“Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh küni” munasiwiti bilen d u q yashlar komitéti widiyoluq chaqiriq élan qildi

The WUC Youth Committee calls for action on December 9, Uyghur Genocide Commemoration Day. Youth from around the world gathered to remind the international community to break its silence and ACT NOW against the Uyghur genocide, emphasizing that “SILENCE IS COMPLICITY”

🕊️Share… pic.twitter.com/hOOa0yWtd7

— World Uyghur Congress (@UyghurCongress) December 9, 2024

9-Dékabir “Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh küni” munasiwiti bilen dunya Uyghur qurultiyi (d u q) yashlar komitétining her qaysi ellerde turushluq ezaliri widiyoluq chaqiriq élan qilghan. Bu widiyoda ular, “Uyghur irqiy qirghinchiliqi bir ré'alliqtur. Süküt qilish jinayetke shérik bolghanliq, derhal heriketke öteyli!” dégendek sho'arlarni aq qeghezge yézip, xelq'ara jem'iyetni Uyghur irqiy qirghinchiliqigha qarshi emeliy heriketke ötüshke chaqirghan.

9-Dékabir “Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh küni” munasiwiti bilen mexsus teyyarlan'ghan bu widiyoluq chaqiriqining pilanlighuchisi, d u q yashlar komitétining mudiri we shiwéytsariye Uyghur jem'iyitining re'isi rizwane ilham bu heqte toxtalghinida, herqaysi ellerdiki Uyghur yashliri bilen d u q yashlar komitéti otturisidiki ittipaqliqni namayan qilidighan bu widiyoluq chaqiriq teyyarlash heqqidiki pikirlirini anglarmenler bilen ortaqlashti.

Uning qarishiche, Uyghur yashlirining nöwette Uyghur mesilisini xelq'aragha tonutidighan we xelq'ara jem'iyetni Uyghur irqiy qirghinchiliqigha qarshi emeliy heriketke ötüshke chaqiriq qilishta oynaydighan roli intayin muhim iken.

9-Dékabir “Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh küni” 3-yiligha qedem basqan bu kün, d u q yashlar komitétining her qaysi ellerde turushluq ezaliri bu pa'aliyetke aktipliq bilen qatnashqan. Ular özliri turushluq döletler we sheherlerdiki simwolluq xaraktérige ige jaylarda aq qeghezge yézilghan sho'arlarni kötürüp, “Uyghur irqiy qirghinchiliqining ré'alliq” ikenlikini bildürgen.

D u q uchur-xewerlishish ishliri ishxanisi xadimi we yashlar komitétining wekili gülbahar bazakowa italiyedin bu widiyoluq chaqiriqqa qatnashqan. U radiyomizgha yazma jawab qayturup, bu xildiki widiyoluq chaqiriqning tüp nishani mahiyette xelq'arada kishilerning Uyghur mesilisige bolghan tonushini ashurush ikenlikini tekitleydu. Uning jawabida mundaq qurlar közge chéliqidu:

“Gerche yéqinqi yillardin buyan Uyghur mesilisi kishilerning diqqitini qozghighan bolsimu, emma xelq'arada Uyghurlarni yaki dawamlishiwatqan Uyghur qirghinchiliqini bilmeydighanlar yenila köp. Bu seweblik biz téximu keng da'iride kishilerge Uyghur mesilisini yetküzidighan bir ishni qilishni, yeni amal bar téximu köp kishilerni qatnashturushni oyliduq. Shunga tebi'iy halda ijtima'iy alaqe torigha muraji'et qilduq we bu heqtiki widiyoning qisqa hem jelp qilarliq bolushini ümid qilduq. Shu sewebtin biz muzikighimu yénik muzikilarni emes, belki küchlük ritimgha ige alahide muzikini talliduq. Chünki bu kishilerning diqqitini tartidu we kishilerni qiziqturidu. Undin bashqa, biz widiyoning ikkinchi qismida ‛süküt qilish jinayetke shérik bolghanliq, derhal heriketke öteyli! ‚ dégen sho'arimiz arqiliq kishilerni köz yumushqa emes, belki tedbir qollinishqa chaqirduq. Chünki hemme adem öz usuli bilen heriket qilalaydu. Eng addiy heriket bolsa, widiyoni hembehirlesh we etrapidikilerge bu mesile heqqide uchur bérishtur.”

