Lagér shahitlirining “Irqiy qirghinchiliqini anglitish” sepirining tunji qedimi muweppeqiyetlik axirlashti

Kaliforniyede qurulghan Uyghur fondining qollishi bilen amérika Uyghur birleshmisi lagér shahitliri bilen birlikte aliy mektepler we islam merkezliride “Xitayning Uyghurlargha qarita élip bériwatqan irqiy qirghinchiliqini anglitish” pa'aliyitige atlandi. 2023-Yili yanwar, washin'gton.

Amérika Uyghur birleshmisi 20-yanwardin 22-yanwar künigiche lagér shahitlirining aliy mektepler we islam merkezliride “Xitayning Uyghurlargha qarita élip bériwatqan irqiy qirghinchiliqini anglitish” pa'aliyitining tunji sepirini muweppeqiyetlik tamamlighan.

Kaliforniyede qurulghan Uyghur fondining qollishi bilen orunlashturulghan kaliforniyediki üch künlük pa'aliyette amérikida turushluq lagér shahitliri méhrigül tursun, tursun'ay ziyawudun we zumret dawut qatarliqlar özliri lagérda biwasite bashliridin kechürgen sergüzeshtlirini anglatqan. Ularning kalforniyediki tunji künlük pa'aliyiti bérkliydiki kaliforniye uniwérsitéti xelq'ara tetqiqat institutida ötküzülgen.

Xelq'ara tetqiqat institutining tor bétidiki melumatlargha qarighanda, ular lagér shahitlirining bixeterlikige alahide diqqet qilghan. Kütülmigen birer weqening chiqip qélishining aldini élish üchün pa'aliyetke sirttin namelum birsining kirishi cheklen'gen. Pa'aliyetke uniwérsitétning oqutquchi-oqughuchiliri, xizmetchiliri we uniwérsitétning birleshme programmilirigha eza bolghanlar uniwérsitétning élxet adrési arqiliq tizimlitishi telep qilin'ghan.

Amérika Uyghur birleshmisining re'isi elfidar iltebir xanim bu pa'aliyetlerde xitayning Uyghurlargha qaritilghan irqiy qirghinchiliqining arqa körünüshini anglatqan we shundaqla lagér shahitlirigha terjimanliq qilghan. Yeni, töt Uyghur ayal birlikte xitayning Uyghurlargha yürgüzüwatqan qirghinchiliqini dunyagha ashkarilighan. Elfidar iltebir xanim radiyomizning mexsus ziyaritini qobul qilip, mezkur pa'aliyet heqqide tepsiliy chüshenche berdi.

Elfidar xanimning bildürüshiche, kaliforniye uniwérsitétida élip bérilghan pa'aliyetke qatnashqan oqughuchilarning qizghinliqi nahayiti yuqiri bolup, pa'aliyettin kéyin nurghun oqughuchilar ayrim kélip özining Uyghurlarni qollaydighanliqini bildürüshken.

Kaliforniye uniwérsitétidiki pa'aliyettin kéyin kaliforniyening oxshimighan yerlirige jaylashqan töt islam merkizi lagér shahitlirini özlirining merkezliride sözleshke teklip qilghan.

Tursun'ay ziyawudun xanim, zumret dawut xanim we méhrigül tursun xanimlar ayrim-ayrim halda radiyomizgha söz qilip, xitayning özlirige we millitige qilghan zulumlirini dawamliq dunyagha anglitidighanliqini bildürdi. Ular, bu arqiliq dunyaning Uyghurlarni qutquzuwélishni qolgha keltürüshni ümid qilidighanliqini tekitlidi.

Uyghur fondining qurghuchisi qadirjan ilghar ependining bildürüshiche, islam merkezliri lagér shahitlirining anglatqan Uyghur musulman lirining nöwettiki échinishliq weziyitige nahayiti diqqet qilghan. Ular lagér shahitlirini öz merkezlirige teklip qilish arqiliq téximu köpligen musulmanlarning Uyghurlarning ehwalidin xewerdar bolushigha türtke bolghan.

Lagér shahitlirini teklip qilghan islam merkezlerning échidiki gherbiy wadi musulmanlar jem'iyiti (West Valley Muslim Association) ning ezasi muhemmed subih ependi radiyomizning ziyaritini qobul qilip mundaq dédi: “Aldinqi hepte axiri jem'iyitimiz Uyghur qérindashlirimizni kütüwalduq. Uyghurlar uchrawatqan échinishliq zulumdin xewerdar bolduq. Emeliyette jem'iyitimiz nechche yildin buyan Uyghurlarning ehwalidin xewirimiz bar idi. Lékin buni tunji qétim ashu zulumni biwasite béshidin ötküzgen kishilerdin anglishimiz bolup hésablinidu. Méningche pa'aliyetke qatnashqan jama'etning ichide yighlimighini yoq. Ular uchrighan zulumni anglap yürikimiz puchuldi. Méhrigül tursun xanim xitay saqchilirining bir balisining jesitini qoligha bergenliki, uning balisining soghuq jesitini issitip tirilip qilishini tiligenlikini éytqan waqtida bir dada bolush süpitim bilen özümni peqet tutalmidim. Bu bek rehimsizlik. Bu, Uyghurlarning neqeder éghir weziyette ikenlikini körsitidu. Biz musulman bolush süpitimiz bilen hemmimiz bir bedenning parchiliri. Bir pütün bedenning bir yéri aghrisa pütün beden sirqiraydu. Shunga, biz bu adaletsizlikni toxtitish üchün heriket qilishimiz zörür. Bizning jem'iyitimiz her qandaq shekildiki emeliy yardemni qilishqa teyyar. Kéyinche yene rayonimizdiki we amérikaning bashqa jayliridiki Uyghur jama'iti bilen hemkarliship téximu köp ishlarni qilishni ümid qilimiz”.

Elfidar xanim we lagér shahitliri axirida kaliforniyede élip bérilghan bu qétimqi Uyghurlarning béishigha kelgen we hazirmu dawam qiliwatqan paji'eni anglitish sepirini “Ünümlük boldi” déyishke bolidighanliqini bayan qildi. Ular yene alahide qilip kaliforniyede özlirini qizghin kütüwalghan Uyghur jama'itige minnetdarliqini bildürüshti.