Istanbulda ötküzülgen “Uyghur yashlirini milliy medeniyet we rehberlik boyiche terbiyelesh” kursi muweppeqiyetlik axirlashti

Uyghur akadémiyesi uyushturghan “Uyghur yashlirini milliy medeniyet we rehberlik boyiche terbiyelesh kursi” istanbulda 13-iyul küni bashlinip 21-iyuldiki yépilish murasimi bilen muweppeqiyetlik axirlashti.

Yépilish murasimigha tebrik xéti yollighan Uyghur akadémiyesining re'isi, shundaqla dorigerlik alimi doktor rishat abbas bu kursqa qatniship oqughuchilargha léksiye bergen oqutquchilargha, mutexessislerge we toqquz künlük “Uyghur yashlirini milliy medeniyet we rehberlik boyiche terbiyelesh kursi” ni qollap-quwwetligen her qaysi teshkilat, organ we shexslerge teshekkür éytti. Doktor rishat abbasning tebrik xétini Uyghur akadémiyesi wexpisining re'isi doktor meghpiret kamal xanim yépilish murasimida oqup ötti.

U tebrik xétide Uyghur yashlirigha xitab qilip mundaq dégen idi: “Uyghur irqiy qirghinchiliqi dawamlishiwatqan mushundaq jiddiy bir peytte muhajirette Uyghur tili we medeniyitini qoghdap qélish we dawamlashturush her bir Uyghurning bash tartip bolmas burchi we wezipisidur. Buning üchün yashlarning yétekchilik rolini jari qildurush we ularni terbiyelesh bizning qilidighan muhim wezipilirimizdin biri. Siler yashlar bizning kelgüsimiz we iz-basarlirimiz. Shunga biz bu pirogrammini orunlashturush arqiliq, dunyaning her qaysi jayliridin silerdek ilghar yashlarning wekillirini tallap, bu yerge jem qilduq. Biz bu yerde yalghuz Uyghur tilinila emes, yene Uyghur medeniyiti, sen'iti, tarixi, bolupmu Uyghur kimlikini tonutush we silerni öz ara uchrashturush arqiliq kelgüsidiki xelq'araliq hemkarliqni emelge ashuralaydighan bir türküm yash yétekchi qoshunni terbiyeleshni meqset qilduq. Ishinimenki bu 9 künlük pa'aliyet arqiliq silermu köp netijige érishtinglar, siler qaytqandin kéyin özünglar turushluq döletlerdiki ana til mektepliri, Uyghur jama'iti we etrapinglardiki yashlargha bu kurs jeryanida ögen'gininglar toghrisida doklat bérishinglarni we özünglargha oxshash yashlarni teshkillep, birlikte Uyghur tili, medeniyiti we tarixini öginish muhiti hazirlishinglarni hem shundaqla Uyghur kimlikimizni qoghdashni dawamlashturush üchün yétekchilik orun'gha ötüp yashlarni teshkillishinglarni we bu toghrida dawamliq izdinip weten we millet üchün xizmet qilishinglarni chin dilimdin ümid qilimen”.

Yépilish murasimida amérika tinchliq instituti qarmiqidiki Uyghur medeniyitini saqlap qélish pirogrammisining mes'uli rizwan'gül nurmuhemmet xanim söz qilip, amérika tinchliq institutining Uyghur tili we medeniyitini saqlap qélish türlirini qollawatqanliqini, ötken yildin buyan Uyghur akadémiyesining ana til we milliy medeniyetni qoghdashni meqset qilghan muhakime yighinliri we yashlarni ana til we milliy medeniyet boyiche terbiyelesh kursigha oxshash türlerge yardemde bolup yaxshi netijilerni qolgha keltürgenlikini, buningdin kéyinmu bu türdiki xizmetlerni qollash kérekliki heqqide toxtaldi.

Rizwan'gül nurmuhemmet xanimning éytishiche, u bu qétim Uyghur oqughuchilarning kursqa qatnashqandin kéyinki tesiratlirini anglap intayin tesirlen'gen. Shundaqla bu kursning Uyghur tili we medeniyitini qoghdap qélishta hemde yashlarni yéteklesh jehette muweppeqiyetlik bolghanliqini hés qilghan.

