Канада парламент әзаси парламентни уйғур мусапирлар қарар лайиһәсини мақуллашқа чақирди

Мухбиримиз әркин
2022.09.28
Канада парламент әзаси парламентни уйғур мусапирлар қарар лайиһәсини мақуллашқа чақирди Канада парламент әзаси сәмир зубәри(Sameer Zuberi) канада парламентида өткүзгән ахбарат йиғинида сөзлимәктә. 2022-Йили 26-сентәбир.
cpac

Канада парламентиға уйғур мусапирлири тоғрисида қарар лайиһәси сунуп, башқа дөләтләрдә сәргәрдан болуп йүргән уйғур мусапирлиридин аз дегәндә 10 миң кишини канадаға қобул қилишни тәләп қилған канада парламент әзаси сәмир зубәри канада парламентида ахбарат йиғини өткүзүп, канада парламент әзалирини униң сунған қарар лайиһәсини мақуллашқа чақирған.

Канадада һакимийәт бешидики либераллар партийәсидин болған сәмир зубәри, 26-сентәбир канада мәмликәтлик мусулманлар кеңишиниң иҗраийә директори стефен бровен вә канада уйғур һәқлирини қоғдаш қурулушиниң директори мәмәт тохти билән биргә өткүзгән ахбарат йиғинида, канаданиң илгири алаһидә көчмәнләр программиси арқилиқ йәзидиләр, сүрийәликләр, афғанлар, украин вә хоңкоңлуқларни елип кәлгәнлики, әмди уйғурларни елип келиши керәкликини билдүргән.

Зубәриниң ейтишичә, у қайси партийәдин болса болсун канада парламент әзалирини бу йил 12-айда яки келәр йилиниң башлирида авазға қоюлидиған бу қарар лайиһәсини қоллап аваз беришкә чақиридикән.

Канада парламент әзаси сәмир зубәри(Sameer Zuberi) канада парламентида өткүзгән ахбарат йиғинида канада мәмликәтлик мусулманлар кеңишиниң иҗраийә директори стефен бровен(Stephen Brown) сөзлимәктә. 2022-Йили 26-сентәбир.
Канада парламент әзаси сәмир зубәри(Sameer Zuberi) канада парламентида өткүзгән ахбарат йиғинида канада мәмликәтлик мусулманлар кеңишиниң иҗраийә директори стефен бровен(Stephen Brown) сөзлимәктә. 2022-Йили 26-сентәбир.
cpac

Сәмир зубәри мундақ дәйду: “мән бизниң парламент әзалиримизни бу қарар лайиһәсигә аваз беришкә чақиримән. Мәйли бизниң партийәдин болсун яки қарши партийәдин болсун қарар лайиһәсини қоллап аваз беришкә үндәймән. Мән буниң мақуллиниши вә бизниң утуқлуқ болушимизға ишинимән”.

Самир зубәри, хитайниң зиянкәшликидин қечип чиқип түркийә қатарлиқ һәр вақит хитайға қайтурулуш хәвпи болған оттура-шәрқ әллиридә яшаватқан уйғур мусапирлиридин аз дегән 10миң кишини канадаға қобул қилиш тоғрисидики бу қарар лайиһәсини бу йил 6-айда парламентқа сунған.

Канада көчмәнләр вә пуқралиқ идарисиниң 10 миң уйғурни 2024-йилдин башлап 2 йил ичидә канадаға әкелип болуши тәләп қилинған бу қарар лайиһәсиниң һөкүмәткә қарита қануни мәҗбурлаш күчи болсиму, бирақ униң һакимийәт бешидики бир партийәниң парламент әзаси тәрипидин оттуриға қоюлуп мақуллиниши тредо һөкүмитигә сиясий бесим шәкилләндүридиғанлиқи билдүрүлмәктә. Ахбарат йиғинида сәмир зубәри өзиниң икки йил аввал лагер шаһитлириниң, адвокатларниң вә сабиқ канада дипломатлириниң гуваһлиқлиридин аңлиғанлириниң дәһшәтлик вә кишини толиму паракәндә қилидиғанлиқини билдүрүп, бу вәзийәт өзиниң бу қарар лайиһисини сунушиға сәвәб болғанлиқини ейтқан.

Канада парламент әзаси сәмир зубәри(Sameer Zuberi) канада парламентида өткүзгән ахбарат йиғинида уйғур һәқлирини қоғдаш қурулушиниң директори мәмәт тохти әпәнди сөзлимәктә. 2022-Йили 26-сентәбир.
Канада парламент әзаси сәмир зубәри(Sameer Zuberi) канада парламентида өткүзгән ахбарат йиғинида уйғур һәқлирини қоғдаш қурулушиниң директори мәмәт тохти әпәнди сөзлимәктә. 2022-Йили 26-сентәбир.
cpac

Сәмир зубәри: “мана бу мениң шәхсән бир парламент әзаси болуш сүпитидә һәрқандақ бир қарар лайиһәси яки қанун лайиһәси сунуш имкәнийитимни бу ишқа сәрп қилдим. Мән 10 миң уйғурни канадаға елип келиш лайиһәси сунушни талливалдим. Немә үчүн? чүнки, улар қечип йүргәнлики вә мусапирлиқни қоғлишиватқанлиқи үчүнла әмәс, бәлки охшаш бир вақитта ирқий қирғинчилиққа учраватқанлиқи үчүндур. Шуңа, бир иш қилиш бизниң үстимизгә чүшмәктә” дегән.

