9-Dékabir “Uyghur irqiy qirghinchiliqni xatirilesh küni” munasiwiti bilen yaponiyede pa'aliyetler ötküzüldi

“Uyghur irqiy qirghinchiliqni xatirilesh küni” munasiwiti bilen ötküzülgen 14 teshkilatning xitaygha qarshi birleshme namayishidin körünüsh. 2024-Yili 9-dékabir, tokyo, yaponiye.

Dunya Uyghur qurultiyi 2021-yili 18-noyabir küni ijra'iye komitétining kéngeytilgen yighinini chaqirip, Uyghur dewasini insaniyetning dewasigha aylandurush üchün, 9-dékabir künini “Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh küni” qilip békitip, pütün dunya miqyasida keng-kölemde xatirileshke chaqiriq qilghanidi.

Bu munasiwet bilen yaponiye Uyghur jem'iyiti xitaygha qarshi keng-kölemlik naraziliq namayishi we her xil shekillerdiki xatirilesh pa'aliyiti ötküzdi.

Jem'iyet mes'ullirining bildürüshiche, 7-dékabir küni yaponiyediki Uyghurlar, Uyghurlarni qollawatqan parlamént guruppiliri bilen birlikte tokyogha yéqin yamato dégen sheherde kocha teshwiqat pa'aliyiti we guwahliq bérish yighini ötküzgen. Bulardin sirt xelq'ara kishilik hoquq küni munasiwiti bilen 8-dékabir küni yaponiyening tokyo shehiride birleshme namayish ötküzülgen.

RFA/Erkin Tarim

Yighin axirlashqandin kéyin, neq meydandin ziyaritimizni qobul qilghan yaponiye Uyghur jem'iyitining idare hey'et ezasi, dunya Uyghur qurultiyining wekili sawut memet ependi-7dékabir künidiki pa'aliyetler toghrisida melumat bérip mundaq dédi: “Bu pa'aliyetke Uyghurlar, bizni qollawatqan yaponlar we yerlik parlamént ezaliri qoshulup köp sanda kishi qatnashti. Pa'aliyet jeryanida biz we bashqa qatnashquchilar qisqa nutuqlar sözlidi. Andin sirt bu heqte mexsus teyyarlighan teshwiqat waraqchiliri we lagér shahitlirining hékayiliri eks ettürülgen karton kitablar tarqitildi. Bu pa'aliyet ikki sa'et dawamlashti.”

Uning éytishiche, bu pa'aliyet texminen ikki sa'et dawamlashqan bolup, namayishchilarning nutqini anglighan, waraqcha bilen karton kitabni oqughan yaponlar, namayishchilar bilen sözliship, “Siler choqum ghelibe qilisiler, biz silerning heqqaniy dewayinglarni qollaymiz” déyishken.

RFA/Erkin Tarim

Uyghurlarni qollash yerlik parlaméntning ezasi, kanagawa ölkisi yamato shehrining parlamént ezasi nakamura kazu'o ependi kocha teshwiqat pa'aliyiti jeryanida kishilerge söz qilip mundaq dégen: “Yoluchilar, siler xitay hökümiti shinjang Uyghur aptonom rayonida Uyghurlargha qaritilghan kishilik hoquq depsendichilikini anglap baqtinglarmu? men tunji qétim anglighanda 21-esirde mushundaq ishmu yüz béremdu? dep, öz quliqimgha ishen'güm kelmidi. Bu hazirmu dawamlishiwatqan kishilik hoquq depsendichilikidur. Hazir yaponiye Uyghur jem'iyiti bu toghruluq teyyarlighan waraqchilarni tarqitiwatidu. Körüp chiqishinglarni ümid qilimen”.

Kocha teshwiqat pa'aliyiti axirlashqandin kéyin bir zalda guwahliq bérish yighini ötküzülgen. Mezkur yighinda Uyghur shahitlarning hayati eks ettürülgen filim körsitilgen. Andin sawut memet ependi söz qilip, xitayning Uyghurlargha qarita élip bériwatqan irqiy qirghinchiliqini ispatlar bilen otturigha qoyghan.

RFA/Erkin Tarim

10-Dékabir xelq'ara kishilik hoquq küni munasiwiti bilen her yili yaponiyede xitaygha qarshi pa'aliyetler ötküzülmekte. Bu yil 8-dékabir küni, yaponiyediki Uyghurlar yaponiye paytexti tokyoning eng awat jayida 14 milletning teshkilatliri bilen birlikte birleshme namayish ötküzgen. Sawut memet ependi bu heqte melumat bérip mundaq dédi: “Biz her yili mongghul we tibetlerning qatnishishi bilen birleshme pa'aliyet élip barattuq. Hazir birleshme namayishqa qatnishidighan ezalirimiz köpeydi. Bu yil 14 ammiwi teshkilat qatnashti. Mesilen, Uyghur, tibet we mongghullardin sirt miyanmar, kambodzha, iran we ukra'ina qatarliq döletlerdin ammiwi teshkilatlarmu ishtirak qildi. Yighinda men londondiki Uyghur soti chiqarghan qarar toghrisida melumat berdim؛ Uyghur irqiy qirghinchiliqini tonushturghandin sirt, Uyghurlar taki erkinlikke érishmigiche bu küreshni toxtatmaydighanliqini anglattim. Yighin axirlashqandin kéyin namayish élip barduq”.

RFA/Erkin Tarim

-2021Yil 12-ayning 9-küni xelq'ara Uyghur sot kollégiyesi xitay hökümiti sadir qiliwatqan jinayetni irqiy qirghinchiliq dep étirap qilghan kün bolup, shuningdin buyan 9-dékabir küni xitayning Uyghurlargha yürgüzüwatqan irqiy qirghinchiliq jinayitini este tutush, uni untumasliq we uni toxtitish üchün her xil pa'aliyetler ötküzülüp kelmekte.