Xitayning kishilik hoquq xatirisini omumyüzlük tekshürüsh guruppisining 45-nöwetlik yighini jenwede bashlandi

Bügün, yeni 22-yanwar jenwediki b d t bash shtabida “Xitayning kishilik hoquq xatirisini omumyüzlük közdin kechürüsh yer shariwi qerellik tekshürüsh guruppisining 45-nöwetlik yighini” resmiy bashlandi.

22-Yanwar etigendin bashlap, b d t ning jenwediki bash shtabi aldida dunya Uyghur qurultiyi bilen shiwétsariye Uyghur jem'iyiti teshkilligen xitaygha qarshi naraziliq namayishliri bashlandi. Shuning bilen bir waqitta yene b d t bash shitabi aldidiki meydanda “Shinjang saqchi höjjetliri” diki tutqunlarning resimlirini asas qilghan we Uyghur irqiy qirghinchiliqi eks ettürülgen chong tiptiki resim körgezmisimu ötküzülüshke bashlidi.

Dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitétining mu'awin re'isi, diniy ishlar komitétining re'isi turghunjan alawidinning bidurushiche, 23-yanwar b d t da xitayning kishilik hoquq xatirisige qarap chiqidighan resmiy yighin bashlinidiken. Bu munasiwet bilen 23-yanwar küni jenwede keng kölemlik birleshme namayish élip bérilidiken.

Bügün, yeni 22-yanwar chüshtin burunqi b d t ötküzülgen ochuq yighinda aldi bilen tibet teshkilatliri we bashqa kishilik hoquq teshkilatlirining doklati sonulghan. Bu yighinda söz qilghan key müller (Key Muller) ependi, xitayning tibet, Uyghur we mongghul xelqlirige élip bériwatqan basturush siyasitini “Op-ochuq irqiy qirghinchiliq” dep körsetken.

Bu yighinda söz qilghan d u q re'isi dolqun eysa ependi, xitayning tetür teshwiqati we buning b d t gha körsetken tesiri heqqide nuqtiliq toxtalghan. U, bügünki b d t ning yighin meydanidimu xitayning teshwiqat waraqlirini tarqitishtin chékinmigenlikini alahide tilgha alghan. U, sözining dawamida xitayning dunyaning herqaysi jayliridin xitayperes yaki xitaygha mahil kishilerni we atalmish xitayshunaslarni tépip, ularni xitayni ziyaret qilishqa teshkillewatqanliqi؛ ularning éghizi arqiliq özlirining jinayitini yushurushqa urunuwatqanliqi؛ sherqiy türkistandiki milyonlighan Uyghurlarning türme-lagérlargha, ularning perzentlirining a'ilisidin mejburiy ayrilip, ménge yuyushni asasliq nishan qilghan yataqliq mekteplerge bend qilin'ghanliqini؛ bu ehwalning Uyghur we tibet xelqining ortaq teqdiri bolup qalghanliqini eskertip ötken.

Bu qétim jenwediki b d t bash shitabida ötküzülüwatqan yighin'gha Uyghur herikiti teshkilatining re'isi roshen abbas, Uyghur tetqiqat institutining diréktori abdulhakim idris, amérikadiki Uyghur adwokat reyhan eset we sofiy réchardson xanim qatarliq kishilermu alahide teklip bilen qatnashqan. Neq meydandin ziyaritimizni qobul qilghan Uyghur herikiti teshkilatining re'isi roshen abbas xanim, bu qétimqi b d t bash shtabida ötküzülüwatqan yighining asasliq meqsiti we özlirining bu bir nechche kün ichide élip bérilidighan pa'aliyetliri heqqide melumat bérip ötti.

Bügün jenwede yéghiwatqan qattin yamghurgha qarimay, b d t bash shitabi aldidiki meydanda Uyghur, tibet, mongghul we falun'gung muritlirining xitaygha qarshi namayishi dawam qildi. Biz b d t aldidiki meydan'gha tikilgen Uyghur chédirida d u q re'isi dolqun eysa ependini ziyaret qilduq. U, bu qétimqi yighinning ehmiyiti we bu yighin jeryanida élip bérilidighan pa'aliyetler heqqide qisqiche melumat bérip ötti.

Dolqun eysa ependining bildürüshiche, xitayning b d t organlirigha qilghan küchlük bésimi, shundaqla dunya Uyghur qurultiyini öz ichige alghan Uyghur teshkilatlirining wekillirini “Térrorchi” dep shikayet qilishi sewebidin, mushu bir hepte ichide dolqun eysa we roshen abbasning qatarliqlarning jenwediki b d t bash shtabigha kirish ruxsiti tekrar-tekrar bikar qilin'ghan. Amérika bashchiliqidiki gherb démokratik döletlerning küchlük étirazi we arilishishi bilen ularning b d t bash shtabigha kirish qeghizi qayta testiqlan'ghan.

Igilishimizche, bu qétimliq yighin, b d t xitayning kishilik hoquq xatirisini közdin kechürüsh boyiche yer shariwi xaraktérlik qerellik tekshürüsh yighinining tötinchi qétimliq yighini, shundaqla b d t ning bu heqte teshkilligen mexsus guruppisining 45-nöwetlik yighini iken. Ete, yeni 23-yanwar küni b d t da resmiy halda xitayning kishilik hoquq xatirisige qarap chiqilidiken. Jenwediki b d t bash shtabining aldidiki meydanda etimu Uyghur, tibet we mongghullarning xitaygha qarshi chong tiptiki namayishi dawamlishidiken.