Баш министир җастин тредониң канада либерал һөкүмити б д т да хитайни җавабкарлиққа тартиш, б д т ниң мустәқил тәкшүрүш комитети қуруп, уйғурларниң вәзийитини тәкшүрүшини тәләп қилиш җәһәтләрдә актип болсиму, бирақ у уйғур мусапирлирини қобул қилиш, уйғур мәҗбурий әмгәк мәһсулатлирини чәкләш җәһәтләрдә һечқандақ конкрет тәдбир алмаслиқ билән әйиблинип кәлгәниди.

26-Сентәбир өткүзүлгән ахбарат йиғинида тәрәпләр һөкүмәтниң мусапирлар мәсилиси билән биргә уйғур мәҗбурий әмгики мәһсулатлириниң канадаға импорт қилинишини чәкләштиму конкрет тәдбирләрни елишини тәләп қилған. Ахбарат йиғинида канададики әң чоң мусулманлар тәшкилати болған “канада мәмликәтлик мусулманлар кеңиши” ниң иҗраийә директори стефен бровен, канаданиң америкаға охшаш күчлүк қанун чиқиришини тәләп қилған.

Стефен бровен мундақ дәйду: “пүтүн пүтүн канададики уйғур рәһбәрлирини өз ичигә алған мусулман рәһбәрлири оттавада җәм болуп, барлиқ чоң партийәләрниң парламент әзалири билән көрүшүп, һөкүмәтни парламент мақуллиған уйғурлар һәққидики қарар асасида һәрикәт қоллинишқа чақирди. Биз һөкүмәтни S-204 номурлуқ вә S-211 номурлуқ қанун лайиһәлириниң кеңәш палатаси тәрипидин бирләштүрүлүп, шәрқий түркистан яки шинҗаңға четишлиқ мәҗбурий әмгәк мәһсулатлирини доклат қилиш вә чәкләшни өз ичигә алған қанунларни мақуллашта һәрикәт қилишқа чақиримиз”.

Униң тәкитлишичә, канадаму америкаға охшаш ширкәтләрдин канадаға импорт қилған мәһсулатлириниң уйғур мәҗбурий әмгикигә четилмиғанлиқини испатлишини тәләп қилиши керәк икән. Стефен бровен: “биз шуниңға ишинимиз, бу қанунға америкада болғандәк мәҗбурий әмгәк мәһсулатлирини чәкләштә ширкәтләрдин мәһсулатлириниң мәҗбурий әмгәктә булғанмиғанлиқини испатлашни тәләп қилиш тәриқисиди түзитиш киргүзүлүши керәк” дегән.

Ахбарат йиғинида хитайниң канадани уйғур мәҗбурий әмгики мәһсулатлирини төкмә қилип сатидиған базарға айландурувелишиға йол қоймаслиқ керәкликини тәкитлигән канада “уйғур һәқлирини қоғдаш қурулуши” ниң иҗраийә директори мәмәт тохти, 28-сентәбир айрим зияритимизни қобул қилип, уйғур мусапилирини қобул қилишта парламенттики һәр қайси партийәләр вә һөкүмәт арисида чоң ихтилап йоқлуқи, тәрәпләрниң пикир бирлики һасил қилғанлиқини билдүрди.

Лекин мәмәт тохтиниң тәкитлишичә, һөкүмәт мусапирларни рәсмии қобул қилишни башлаштин бурун қачандин башлаш, кимләрни қобул қилиш, қобул қилиш рәсмийәтлирини қандақ беҗириш, бихәтәрлик вә биометирик тәкшүрүшлирини қандақ елип бериш, мусапирларни қандақ орунлаштуруш қатарлиқ конкрет техникилиқ мәсилиләрни һәл қилишиға тоғра келидикән. У йәнә канада һөкүмитидә бәзи дөләтләрдики уйғур мусапирлириниң канадаға кәлгәндин кейин униң иҗтимаий муһитиға көнүп кетәлмәслик әндишисиниңму барлиқини билдүрди.

Мәлум болушичә, нөвәттә канада парламентида мәҗбурий әмгәк мәһсулатлирини чәкләшкә мунасивәтлик 4 қанун лайиһәси бар болуп, уларниң иккиси уйғурларға биваситә мунасивәтлик икән. Һалбуки, авам палата әзаси сәмир зубәриниң сунған T-62 номурлуқ уйғур мусапилириға даир қарар лайиһәси келәр айниң 26-күни канада парламентиниң авам палатасида муназирә қилинидикән.

Сәмир зубәри парламент бинасида ахбарат йиғини өткүзгән шу вақитта йәнә бирәр йүздәк уйғур парламент бинасиниң алдида йиғилиш өткүзүп, қара лайиһәсини қоллайдиғанлиқини ипадилигән. Бу паалийәткә парламенттики 4 чоң партийәниң парламент әзалиридин 8 дәк киши қатнашқан.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.