Uyghur akadémiyesining bash katipi abdulhemid qaraxan yighinda ayrim söz qilip, Uyghur akadémiyesining qurulghandin bashlap 15 yildin buyanqi xizmetliri we pa'aliyetlirini yashlargha tonushturup ötti.

Uyghur akadémiyesi wexpisining re'isi doktor meghpiret kamal xanimning éytishiche, bu qétimqi “Uyghur yashlirini milliy medeniyet we rehberlik boyiche terbiyelesh kursi” da üch türlük sahe nuqtiliq nishan qilin'ghan, bular Uyghur ana tili we edebiyati, milliy medeniyiti we rehberlik hem yétekchilik qabiliyitini östürüshke alaqidar bilimler üchünmu mutexessisler teklip qilinip léksiye orunlashturulghan.

Yépilish murasimida “Uyghur yashlirini milliy medeniyet we rehberlik boyiche terbiyelesh kursi” da léksiye bergen oqutquchilar söz qilip özlirining bu kurstin alghan tesiratlirini sözlep ötti we oqughuchilargha Uyghurlargha munasiwetlik muhim nuqtilarni tekitlep ötti.

Igilinishiche, bu kursqa amérika, kanada, awstraliye, yaponiye, qazaqistan, qirghizistan, özbékistan we türkiye qatarliq dunyaning oxshimighan jaylirida yashawatqan Uyghur yashliridin 42 neper oqughuchi qatnashqan.

Biz pikir-qarashlirini élish üchün dunyaning oxshimighan jayliridin kélip bu kursqa qatnashqan bir qanche Uyghur yashliri bilen söhbetleshtuq.

Yaponiyedin kélip bu kursqa qatnashqan zulyar xalmet bu kursqa qatnashqandin kéyinki tesiratini biz bilen ortaqlashti. U bu heqte söz bolghanda özining yaponiyediki bir uniwérsitétta oquwatqanliqini, biraq u yerde Uyghurche öginish pursiti yoqluqini, bu kursqa qatniship Uyghurchini ögen'genlikini, buningdin kéyinmu téximu tirishidighanliqini, bu kursta yéngi Uyghur yashliri bilen tonushqanliqini bildürdi.

Qazaqistandin kélip bu kursqa qatnashqan ilyar muxtaruf isimlik Uyghur yash özining tesiratini ipadilep, bu kursta Uyghurlarning medeniyiti, tarixi we rehberlik qabiliyitini yétishtürüsh jehettimu dunyaning oxshimighan jayliridin kelgen mutexessislerning léksiyelirini anglighanliqini, Uyghurlargha munasiwetlik köp nersilerni ögen'genlikini bildürdi.

Amérikidin kélip qatnashqan Uyghur yash ayyultuz qanat, bu kursqa qatniship Uyghurlargha munasiwetlik Uyghur sen'iti, tili we tarixi toghrisida köp nersilerni ögen'genlikini, bolupmu Uyghur tilini yézish we oqushni mushu kursta ögen'genlikini, gerche u ilgiri Uyghur tarix we medeniyitini yaxshi ögen'gen bolsimu biraq bu kursqa qatnashqandin kéyin Uyghurlar medeniyiti we tarixini téximu chongqurlap chüshen'genlikini bildürdi. Uning éytishiche, bu qétim dunyaning her qaysi jayliridin kelgen nurghun Uyghur yashliri bilen tonushqan we yéqin dostlardin bolup qalghan.

Istanbul téxnika uniwérsitétining kiyim layihelesh kespide oquwatqan zulhaya isimlik Uyghur qizi, bu kursqa qatnashqandin kéyinki tesiratini sözlep bu kurs jeryanida bashqa jaylardin kelgen Uyghur yashliri bilen körüshtürüp tonushqanliqini, bu kurs jeryanidiki 10 künning menilik ötkenlikini bildürdi.

Melum bolushiche, bu xildiki kurslar bundin kéyinmu oxshimighan döletlerde dawamliq échilidighan bolup, muhajirettiki Uyghur yashlirining weten söygüsi we millet chüshenchisini östürüsh, shuningdek Uyghur dawasining kelgüsige yaramliq izbasarlarni terbiyeleshte muhim ehmiyetke ige, dep qaralmaqta.