Merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam üchün istanbulda ghayibane jinaza namizi oquldi

Ixtiyariy muxbirimiz arslan
2019.07.02
Merhum-Abdulhekim-Muhammat-Qurban-Damollam.jpg

Merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam. RFA/Arslan

Merhum-Abdulhekim-Muhammat-Qurban-Damollam-1.jpg

Merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam üchün oqulghan ghayibane jinaza namizidin körünüsh. 2019-Yili 30-iyun, istanbul. RFA/Arslan

Merhum-Abdulhekim-Muhammat-Qurban-Damollam-2.jpg

Merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam üchün oqulghan ghayibane jinaza namizidin körünüsh. 2019-Yili 30-iyun, istanbul. RFA/Arslan

Merhum-Abdulhekim-Muhammat-Qurban-Damollam-3.jpg

Merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam üchün oqulghan ghayibane jinaza namizidin körünüsh. 2019-Yili 30-iyun, istanbul. RFA/Arslan

Merhum-Abdulhekim-Muhammat-Qurban-Damollam-4.jpg

Merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam üchün oqulghan ghayibane jinaza namizidin körünüsh. 2019-Yili 30-iyun, istanbul. RFA/Arslan

Merhum-Abdulhekim-Muhammat-Qurban-Damollam-5.jpg

Merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam üchün oqulghan ghayibane jinaza namizidin körünüsh. 2019-Yili 30-iyun, istanbul. RFA/Arslan

6-Ayning 30-küni istanbulda xitay türmiside wapat bolghanliqi ilgiri sürülgen abdulhekim muhemmed qurban damollam üchün ghayibane jinaza namizi oquldi. Sherqiy türkistan ölimalar birliki jem'iyiti teripidin uyushturulghan bu ghayibane jinaza namizigha istanbulda yashawatqan Uyghurlardin köp sanda kishi qatnashti.

Ghayibane jinaza namizi oqulghandin kéyin sherqiy türkistan ölimalar birlikining re'isi doktor atawullah shehyar söz qilip, merhum abdulhekim muhemmed qurban damollamning hayat ish-izliri toghrisida toxtaldi.

Kéyin yene jama'et erbabi abdulqadir yapchan söz qilip, xotende ötken büyük diniy alim muhemmed qurban damollamni we uning oghli abdulhekim damollamni xitay da'irilirining shéhit qilghanliqini bildürdi hemde xitay da'irilirining Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan basturush siyasetlirini tenqid qildi.

U mundaq dédi: “Bügün abdulhekim muhemmed qurban damollam qatarliq ikki neper shéhitimizning ghayibane jinaza namizini oquduq. Bundaq hadisiler xitay sherqiy türkistanni ishghal qilghandin bashlap dawam qilip kelmekte. Uyghurlar xitayning zulumigha qarshi küresh jeryanida az bolmighan riyazet we külpetlerge, shundaqla qurban bérishlerge uchrap keldi. Küreshning tebi'iti mana mushundaq bolidu. Bügün ikki shéhitimizning ghayibane jinaza namizini qilduq. Buningdin ilgiri muhemmed salih damollam, abdul'ehed mexsum hajim, kérem qarim qatarliq alimlirimizning ghayibane jinaza namizini oqughan iduq. Bular weten, xelqning mewjutluqini qoghdash yolida chong xizmet körsetken alimlar idi. Bir milletning alimi démek bir milletning wetini dégenliktur, bir milletning siyasiy iradisi démektur”.

Axirida doktor atawullah shehyarning qol kötürüshi bilen merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam qatarliq pütkül shéhitlarning rohigha atap du'a qilindi.

Merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam toghrisida sherqiy türkistan ölimalar birliki teripidin resmiy torbétide bir teziye we bayanat élan qilindi.

Bayanatta bildürülüshiche, merhum abdulhekim muhemmed qurban damollam xotenning meshhur islahatchi alimliridin biri bolghan muhemmed qurban damolla hajimning oghli bolup, 1970-yili tughulghan. Dadisi muhemmed qurban damolla hajimmu 5 yilliq hayatini xitay zindanlirida ötküzgendin kéyin yurti xoten'ge qaytip béripla diniy xizmetke kiriship ketken hemde meshhur nurluq meschitini bina qilishqa zor küch chiqarghan. U shu meschitning özide imam-xatipliq qilish we taliplargha ders ötüsh bilen hayatini ötküzgen büyük alim idi. Abdulhekim damollam dadisida oqup diniy alim bolghan hemde dadisining wapatidin kéyin nurluq meschitige dadisining ornigha izbasar bolup xatipliqqa teyinlen'gen. Bu jeryanda meschitning jama'iti bek köpiyip ketkenliktin xitay hakimiyiti uning xutbilirigha diqqet qilishqa bashlighan. Kéyin u “Döletni parchilashqa qutratquluq qildi” dégen töhmet bilen 1999-yili 11-ayning 15-küni 29 yéshida tutup kétilgen. Tutulup uzun ötmey 15 yilliq qamaqqa höküm qilinip, Uyghur aptonom rayonluq 4-türmige qamalghan. 2014-11-Ayning 15-küni, 15 yilni toluq toshquzup, 44 yéshida zindandin chiqqan bolsimu, yenila hazirqi barliq Uyghur xelqige oxshashla erkinliktin mehrum halda öyige nezerbend qilinip, 2017-yilighiche jem'iyettin ayrilip yashashqa mejbur qilin'ghan. 2017-Yili 7-ayda milyonlarche bigunah insanlar lagérlargha qamalghan waqitta abdulhekim damollammu qayta tutup kétilgen hemde lagérgha ewetilmestin, biwasite 10 yilliq qamaqqa höküm qilin'ghan.

Merhumini yéqindin tonuydighan sherqiy türkistan ölimalar birlikining mes'ulliridin abdul'ehed ojatli ependi abdulhekim muhemmed qurban damollamning hayati we ish-izlirini tonushturup ötti.

U merhum abdulhekim muhemmed qurban damollamning wapat bolghanliqining xewirining rastliqini testiqlap mundaq dédi: “Bu yil ramizan éyining axirliri damollamning türmide shéhit qilin'ghanliq xewiri tarqalghan bolsimu, ishenchlik menbe yaki a'ilisidin bu shum xewerning rast-yalghanliqi heqqide melumat bolmighan idi. 2019-Yili 28-iyun abdulhekim damollamning türkiyede turushluq oghli we bashqa tughqanliri arqiliq bu shum xewerning rastliqi, damollamning 49 yéshida xitay zindanlirida hayatidin ayrilghanliqi éniqlandi. Allah merhumgha shéhitlik maqamini bersun! gunahlirini meghpiret qilsun! jennetulfirdewstin orun bersun!”

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.