U yazmisida yene, nöwette Uyghur qirghinchiliqining ré'alliq ikenliki toghrisidiki uchurni tarqitishning alahide muhimliqi, shu seweblik bu xildiki widiyoluq chaqiriq arqiliq bu heqiqetni kishilerge eskertishning zörürlükini bildürüp mundaq deydu:

“Biz bu widiyoluq chaqiriq arqiliq, dunyaning her qaysi jayliridiki kishilerge Uyghur irqiy qirghinchiliqining toqulma emes belki heqiqet ikenlikini, buning dunya miqyasida étirap qilin'ghan mesile ikenlikini gewdilendürüshni ümid qilduq. Hazirqi weziyette, saxta xewerler we xitayning bu wehshiyliklerni yoshurushni meqset qilghan teshwiqatlirini közde tutqanda Uyghur qirghinchiliqining rast ikenliki toghrisidiki uchurni yetküzüsh alahide muhim. Shunga, biz bu widiyoni ishlesh arqiliq özimizning mashina adem emes, belki dunyaning herqaysi jaylirida yashawatqan janliq, heqiqiy adem ikenlikimizni körsitip turup, kishilerge Uyghur irqiy qirghinchiliqning yüz bériwatqanliqini eskerttuq.”

Kanadadin bu widiyoluq chaqiriqqa qatnashqan mehliya chétinkaya özining d u q yashlar komitétining bir ezasi bolush süpiti bilen mezkur pa'aliyetke qatnashqanliqini alahide eskertidu. U yene, dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghur yashlirining bu pa'aliyetke ishtirak qilishining xelq'arada Uyghur mesilisini tonutush we ularning Uyghur dawasini dawamlashturushi üchün oynaydighan muhim roli heqqide toxtilip, mundaq dédi.

D u q ning xitay üstidin sun'ghan erzige asasen 2021-yili 9-dékabir küni londondiki musteqil sot kollégiyesi xitay hökümitining Uyghurlarni basturush qilmishining “Irqiy qirghinchiliq” jinayitini shekillendüridighanliqi heqqide resmiy höküm chiqarghanidi. Bu seweblik d u q her yili 9-dékabirni “Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh küni” qilip békitken. D u q re'isi turghunjan alawudun bu heqte radiyomizning ziyaritini qobul qilghanda, “Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh küni” heqqide chüshenche bérip ötti. U yene, d u q yashlar komitétining ijtima'iy taratqu supisida dawam qildurghan widiyoluq chaqiriqining nahayiti yaxshi orunlashturulghanliqini bildürdi. Uning qarishiche, dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghur yashlirining “Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh” üchün élip bérilidighan pa'aliyetlerge qatnishishi muhim ehmiyetke ige iken.

Turghunjan alawudun ependining éytishiche, 2021-yili 9-dékabir “Uyghur irqiy qirghinchiliqini xatirilesh küni” qilip békitilgendin buyan, d u q her yili bu künni herqaysi ellerde namayish ötküzüsh, muxbirlarni kütüwélish yighini échish, bayanat élan qilish, téléwiziye-tor söhbiti élip bérish we parlamént ezaliri hem bezi dölet rehberlirining mexsus söz qilishi qatarliq her xil shekiller arqiliq xatirilep kelmekte. Uning bildürüshiche, bu pa'aliyetler ularning Uyghur irqiy qirghinchiliqining hélihem dawamlishiwatqanliqini xelq'ara jemiyetke anglitish hemde xitayning Uyghurlargha yürgüziwatqan irqiy qirghinchiliqini toxtitishning chare-tedbirlirini izdesh tirishchanliqining muhim bir qismi hisablinidu.