Һәптилик хәвәрләр (16-сентәбирдин 23-сентәбиргичә)

Әркин асия радиоси уйғур бөлүми һәптилик хәвәрлири

Җәнвәдә уйғур вә тибәтләрниң зор көләмлик бирләшмә намайиши өткүзүлди

16-Сентәбир күни миңлиған уйғур вә тибәтләр бирләшкән дөләтләр тәшкилатиниң җәнвәдики иш беҗириш бинаси алдиға җәм болуп, хитай һөкүмитигә қарши бирләшмә намайиш өткүзди.

Намайишчилар қоллириға шәрқий түркистанниң ай-юлтузлуқ көк байриқи билән тибәтләрниң байриқини көтүргән һалда җәнвә кочилирини бойлап пиядә меңип күч көрсәтти.

Намайишқа рабийә қадир ханим башчилиқидики дуня уйғур қурултийиниң рәһбәрлири, тибәт тәшкилатлириниң вәкиллири, явропа парламентида уйғур вә тибәтләрни қоллайдиған парламент әзалири қатнашти.

Гума наһийисидә партлаш йүз берип, наһийилик сақчи идарисиниң муавин башлиқи өлгән

Өткән шәнбә күни иҗтимаий таратқуларда қағилиқ наһийисидә партлаш вәқәси йүз берип сақчи башлиқини өз ичигә алған бирқанчә сақчиниң өлгәнлики хәвәр қилинған иди.

Радийомиз бу учурға асасән ениқлаш елип берип, мәзкур вәқәниң қағилиқ наһийисидә әмәс, бәлки гума наһийисиниң көктерәк йеза 23-кәнтидә йүз бәргәнлики ениқлиди. Вәқәдә гума наһийилик сақчи идарисиниң муавин башлиқи ғәйрәт мамутниң нәқ мәйданда өлгәнлики дәлилләнди.

Ашкарилинишичә, вәқә өткән шәнбә күни, йәни 10-сентәбирдә сақчилар бир гумандарниң һойлисидики гәмини тәкшүрүватқан вақитта йүз бәргән икән.

Илһам тохти вә униң аилисиниң йеқинқи әһвали йәнә бир қетим хәлқара җамаәтчиликниң диққәт нуқтисиға айланди

Явропа парламенти өткән һәптә илһам тохтиниң бу йиллиқ сахароф мукапатиға көрситилгән 3 намзатниң бири икәнликини елан қилғандин кейин, илһам тохти вә униң аилисидикиләрниң әһвали йәнә бир қетим таратқуларниң диққәт нуқтисиға айланди.

Илһам тохтини сахароф мукапатиға намзат қилип көрситиш тәшәббусини әң дәсләп оттуриға қойған хитай кишилик һоқуқ паалийәтчиси сав яшүе ханим, илһам тохтиниң бейҗиңдики достлиридин ху җя әпәнди вә өз кимликини ашкарилашни халимайдиған аңлармәнләр илһам тохти вә униң аилисиниң әң йеқинқи әһвали һәққидә мәлумат бәрди.

“шәрқий түркистан: уйғурларниң һәқиқий дуняси” намлиқ китаб тәйвәндә йоруқ көрди

Тәйвәндики “авангарт” нәшрияти йеқинда һүр тәңритағ тәхәллуслуқ бир уйғур тарихчиниң “шәрқий түркистан: уйғурларниң һәқиқий дуняси” намлиқ китабини нәшр қилған.

Мәзкур китаб һәққидики учурлар иҗтимаий таратқуларда тарқалғандин кейин һәр саһәдики кишиләрниң диққитини чәккән. “авангарт” нәшрияти бу мунасивәт билән радийомиз зияритини қобул қилип, мәзкур китаб һәққидә мәлумат бәрди.

Китабниң тәйвәндә йоруқ көрүшидә күч чиқарған америка уйғур бирләшмисиниң рәиси илшат һәсән әпәндиму мәзкур китаб һәққидә билидиғанлирини аңлатти.

Турпан каризлириниң қуруп кетиватқанлиқи хәлқараниң диққитини чәкмәктә

Алдинқи күни “ню-йорк вақит гезити” мәхсус мақалә елан қилип, турпан ойманлиқини миңларчә йиллардин буян су билән тәминләп кәлгән каризларниң тез сүрәттә қуруп кетиватқанлиқини илгири сүргән.

Мәлум болушичә, турпан ойманлиқида 1950-йиллардики икки миңға йеқин кариздин һазир сақлинип қалғанлири аран 200 дин көпрәк болуп, нөвәттә йилиға оннәччә кариз су мәнбәси үзүлгәнликтин қуруп кәтмәктикән.

Хитай мутәхәссислири турпан каризлириниң қуруп кетишини йәр шариниң иссип кетишигә бағлаватқан болсиму, әмма көзәткүчиләр буниң сәвәбини районда зор көләмлик нефит қезиш билән санаәт завутлириниң йәр асти сүйини хоритивәткәнликидин издимәктә.

Даириләрниң үрүмчидики түрмиләрни мәркәзләштүрүп чоң көләмлик бир түрмә райони бәрпа қилғанлиқи мәлум болмақта

Тәйвән таратқулири йеқинда хәвәр берип, хитай һөкүмитиниң уйғур аптоном райони тәвәсидә 300 миң сиясий мәһбусни сиғдуралайдиған чоң типтики түрмә ясаватқанлиқини илгири сүргән иди.

Радийомиз нәқ мәйдандин әһвал игиләш җәрянида гәрчә бундақ чоң типтики түрминиң ясиливатқанлиқини дәлиллийәлмигән болсиму, әмма даириләрниң үрүмчидики түрмиләрни үрүмчи йеңи шәһәр районидики шәрқий қәшқәр йоли әтрапиға мәркәзләштүрүп, мәхсус түрмә райони қилип қуруп чиққанлиқи вә бир туташ башқуруватқанлиқи мәлум болди.