Хитай әмәлдари җу юңкаңниң чириклик делоси қизиқ нуқтиға айланди

Хәлқара мәтбуатлардин мәлум болушичә, җу юңкаңниң чириклик делосиға четилғучиларниң сани 300 дин ашқан. Бу һәқтики хәвәрләрдә җу юңкаңниң мусадирә қилинған байлиқиниң хитай хәлқ пулиға 90 милярд сом икәнлики ашкарилинип, җу юңкаң делосиниң нөвәттә хитайда ашкариланған әң чоң чириклик делоси икәнлики илгири сүрүлмәктә.

Ройтерс агентлиқиниң 30-март күнидики хәвиридин ашкарилинишичә, хитай тарихидики әң чоң чириклик делоси дәп қариливатқан хитай компартийиси сиясий бюросиниң сабиқ даимий һәйәт әзаси, хитай сиясий қанун комитетиниң сабиқ башлиқи җу юңкаң вә униң уруқ-туғқанлириниң мусадирә қилинған байлиқи хәлқ пулиға 90 милярд сом болуп,, америка доллириға сундурғанда, 14 милярд 500 милйон доллар қиммитигә тоғра кәлгән.

Йәкшәнбә күни ройтерс агентлиқи арқилиқ ашкариланған хитай әмәлдарлириниң чириклик делосиға аит бу хәвәр, икки күндин буян хәлқара мәтбуатларниң қизиқ нуқтисиға айланди.

Чәтәлләрдики хитай демократлириниң хәвәр мәнбәлиридин йеңи таң телевизийисиниң обзорчиси ши тав 31-марттики программисида җу юңкаңниң чириклик делоси һәққидики хәвәр һәққидә тохтилип,:“җу юңкаңниң чириклик делосиға четилип ашкариланған 90 милярд сом гәрчә хитай әмәлдарларниң чириклик делоси тарихида бүгүнгә қәдәр ашкариланған әң зор пул болсиму, әмма әмәлийәттә бу парихорлуқ вә хиянәтчиликни кәсип қилған хитай әмәлдарлири қанунсиз топлиған байлиқниң бир бурҗики” дейилди.

Ройтерс агентлиқиниң хәвиридә, “җу юңкаңниң тәкшүргүчиләр билән һәмкарлишишни рәт қилип, өзиниң сиясий зәрбигә учриғанлиқини көрситип турувалған” лиқи тилға елинған.

Ши тав обзор программисида бу һәқтә тохтилип,“хитай коммунист һөкүмити хитай әмәлдарлириниң чириклишишигә пурсәт яритип бериш арқилиқ өз һакимийитини мустәһкәмләп келиватқан бир партийилик мустәбит һөкүмәт. Чүнки хитай коммунист һөкүмити 60 йилдин буян өзиниң мустәбит һөкүмранлиқини җу юңкаңға охшаш хиянәтчи әмәлдарларниң парихорлуқ вә хиянәтчилик арқилиқ байлиқ топлишиға пурсәт бериш арқилиқ қоғдап кәлди. Хитай сиясий қанун комитетиниң сабиқ башлиқи җу юңкаң вә униң йеқинлири пәқәт уларниң ичидики тәлийи тәтүр келип, хитай әмәлдарлар сорунидики икки тәрәп оттурисидики сиясий күрәшниң қурбанлири халас!” деди.

Хитай демократлири тор бекәтлиридин бошүн ториниң дүшәнбә күнидики хәвиридә, җу юңкаңниң 2-оғли җу хәнниң йеқинда америкиға йетип кәлгәнлики тилға елинип,“анисиниң гуманлиқ өлүми сәвәблик дадиси җу юңкаң билән чәк-чеграни айриған җу хәнниң җу юңкаң делосиға четилип қелиштин әнсиригәнлики үчүн америкиға қечип кәлгән” лики тәкитләнди. Җу юңкаң делосиға аит тарқалған хәвәрләрдә йәнә “җу юңкаңниң илгирики аялиниң қатнаш вәқәсидә қаза қилғанлиқи баян қилинип, җу юңкаңниң өз аялини қәстләп өлтүргән болуши мумкинлики” илгири сүрүлгән иди.

Тәйвән вә хоңкоң мәтбуатлири бултур 12-айниң бешида җу юңкаңниң тутқун қилинип, тәкшүрүлүватқанлиқи һәққидә хәвәр бәргәндин буян, гәрчә хитай һөкүмити җу юңкаңни рәсмий қолға алғанлиқи һәққидә хәвәр бәрмигән болсиму, әмма җу юңкаңниң аилә әзалири, туғқанлири, достлири вә шериклириниң тутқун қилинип тәкшүрүлүватқанлиқи һәққидә хәвәрләр тарқалған иди.

Хәвәрләрдин мәлум болушичә, бултур 9-айдин буян хитай мәркизи һөкүмити мәхсус җу юңкаңниң чириклик делосини тәкшүрүш гурупписи қурған. Ундин башқа бултур 12-айниң бешида тәйвән вә хоңкоң мәтбуатлирида җу юңкаң вә униң аялиниң тутқун қилинғанлиқи һәққидики хәвәр тарқалған. Әмма хитайниң бултурдин буянқи һөкүмәт хәвәрлиридә җу юңкаңниң нефит саһәсидики чириклик делосини ениқлашқа маслишиватқанлиқи һәққидә қисқа хәвәр берилгәндин башқа, җу юңкаң делоси һәққидә бүгүнгә қәдәр ениқ мәлумат берилмиди.

Ройтерс агентлиқиниң 30-марттики хәвиридә дейилишичә, тәкшүрүш нәтиҗисидә, җу юңкаң вә униң йеқинлириниң хитай һәм чәтәл банкилириға ятқузған пуллириниң сани хитай тарихида ашкариланған чириклик делолири ичидә әң көп икәнлики ашкариланған. Мәлум болушичә, җу юңкаңниң 300 орунға җайлашқан бир милярд 700 милйон йүән қиммитидики өй мүлки, 60 данә аптомобили шуниңдәк зор миқдардики алтун, күмүш вә җуңго һәм чәтәл нәқ пуллири ашкарилинип, мусадирә қилинған. Бүгүнгә қәдәр җу юңкаң делосиға четилип тутқун қилинғанларниң сани 300 дин ашқан болуп, һазирғичә җу юңкаңниң аилә тавабиатлири, уруқ-туғқанлири, йеқинлиридин 300 дин артуқ киши җу юңкаң делосиға четилип тәкшүрүлгән вә уларниң мал-мүлүклири тоңлитилған.