Heptilik xewerler (4-noyabirdin 10-noyabirghiche)

Xitay da'irilirining qizil teshwiqati Uyghurlarni parakende qilmaqta

Yéqinda Uyghur diyaridiki “Qizil teshwiqat” pa'aliyetlirining netijiside Uyghur xelqining hörmitige érishken artislarning xitay ölkilirige bérip, xitay qizil armiyesining hayatini öginish pa'aliyetlirige qatnishishqa mejburliniwatqanliqi alahide diqqet qozghidi.

Xitay da'irilirining bu xildiki“Qizil teshwiqat” pa'aliyetliri yene herqaysi wilayet we nahiyelerdiki yézilarghiche kéngeymekte iken. Buningda hazir jiddiy tekitliniwatqini “Hemmila jayda qizil bayraq ésish” heqqidiki mezmunlar iken.

Weziyet közetküchiliri bu heqte pikir qilip, “Bu xil zorlash tedbirlirining mahiyette xelqning xitay hakimiyetke bolghan nepritini ashurushtin bashqa roli bolmaydu,” dédi.

Abduréhim héytning qismiti Uyghur sen'et sahesige qara saye tashlidi

Elning hörmitige érishken muzikant, Uyghur diyarining ichi we sirtida “Dutar shahi” dep atalghan sen'etkar abduréhim héytning bu yil aprél éyidin bashlap teqib astigha élinishi, Uyghur sen'et sahesining éghir qismetlerge duch kéliwatqanliqini janliq teswirlep berdi.

Melum bolushiche, abduréhim héyt orunlighan naxshilar pütünley xitay hökümitining testiqidin ötüp qanunluq neshr qilin'ghan tékistlerni asas qilghan iken.

Abduréhim héyt bilen tonushluq bolghan mutexessisler bu heqte pikir qilip, Uyghur diyaridiki uchigha chiqqan siyasiy heriketlerning Uyghur sen'itini tüp yiltizidin yoq qilalmaydighanliqini bildürdi.

Uyghur diyaridiki ahalilerning shexsiy salametlik ehwalining arxiplashturulushi guman qozghidi

Xitay da'irilirining melumatlirida éytilishiche, bu yil 30-öktebirge qeder qeshqer, xoten, aqsu we qizilsudin ibaret üch wilayet bir oblastta toqquz milyondin artuq kishining salametlik ehwali heqsiz tekshürülüp, arxiplashturulghan.

Melum bolushiche, bu xil “Salametlik tekshürüsh” ide kishilerning gén ewrishkisi we qan tipi nuqtiliq toplan'ghan hemde her bir kishi üchün sistémiliq arxip turghuzulghan.

Bezi analizchilar bu heqte pikir qilip, “Bu qétimqi salametlik tekshürüshige qatnashturulghanlarning mutleq köp qismining Uyghurlar ikenliki” ni ilgiri sürgen. Ular bu qétimliq “Salametlik tekshürüsh” ide köpligen gumanliq nuqtilarning barliqini bildürgen.

“Térrorluqni pash qilghuchilarni mukapatlash” tin tughuluwatqan tiragédiyeler endishe qozghimaqta

Uyghur diyaridiki herqaysi jaylarda yolgha qoyulghan “Ashqunluq we térrorluqqa da'ir yip uchi bilen teminligüchilerni mukapatlash” tedbirlirining mukapat sommisi besh milyon somgha qeder bolmaqtiken.

Altaydiki bezi qazaq ahaliliri bu heqte melumat bérip, hazir saqchilar bilen yardemchi saqchilarning mukapat qoghliship köplep adem tutuwatqanliqini, buning bilen bir qisim kishilerning uwalchiliqqa we töhmetke muptila boluwatqanliqini tilgha aldi.

Uyghur teshkilatlar bu heqte toxtilip, téximu éghir naheqchiliqlargha yol échilishning aldini élish üchün xitay hökümitini bu xildiki mukapatlash charisini bikar qilishqa chaqirdi.

Uyghurlarning hazirqi réyalliqi Uyghur we xitay ayallirining kechmishidiki perqlerde eks etti

2015-Yilidiki “Bay weqesi” din ikki yil ötkende bay nahiyisidiki bir xitay köchmen ayal nöwette özliri turuwatqan binani xitay saqchilirining 24 sa'et qoghdawatqanliqini, emma özlirini yenila bixeter hés qilmaydighanliqini, mushu sewebtin köpligen xitay köchmenlirining ichkirige qaytip ketkenlikini bildürgen.

Muxbirimizning ehwal igilishi jeryanida xotenning ilchi yézisidiki déhqan ayal nurnisagülning buningdin yette yil awwal öz öyini diniy bilim öginiwatqan oqughuchilargha ariyetke bergenliki üchün yéqinda alte yilliq késilgenliki melum boldi.

Mutexessisler bu heqte pikir qilip, bu ehwal mahiyette xitay hökümitining küchlüklükini emes, eksiche ajizliqini ipadileydighanliqini ilgiri sürdi.

Donald trampning xitay ziyaritide Uyghurlarning kishilik hoquq we diniy erkinlik mesilisini otturigha qoyush chaqiriq qilindi

Amérika prézidénti donald tramp xitay ziyaritini tamamlashning aldi-keynide köpligen teshkilatlar pikir bayan qilip, bu qétimqi ziyarette otturigha qoyushqa tégishlik bir qatar mesililerni alahide tekitlidi.

Amérika dölet mejlisi qarmiqidiki xitay ishliri komitéti mexsus donald trampqa mektup yollap, bu qétimqi ziyaret jeryanida kishilik hoquq mesilisini otturigha qoyushning muhimliqini bildürdi.

Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitéti bu munasiwet bilen maqale élan qilip, wijdan mehbusi gülmire imin mesilisini alahide tilgha aldi. Shuning bilen birge, donald trampning bu qétimqi ziyaritide xitay hökümiti ayaq-asti qiliwatqan diniy erkinlik mesilisini otturigha qoyushini telep qildi.