Heptilik xewerler (20-iyuldin 26-iyulghiche)

Muxbirimiz jüme
2013.07.26
erkin-asiya-radiosi.jpg Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri
Photo: RFA

Xitayning Uyghur élidiki axbarat kontrolluqi tenqidke uchridi

Chégrasiz muxbirlar teshkilati xitayning Uyghur élide yolgha qoyuwatqan axbarat we tor kontrolluqini tenqid qildi. Chégrasiz muxbirlar teshkilati yene xelq'ara jem'iyetni Uyghur élidiki uchur kontrolluqini bikar qilish heqqide xitaygha bésim ishlitishke chaqirdi.

Teshkilat bu sözlerni xitayning Uyghur tor betlirini nazaret qilishi keskinliship, Uyghur tordashlargha qaritilghan tehdit we tutqun qilish ehwali ewj chiqqan mezgilde qildi.

Teshkilatning asiya ishlirigha mes'ul xadimi bénjamin isma'il xitayni Uyghur élidiki axbarat kontrolluqi we basturush herikitini toxtitishqa mejburlash üchün xelq'araning öz'ara masliship heriket qilishi kéreklikini bildürdi.

Mehbusning inisi chet'eldiki Uyghurlardin yardem telep qildi

Meshhur siyasiy mehbus abdukérim abduweli 12 yilliq késilip jaza mudditi 4 qétim uzartilghandin kéyin, uning inisi abduraxman abduweli muraji'etname élan qilip, chet'eldiki Uyghurlardin yardem telep qildi.

Abduraxman abduwelining bayan qilishiche, akisi késilgen 24 yildin buyan ularning a'ilisi saqchilarning nuqtiliq diqqet merkizige aylan'ghan.

Bu sewebtin abduraxman abduwelining yéqinqi 24 yilliq hayatimu saqchixanigha bérish we kelgen saqchilarning so'aligha jawab bérish bilen ötken.

Shunga u, radi'omiz arqiliq jama'etke xitab qilip, chet'eldiki Uyghurlarning junggoning qanunliri boyiche akisigha yardem qilishni telep qildi.

Siyasiy mehbus abdukérim abduweli bundin 24 yil muqeddem türmige tashlan'ghan. Uninggha bérilgen jaza mudditi toshqan bolsimu, xitay da'iriliri uning jaza mudditini dawamliq uzartip türmide tutup turmaqta idi.

Shiwétsiyediki Uyghur teshkilatliri hökümet organlirigha xet yazdi

Yéqinda shiwétsiye Uyghur ma'arip uyushmisi bilen shiwétsiye Uyghur komitétining idare hey'etliri arqa-arqidin shiwétsiye hökümet organlirigha ochuq xet yézip, Uyghur élide yüz bergen qanliq weqelerning heqiqiy ehwali heqqide chüshenche berdi.

Ular mezkur ochuq xetlerde birdek shiwétsiye parlaménti we hökümet organlirining nöwette Uyghurlar duch kéliwatqan milliy we diniy bésimlargha qarita adalet meydanida turup ipade bildürüshni telep qildi.

Jem'iyet mes'ulliridin nijat turghun qatarliqlar mezkur ochuq xet heqqide toxtilip, Uyghur élide yéqindin buyan yüz bergen qanliq weqelerge xitayning Uyghurlargha qaratqan milliy we diniy bésimi sewebkar ikenlikini alahide tekitlidi.

Türkiyede oquwatqan Uyghur béyjing ayrodromida ghayib boldi

Türkiyede oquwatqan mutellip imin türkiyedin xitaygha kélip qaytishida, béyjing ayrodromidin tutup kétilgendin béri dériki bolmighan. Uning dosti atikem rozining “Qayda sen mutellip” namliq maqalisige qarighanda, mutellipni béyjing dölet amanliqini qoghdash saqchiliri 15-iyul tang seherde ayroporttin élip ketken.

Atikem rozi, mutellip ghayib bolup 172 sa'ettin kéyin, Uyghurbiz torida maqale élan qilip, jama'etni mutellipning dérikini qilishqa chaqirdi.

Mutellip imin 2012-yili 10-ayda istanbul uniwérsitétining jem'iyetshunasliq kespige qobul qilin'ghan bolup, bu yil 6- iyul béyjinggha dostini yoqlap kelgen iken.

Öyi mejburiy chéqiwétilgen aka-ukilar torda muraji'etname élan qildi

Bortalaning arishang nahiyiside öyi mejburiy chéqiwétilgen aka-ukilar torda muraji'etname élan qilip, xitay da'irilirining adaletsizlikini eyiblidi.

Salahidin we ablet isimlik aka-ukilarning Uyghurbiz tor bétide élan qilghan muraji'etnamisi xitay tilida yézilghan we xitay hökümitige qaritilghan.

Muraji'etnamide bayan qilinishiche, salahidinning anisidin miras qalghan dukan we olturaq oydin teshkillen'gen 139 kwadrat métirliq qorusi ötken ayning 6-küni mejburiy chéqiwétilgen. Da'iriler bir yil awwal salahidin a'ilisige bir yürüsh olturaq öy we bir dukan bérimiz dep wede bergen. Emma, öz chéqilip bolun'ghandin kéyin wedisidin yéniwélip, chéqilghan öyning her kwadrat métirigha 950 yüendin pul béridighanliqini békitip höjjet chüshürgen.

Salahidin a'ilisi bu tölemge razi bolmighan we axiri torda muraji'et name élan qilish arqiliq jama'et pikri toplash yolini tutqan.

Amérika Uyghur birleshmisi Uyghurlargha iptar berdi

7-Ayning 20-küni amérika Uyghur birleshmisi iptar pa'aliyiti uyushturdi. Iptar wirginiyening feyrfeks shehiride jaylashqan türk-amérika dostluq jem'iyitining zalida ötküzüldi.

Iptargha dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye qadir xanim, amérika Uyghur birleshmisi re'isi alim séyitof bashchiliqidiki köp sanda Uyghur qatniship, birlikte iptar qildi.

Pa'aliyet jeryanida xetme-qur'an qilindi, rabiye qadir xanim we alim séyitoflar söz qilip, ramzanni qutluqlidi.

Kishiler öyliride teyyarlap kelgen mezzilik yémeklirini bashqilar bilen teng behrimen bolushup, birlikte éghiz échishti.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.