Istanbulda xitaygha qarshi zor kölemlik namayish ötküzüldi

IHH Insaniy yardem wexpining uyushturushi bilen 20-dékabir küni kechte istanbulda xitaygha qarshi ghayet zor kölemlik namayish ötküzüldi.

IHH Insaniy yardem wexpining re'isi bulent yildirim namayish jeryanida xitay emeldarlirigha xitab qilip: “Lagérlar bek yaxshi bolsa özünglarning ballirini ewetinglar,” dédi.

Nechche on minglighan kishidin teshkillen'gen namayishchilar qoshuni bir niyet bir meqsette yürüsh qildi we axbarat élan qilish yighini ötküzdi. Oxshash waqitta yene türkiyening her qaysi sheherliridimu xitaygha qarshi keng kölemlik namayishlar élip bérildi.

Namayishchilar aldi bilen istanbuldiki fatih jamesi meydanigha jem bolup mesh'el we bayraqlarni kötürgen halda u yerdin beyazit meydanighiche üch kilométirliq musapini piyade bésip yürüsh qildi. Yürüsh jeryanida namayishchilar birdek “Yashisun musteqil sherqiy türkistan!”, “Sherqiy türkistanliqlar yalghuz emes” dégendek sho'arlar towlidi. Bu namayishni anatoliye yashlar jem'iyiti, sherqiy türkistan teshkilatlar birliki, türkiye kadirlar uyushmisi qatarliq köp sandiki ammiwi teshkilatlar qollap-quwwetlidi. Namayishqa 60 mingdin artuq kishining qatnashqanliqi ilgiri sürüldi.

Namayish axirida istanbuldin pütkül dunyagha xitab qilinip, Uyghur diyaridiki jaza lagérlirining derhal taqilishi üchün chaqiriq qilindi.

Namayishchilar fatih jamesi aldidin yürüsh qilip beyazit meydanigha toplan'ghandin kéyin IHH insaniy yardem wexpining re'isi bulent yildirim namayishchilargha xitab qilip, mundaq dédi: “Sherqiy türkistanni yalghuz qoymidinglar. Allah hemminglardin razi bolsun. Kéche bolsimu yürüsh qildinglar. Men emdi sherqiy türkistan'gha yüreyli désem, hemmimiz birlikte yürüp kétimiz. Bizning chégralirimiz yüreklerde tutushup bolghan jughrapiyedur. 

Sherqiy türkistan mesilisi peqet toplan'ghandila hayajanlinidighan, qizghinliqimiz bésiqqanda untulup kétidighan mesile bolup qalmasliqi kérek. Sherqiy türkistan qandaq qutulidu? u yerdiki insanlar üstidin yürgüzülüwatqan zulumlarni qandaq toxtitimiz? bu heqte hemmimiz birlikte xizmet ishlishimiz kérek. Yulimiz uzun emes, emma qisqimu emes, qanchilighan pir'ewnler aghduruldi. Qanchilighan zalimlar yoqaldi. Sherqiy türkistanliq mezlumlarning köz yashliri xitayni choqumki, aghdurup tashlaydu.”

U mundaq dédi: “Xitay xéli waqitqiche lagér qurghanliqini étirap qilmidi. Mejburiy terbiyilesh lagérigha kim qizini ewetishni xalaydu?, xitay bu lagérlarda kursantlar kesip öginiwatidu, dewatidu, undaqta, xitaylar öz ballirini ewetsun, lagérlarda ularmu kesip ögensun.”

Bulent yildirim sözide yene ereb-islam döletlirige xitab qilip, mundaq dédi: “Ey ereb dunyasi, néme üchün sherqiy türkistan'gha ige chiqmaysiler?! némishqa sherqiy türkistan üchün bir yighilish qilmaysiler? ey islamchilar, kamalistlar, milletchiler, bir mesilide birlisheyli, yeni sherqiy türkistan üchün birlisheyli, omumyüzlük birlik ornitayli.”

Kéyin anatoliye yashlar jem'iyiti istanbul shöbisining re'isi yunus gench ependi söz qilip, mundaq dédi: “Sherqiy türkistanliq qérindashlirimiz üchün bir gewde bolup bu yerge jem bolduq. Qérindashlirimizgha salam yollaymen.”

Namayish jeryanida yene türkiye yashlar wexpining re'isi enes emin'oghli ependi söz qilip, her zaman Uyghur qérindashlarning yénida bolidighanliqini ipadilidi.

Siyer (islam tarixi) wexpining qurghuchisi muhemmed imin yildirim ependimu söz qilip, mundaq dédi: “Biz musulmanlar héch bir zaman zalimning yénidin orun almaymiz. Axirqi nepisimiz toxtighuche qeder, qandaq bolushtin qet'iynezer, mezlumlarning yénida bolidighanliqimizni bildürimiz.”

Programma axirida meshhur dini alim ömer dön'gel'oghlining qol kötürüshi bilen sherqiy türkistan üchün du'a oquldi.

Nechche on minglighan kishi jem bolup istanbulda namayish qilishi türkiye xelqige we shundaqla Uyghur mesiliside sükütte turuwatqan türkiye hökümitige qandaq tesir körsitidu?

We Uyghur akadémiyisining bash katipi doktor perhat qurban tengritagh bilen söhbet élip barduq.

Dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi, enqerediki Uyghur tetqiqat institutining mudiri doktor erkin ekrem jüme küni istanbulda élip bérilghan namayishni 2009-yilidin buyan türkiyede Uyghurlarni qollap ötküzülgen eng chong ammiwi namayish dep qaraydighanliqini bildürdi. U yene bu namayishning choqumki türkiye hökümiti we parlaméntigha bésim shekillendüridighanliqini bayan qildi. U yene bu namayishning xitayghimu chong bésim peyda qilidighanliqini bildürdi.

Sherqiy türkistan teshkilatlar birliki re'isi hidayetulla oghuzxan bu heqtiki pikir-qarashlirini ipadilep, türkiyening oxshimighan jaylirida oxshash waqitta yüz minglighan kishining namayish élip barghanliqini, istanbulda 50 mingdin artuq kishining jem bolup namayish élip barghanliqini bayan qilip ötti. U bu namayishning buningdin kéyin sherqiy türkistan dawasining türkiyediki kélechikini körsitip béridighanliqini bildürdi. U aldimizdiki 10 kün ichide yene türkiyening her qaysi jaylirida barliq ammiwi teshkilatlar we xelq ammisining birlikte heriket qozghaydighanliqini bildürdi. Sherqiy türkistan dawasining buningdin kéyin türkiyede 82 milyon xelqning dawasi bolidighanliqini, shuning bilen birge enqerening ichki we tashqi siyasetliride tesirlik rol oynaydighanliqini ilgiri sürdi. U yene bunchiwala chong heriketni türkiye hökümitining diqqetke almasliqining mumkin bolmaydighanliqini bildürdi.

Uyghur akadémiyisining bash katipi doktor perhat qurban tengritaghli: “Türk xelqi her zaman sherqiy türkistan xelqining yénida boldi, bu namayish buning ipadisidur,” dédi.