Hidayetulla köktürk: “Ölsem ejdadimning ayighida yatay dep bardim”

Ürümchi. 2016-Yili, yanwar.

Türkiyede tughulghan ikkinchi ewlad Uyghurlarning ana tilni unutmighanliqidiki sirlar heqqide izdinish jeryanida hidayetulla köktürk bilen uchrashtuq. U istanbulda Uyghur muhajirlargha türkche ders bériwatqan iken. Ziyarette u Uyghur tilida özining 2016-yili 17-yanwarda Uyghur élide yigirme künlük ziyarette bolghanda körgenlirini sözlep berdi.

Hidayetulla köktürk gerche özi siyaset bilen alaqisiz bir ma'aripchi bolsimu dadisi hamut köktürk we anisi nur'ela köktürk Uyghur dawasigha hayatini béghishlighan kishiler iken. Shu sewebtin Uyghur élige yolgha chiqqanda héch kim uning bérishigha qoshulmighan we türlük qorqunchluq sözler bilen agahlandurghan. Halbuki, weten méhrini qelbige tangghan hidayetulla: “Allagha tewekkül qilip baray, ölsem ejdadlarning ayighida yatarmen”, dégen jasaret bilen ürümchige qarap yolgha chiqqan.

“Ikkilimiz Uyghurning wetinige ashiq”

Hidayetulla ürümchige chüshkende yolda nurghun kaméralarni körgen, kochilarni qaplighan herbiy mashinilargha shahit bolghan. U Uyghur élige bérip etisi seherde saqchilarning malal qilishigha uchrighan. Muhemmet isimlik bir saqchi bashliqi uninggha besh sa'et kompartiyening teshwiqatini qilghan. Hidayetulla kütülmigen yerdin chiqip, uni dostum dep atighan we Uyghur élini bir qizgha oxshitip؛ “Dostum, ikkilimiz bu weten'ge ashiq, héch birimiz uni depsende qilmaymiz, hemde bashqilarning ayighigha tashlap bermeymiz” dégen.

Uyghur balilar “Serengge satquchi qizchaq” ni qutquzdi

Hidayetulla saqchilarning malal qilishidin xali bolghan bir küni bir qanche sa'et taksida ürümchini aylan'ghan. U radi'oda bériliwatqan Uyghurche balilar drammisida bir top Uyghur ösmürning daniyege bérip, serengge satquchi qizchaqni qutquzghanliq hékayisini anglap tesirlen'gen.

“Uyghur ézilsimu égilmigen millet”

Hidayetulla köktürk körgen muhebbet, méhmandostluq, merdlik we chidamchanliq heqqide toxtilip, hékayisining axirida özining weten, millet heqqidiki tuyghulirini köz yashliri bilenla ipade qilalaydighanliqini éytti. U, Uyghur élide körgenlirini xulasilep, “Uyghurning yéqinqi tarixta ézilgini, éziliwatqini rast, lékin héch bir zaman bash egken, égilgen millet emes”, dédi.

Hidayetulla köktürkning anisi nur'ela köktürk we dadisi hamit köktürk 1962-yili Uyghur élining yeken nahiyisidin türkiyege köchüshke mejbur bolghan Uyghur muhajirlardin bolup, ular izchil Uyghur dawasigha xizmet qilip kelmekte. Hidayetulla köktürk 1977-yili qeyseride tughulghan. U uniwérsitétta ilahiyet kespide oqughan we qeyseridiki Uyghurlarning diniy we ijtima'iy hayati heqqide tetqiqatlar bilen shughullan'ghan. Hazir istanbulda Uyghurlargha türkche ders ötüsh bilen meshghul.