билдүрүшичә, белгийә әлчиханиси униң аяли вә пәрзәнтлириниң әлчиханида қоғдиниш тәлипини рәт қилған һәмдә хитай сақчилириға хәвәр қилған.
Бейҗиң шәһири вә белгийә ташқи ишлар министирлиқидики алақидар хадимлар бу мәсилиләргә ениқ җаваб бәрмәйватқан болуп, нөвәттә бу кишиләрниң аилә бойичә тутқун қилинғанлиқи алға сүрүлмәктә.
Америка дөләт мәҗлиси уйғурларни бастурушқа қатнашқан хитай ширкәтлирини тәкшүрмәктә
Йеқинда америкадики бир қисим алий мәктәпләр вә фонди җәмийәтлириниң уйғур дияридики сиясий бастурушларға биваситә яки васитилик һалда һәмдәм болуватқан хитай технологийә ширкәтлиригә мәбләғ салғанлиқи ашкара болған иди.
Бу мунасивәт билән америка дөләт мәҗлисидики бир қисим палата әзалири бу һәқтики алақидар һәмкарлиқ мунасивәтлирини тәкшүрүш тәклипини оттуриға қойған. Шундақла «буниңға тездин хатимә бериш лазим» дәп көрсәткән.
Мәлум болушичә, америка-хитай сода урушиниң юқири пәллигә чиқишиға әгишип, америкадики бир қисим ширкәтләр хитай тәрәп билән болған бу хил һәмкарлиқ мунасивәтлирини үзүшкә башлиған.
Австралийәдики уйғурлар коллектип гуваһлиқ бәрди
Мушу һәптидә австралийәниң аделайд шәһиридики уйғурлар австралийәниң әң чоң телевизийәси болған ABC телевизийәсигә коллектип гуваһлиқ бәргән. Шу җайдики 200 дәк уйғур бу паалийәткә қатнашқан.
Австралийәдики уйғурлар өзлириниң лагерға вә түрмигә қамалған уруқ-туғқанлириниң рәсимлирини көтүрүп, өзлиригә мәлумлуқ паҗиәләрни ихчам шәкилдә баян қилған.
Мәлум болушичә, бу хилдики гуваһлиқ бериш паалийәтлири арқилиқ уйғур дияридики зулумни ташқи дуняға җанлиқ аңлатқили, шуниңдәк уйғур давасини техиму зор қоллашқа игә қилғили болидикән.
