Heptilik xewerler (17-dékabirdin 23-dékabirghiche)

Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri

Tonulghan diniy ölima we jama'et erbabi abdulhekimxan mexsum hajim alemdin ötti

Türkiyening istanbul shehiride pa'aliyet élip bériwatqan “Sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq teshkilati” bilen “Sherqiy türkistan ölimalar birliki” ning qurghuchi ezasi we naziri, tonulghan diniy zat we jama'et erbabi abdulhekimxan mexsum 12-ayning 22-küni seherde tuyuqsiz alemdin ötti.

Merhumning méyit namizi 12-ayning 23-küni zeytinburnudiki emin inanch meschitide chüshürülüp, depne qilindi.

Abdulhekimxan mexsumning tuyuqsiz wapati türkiye we pütün dunyadiki Uyghur jama'itini musibetke chömdürdi. Uning sepdashliri radiyomiz ziyaritini qobul qilip, merhumning hayatigha yuqiri baha berdi we uning rohigha allahdin meghpiret tilidi.

Uyghur ayallarning saqchixana we tekshürüsh orunlirida depsendichilikke uchrawatqanliqi küchlük diqqet qozghimaqta

Yéqindin buyan Uyghur ayallirining xitaydiki saqchixana we tekshürüsh orunlirida xorluqqa uchrawatqanliqi, bolupmu ularning milliy, diniy we insaniy heq-hoquqlirining depsende qiliniwatqanliqi melum bolmaqta.

Bu heqte radiyomizgha inkas bildürgen bir qisim xanim-qizlar özlirining saqchixana, ayrodrom we bashqa jaylarda duch kelgen éghir qismetlirini anglatti. Hetta Uyghur élidiki bir qisim saqchixanilarmu bundaq ehwallarni inkar qilmidi.

Kanadadiki Uyghur pa'aliyetchilerdin ruqiye turdush xanim öz wetinide éghir xorluqqa uchrawatqan Uyghur ayallirining psixikiliq yardemge mohtaj ikenlikini bildürdi.

Uyghur közetküchiler xitayning Uyghur élidiki meschit chéqish herikitige küchlük inkas qayturdi

Da'irilerning Uyghur élida “Meschitlerni elalashturush” wiwiskisi bilen keng kölemde meschitlerni chéqiwatqanliqi xelq'arada küchlük inkas qozghimaqta.

Yerlik saqchixanilar bilen mes'ul xadimlar öz tewelikide élip bériliwatqan meschit chéqish herikiti dawamida yerlik ahaliler bilen meschit jama'itidin qattiq bir naraziliq yaki qarshiliq herikitining körülmigenlikini bayan qildi.

Siyasiy közetküchi memet toxti ependi bu heqte inkas qayturup, da'irilerning meschit chéqish qilmishining Uyghur élida élip bérilghan “Qattiq zerbe bérish” herikitidin kéyinki yene bir tazilash pilani ikenlikini tekitlidi.

Uyghur aptonom rayonluq da'iriler türme saqchilirini dawamliq köpeytmektiken

Bu yilning ikkinchi yérimida da'irilerning Uyghur diyaridiki türmilerni kéngeytip quruwatqanliqi heqqide xewer tarqalghan idi. Yéqinda xitay hökümet taratquliri uchur bérip, rayonda türme saqchilirining köpeytilishke bashlighanliqini ilgiri sürdi.

Xelq torining xewer qilishiche, yéngidin qobul qilin'ghan 64 neper türme saqchisi yéqinda ürümchidiki qoralliq saqchi qisim meshiq bazisida resmiy meshiq bashlighan. Ularning hemmisining birdek “Qosh tilliq” bolushi shert qilin'ghan iken.

Közetküchiler, bu ehwal bu yil yazdin buyan Uyghur élida kéngeytip quruluwatqan türmilerning adem küchige bolghan zor éhtiyajini ashkarilap berdi, dep hésablimaqta.

Kelpinning köl kentidiki diniy basturushta bir a'ilidin 3 kishi qamaq jazasigha höküm qilin'ghan

Xitay hökümiti 2012‏-yildin bashlap Uyghur diyarida qozghighan “Esebiylikke zerbe bérish” herikiti dawamida köpligen kishilerning “Diniy ashqunluq” bilen eyiblinip qolgha élin'ghanliqi, qamaq jazasigha höküm qilin'ghanliqi yaki iz‏-déreksiz yoqap ketkenliki melum.

Aqsuning kelpin nahiyesi achal yézisida olturushluq yaqup barat a'ilisi “Diniy ashqunluqni tügitish” herikitide a'ile ezaliri boyiche qolgha élinip, qamaqqa höküm qilin'ghan a'ililerning biri iken.

Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan yerlik ahaliler yaqup barat we ayali gülnisa hemde oghli abdulla yaqupning uzun yilliq qamaq jazasigha höküm qilin'ghanliqini ashkarilidi.

Mutexessisler siyasiy panahliq iltijasi arqiliq menggülük olturumgha érishken Uyghurlarning xitaygha bérip-kélishi éghir aqiwetlerni élip kélidighanliqini ilgiri sürdi.

Mutexessisler, donald tramp aqsaraygha kirgendin kéyin amérikining köchmenler siyasitide melum özgirishler yüz béridu, dep mölcherlimektiken

Yéqinda amérikidiki bir qisim ammiwi tor betliri bes-munazire qozghap, siyasiy panahliq iltijasi arqiliq amérikining yéshil kartigha érishken kishilerning öz dölitige bérip-kelse yéshil kartining bikar qilinidighanliqini, hetta kelgüsidiki wetendashliq iltimasighimu selbiy tesir körsitidighanliqini agahlandurghan.

Amérikidiki Uyghur adwokat nuri türkel ependi bu heqte radiyomiz ziyaritini qobul qilip, siyasiy panahliq iltijasi arqiliq menggülük olturum alghan Uyghurlarning xitaygha bérip-kélishi xelq'aradiki Uyghur dewasigha éghir aqiwetlerni élip kélidu, dédi.