Heptilik xewerler (15-iyuldin 21 iyulghiche)

Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri

Amérika, xitayda yüz bergen weqelerning térrorluq ikenlikige höküm qilish müshkül

Amérika dölet ishlar ministirliqi yilliq térrorluqqa qarshi turush doklati élan qilip, xitayning térrorluqqa qarshi herikiti nuqtiliq “Uyghurlarning musteqilliqini terghib qilidighan teshkilat‏- sherqiy türkistan islam herikitige qaritilghanliqi” ni bildürdi.

Doklatta yene, xitay da'irilirining 2016‏-yili shinjang Uyghur aptonom rayonida bixeterlik we tekshürüshni jiddiyleshtürgenlikini qeyt qildi.

Xitayning tunji yürüsh térrorluqqa qarshi turush qanuni 2016‏-yili 1‏-yanwardin bashlap yolgha qoyulghan.

Amérika dölet ishlar ministirliqining doklatida körsitishiche, xitayning térrorluqqa qarshi mezkur qanunida uning uzundin buyan térrorluqqa qarshi qollinip kelgen heriketlirige ashkara destek bérilgen bolup, bezide uning nuqtiliq Uyghurlargha qaritilghan bu herikitining térrorluqni nishan qilghanliqi yaki shexs we guruhlarni basturushqa qaritilghanliqini perqlendürmek müshkül bolup kelgen.

D u q bash katipi dolqun eysaning bildürüshiche, xitay hökümiti bu qanuni arqiliq Uyghurlargha yürgüzüwatqan ikki xil ölchemni qanunlashturghan.

Misirda tutqun qilin'ghan Uyghurlarning misir istixbarat idariside ikenliki ilgiri sürüldi

Misirning qahire shehiride tutqun qilin'ghan Uyghurlarning ötken düshenbe küni misir istixbarat idarisi teripidin élip kétilgenliki, ularning istixbarat bash idarisige qarashliq qamaqxanida tutup turuluwatqanliqi ilgiri sürüldi.

Misirliq adwokatlarning ashkarilishiche, tutqun qilin'ghan barliq Uyghurlar misir bash istixbarat idarisi-el muxarabatning qamaqxanisigha yighiwélin'ghan.

Misirdiki Uyghur oqughuchilarning ötken charshenbe küni, tutqunlarning adwokatlirining uchuridin neqil keltürüp ashkarilishiche, ular qahirediki saqchi ponkitlirida tutup turuluwatqan Uyghurlardin az dégende 73 kishining misir bash istixbarat da'iriliri élip kétilgenlikidin xewer tapqan.

Misirdiki oqughuchilarning bildürüshiche, misirliq saqchilar Uyghur oqughuchilarni tutush buyruqini misir istixbarat idarisi chiqarghanliqini bildürgen. Saqchilar, Uyghur oqughuchilarni tutqun qilish sewebini misir-xitay ikki dölet otturiliqidiki kélishimge baghlighan.

Uyghur rayonida intizamgha xilapliq qilish namida yene 10 Uyghur jazalandi

Uyghur rayonluq partkom intizam tekshürüsh komitéti yéqinda yene intizamgha xilapliq qilghan 12 neper asasi qatlam emeldarining partiyidin qoghlap chiqirilip, délosining edliyege tapshurulghanliqini élan qildi.

Tengritagh torining xewiridin melum bolushiche, bularning hemmisi yéza we kent derijilik emeldarlar bolup, bulardin 10 nepiri Uyghur iken. Uyghur rayonida hakimiyet béshida turuwatqanlar, bolupmu menpe'etlik orunlarda hoquq tutuwatqanlar asasen xitay emeldarlar bolsimu, emma yéqindin buyan jazalan'ghanlar ichide mutleq köpinchisining Uyghur bolushi muhajirettiki Uyghur közetküchilirining diqqitini tartmaqta.

Tengritaghning xewiride déyilishiche, bu qétim jazalan'ghanlar asasliqi namratlarni yölesh we emin öyi qurulushi qatarliq sahelerge ajritilghan pulni özining qiliwalghan yaki buni wasite qilip turup para alghan. Xelq'aradiki közetküchiler xitayda parixorluqning yiltizi siyasiy tüzülmide ikenlikini, emeldarlarni jazalash bilen chiriklikini tügetkini bolmaydighanliqini tekitlep kelmekte.

Amérika diniy erkinlik komitéti: “Gülmirening qismiti Uyghurlarning nöwettiki ehwalining inkasi!”

Uyghur wijdan mehbusi gülmire iminning menggülük qamaqqa höküm qilin'ghanliqining sekkiz yilliqi munasiwiti bilen, amérika xelq'ara diniy erkinlik komitétining mu'awin mudiri sandra jolléy xanim ochuq xet élan qilip, türmidiki gülmirege medet tilidi.

Sandra jolléy gülmire imin toghrisidiki ziyaritimizni qobul qilghanda, “Gülmire imin duch kelgen qismet ayrim bir shexsning ehwali emes, belki pütkül Uyghurlarning béshigha kéliwatqan simwolluq halet” dédi.

Uyghur hazirqi zaman tarixidiki zor weqelerdin bolghan ürümchi “5-Iyul weqesi” ge sekkiz yil bolghan bolsimu, lékin xitay hökümiti uninggha chétishliq nurghun mesililerni hazirgha qeder yoshurup kelgen.

Gülmire imin shu waqitta qolgha élin'ghan mehbuslarning biri. U “5-Iyul weqesi” din kéyin shu qétimliq namayishni teshkilligüchilerning biri, dégen guman bilen qolgha élinip, muddetsiz qamaqqa höküm qilin'ghan. Amérika diniy erkinlik komitéti gülmire iminni qutquzulidighan wijdan mehbuslirining biri, dep élan qilghan idi.

Yanfon ishletküchilerning téléfonigha “Tor tazilighuch” ni ornitish telep qilin'ghan

Yéqinda ürümchi shehiridiki yanfon ishletküchilerning öz téléfonlirigha “Tor tazilighuch” namidiki yumtalni ornitishi telep qilin'ghanliqi melum boldi.

Mezkur yumshaq détal yanfon'gha ornitilghandin kéyin, shu téléfondin ötken “Térrorluq” bilen alaqidar bolushi mumkin bolghan herqandaq uchurni bayqiyalaydiken hemde aptomatik öchüreleydiken. Mezkur tedbir yéngidin ijra qiliniwatqan bolup, buning yéqin kelgüside pütkül Uyghurlar diyarigha omumlishishi mölcherlenmekte.

Xitay hökümiti ötken yilning axirliridin bashlap, Uyghur rayonida qattiq amanliq tedbirlirini yolgha qoyup, Uyghurlarning herikitini téximu qattiq qamal qilishqa bashlighan idi. Kishilik hoquq pa'aliyetchilirining qarishiche, puqralarning téléfonigha bu xil “Tor tazilighuch” yumtalini orunlashturushi ularning uchur we pikir erkinlikini téximu qattiq boghup,ularning shexsi bixeterlikige téximu éghir tehdit peyda qilidiken.