Хотән бостан мәсчитиниң имами турсун тохтахун 500 кишилик байрақ чиқириш йиғинида тутқун қилинған

Мухбиримиз шөһрәт һошур
2019.10.31
lager-atush-yepiq-terbiyelsh.jpg Тез сүрәттә көпийиватқан “йепиқ тәрбийәләш лагери” йәни хитайниң җаза лагеридин бириниң көрүнүши. 2018-Йили 3-декабир, атуш.
AP

Мухбиримизниң хотәнгә қарита елип барған телефон зиярәтлири давамида хотән бостан мәсчитиниң имами турсун тохтахунниң алдинқи йили султанәм мәһәллисидә өткүзүлгән бир байрақ чиқириш йиғинида 10 нәччә сәпдиши билән бирликтә җамаәтниң көз алдида тутуп кетилгәнлики ашкариланди. Дейилишичә, шу күни хадимлар 500 кишилик җамаәтниң алдида турсун тохтахун қатарлиқ 10 нәччә кишиниң исмини чақирип, уларни сақчи машинисиға бесип елип маңған. Әмма уларниң немә үчүн тутулғанлиқи һәққидә шу күниму вә униңдин кейинму һечкимгә мәлумат бәрмигән.

Уйғур районида 3 йилдин буян давам қиливатқан йиғивелиш лагерлириға адәм топлашта сақчилар көпинчә һалларда өз ишханилирида олтуруп аһалиләрни чақиртип әкелиш йолини таллиған болса, бәзидә йерим кечидә өйигә бесип кирип аһалиләрниң бешиға қара халта кийдүрүп елип меңиш йолини таллиған. Әмма йәнә бәзи чағларда болса көпчиликниң алдида оттуриға тартип ачиқиш вә көпчиликниң алдида қолиға койза селип елип меңиш йолини тутқан. Сақчиларниң бундақ пәрқлиқ йол тутушта тутқунларниң аталмиш “җинайити” ниң характерини асас қиливатқанлиқи яки өз мәйли вә кәйпи бойичә иш тутуватқанлиқи мәлум әмәс.

Телефонимизни қобул қилған хотәндики бир кәнт секретари хотән чоң базардики бостан мәсчитниң имами турсун тохтахунниң аһалиләр кометида өткүзүлгән бир байрақ чиқириш йиғинида 500 кишилик бир җамаәтниң көз алдида тутулуп кетилгәнликини ашкарилиди. Униң дейишичә, 30 нәччә яшлардики имам турсун тохтахун шу күни 10 нәччә киши билән бирликтә исми оқулуп, оттуриға елип чиқилған вә сақчи машинисиға бесип елип кетилгән.

Өткән йили хитай даирилири “шинҗаң гезити” ниң баш муһәррир илһам вәли қатарлиқ 4 кишини йиғин залида көпчиликниң алдида тутқун қилған вә қоллириға койза селип елип маңған иди. Йәнә йеқинқи ениқлашлиримизда корла маарип идарисиниң сабиқ муавин башлиқи шәрәп һейтниң бир йиғин залида қолиға койза селинип елип меңилғанлиқи мәлум болған иди. Мәлум болушичә, булар йиғин залида аталмиш “бөлгүнчилик” вә “икки йүзлимичилик” билән әйиблинип, йиғин әһли булардин ибрәт елиш һәққидә агаһландурулғандин кейин елип меңилған. Әмма бостан мәсчитниң имами сәпдашлири билән бирликтә көпчиликниң алдида исми оқулғанда уларниң немә үчүн тутулуватқанлиқи вә нәгә әкитиливатқанлиқи һәққидә көпчиликкә һечқандақ мәлумат берилмигән.

Илгири хотәндә бир йил қамақхана һаятини баштин кәчүргән сабиқ мәһбус мәмәттурсун осман өткән айларда зияритимизни қобул қилған мәзгилдә хитай тәрәпниң гумандарларни тутуш, башқуруш вә сорақ қилиш җәрянида җәмийәттә вәһимә пәйда қилишни асаси мәқсәт қилидиғанлиқини илгири сүргән вә сақчиларниң җәмийәттики етибарлиқ кишиләрни көпчиликниң көзи алдида тутқун қилғандин башқа, йәнә бәзидә қамақханидики аз-тола әмили бар тутқунларни коча айландуруп сазайи қилғанлиқини ашкарилиған вә пакит сүпитидә камирдиши, сабиқ сақчихана башлиқи турсунтохти мәттохтиниң сазайи қилинғанлиқини тилға алған иди.

Мәлум болушичә, хитай даирилири бостан мәсчитниң имами турсун тохтахунниң нәдилики вә ақивити һәққидә аилә-тавабиатлириғиму, юрт-җамаәткиму та һазирғичә учур бәрмигән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.