Yawru-asiya iqtisadi birlikining istiqbali heqqide qehriman ghujamberdi bilen söhbet (1)
2014.12.24
23-Dékabir küni moskwada qirghizistan hem erméniye döletlirini rusiye bashchiliqidiki tamozhna-baj ittipaqining ezaliqigha qobul qilish kélishimige qol qoyush hemde bu ittipaqqa yawru-asiya iqtisadi birliki dep nam bérish murasimi boldi. Bu iqtisadi gewdining nizamnamisige asasen, eza döletlerning parlaméntliri kélishimni testiqlighandin kéyin, qirghizistan hem erméniye jumhuriyetliri yawru-asiya iqtisadi birlikining resmiy ezasi bulalaydu.
Tamozhna-baj ittipaqi qazaqistan prézidénti nursultan nazarbayifning teshebbusi hemde rusiye, bilarusiye qatarliq döletlerning qoshulushi bilen 2011-yili qurulghan bolup, shuningdin étibaren bu üch dölet otturisidiki tamozhna-baj béketliri emeldin qaldurulup döletler ara erkin soda janlan'ghan shundaqla birlikke kelgen baha siyasiti yolgha qoyulghan idi.
Halbuki, rusiye bilen ukra'ina otturisidiki jideller sewebidin gherb elliri rusiyege qarita iqtisadi jaza yürgüzüwatqan, néfit bahasining erzanlishishigha egiship rusiye rublisining kursi chüshüp, rusiye éghir iqtisadi kirzisqa pétip qalghan nöwettiki shara'itta qurulghan bu iqtisadi gewdining kelgüsi istiqbaligha qarita közetküchiler oxshimighan köz qarashlarda bolmaqta.
Yawru-asiya iqtisadi birlikining tereqqiyat istiqbali qandaq bolidu? rusiyeni merkez qilghan bu iqtisadi gewde xitayning ottura asiyadiki iqtisadi kéngeymichilikini tosuyalamdu? bu iqtisadi gewdining qurulushi ottura asiya elliride yashawatqan Uyghurlarning turmushigha qandaq tesir bérishi mumkin dégen'ge oxshash so'allargha jawab tépish meqsitide, biz ottura asiyadiki tonulghan siyasiy analizchi qehriman ghujamberdi bilen téléfon söhbiti ilip barduq.