Enqerede ötküzülgen xelq'araliq oqush püttürüsh murasimigha Uyghur oqughuchilarmu ishtirak qildi

Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2016.05.16
enqere-oqush-putturush-1.jpg

Enqerede ötküzülgen 5-nöwetlik xelq'araliq oqush püttürüsh murasimidin körünüsh. 2016-Yili may. RFA/Erkin Tarim

enqere-oqush-putturush-2.jpg

Enqerede ötküzülgen 5-nöwetlik xelq'araliq oqush püttürüsh murasimidin körünüsh. 2016-Yili may. RFA/Erkin Tarim

enqere-oqush-putturush-3.jpg

Enqerede ötküzülgen 5-nöwetlik xelq'araliq oqush püttürüsh murasimidin körünüsh. 2016-Yili may. RFA/Erkin Tarim

enqere-oqush-putturush-5.jpg

Enqerede ötküzülgen 5-nöwetlik xelq'araliq oqush püttürüsh murasimidin körünüsh. 2016-Yili may.

enqere-oqush-putturush-6.jpg

Enqerede ötküzülgen 5-nöwetlik xelq'araliq oqush püttürüsh murasimidin körünüsh. 2016-Yili may. RFA/Erkin Tarim

5-Nöwetlik xelq'araliq oqush püttürüsh murasimigha oqush püttürgen Uyghur oqughuchilarmu ishtirak qildi. Her yili ötküzülüwatqan mezkur murasimda türkiye tashqi ishlar ministiri mewlut chawushoghlu, türkiye bash ministir mu'awin yalchin doghan ependi, türkiye bash ministirliq idarisi tarmiqidiki chet'eldiki türkler we qérindash milletler idarisi mudiri qudret bulbul ependi we dunyaning herqaysi dölet we rayonliridin kélip türkiyede oqup oqush püttürgen oqughuchilarning wekilliridin bolup 1000 etrapida kishi qatnashti. Murasimgha türkiyening herqaysi uniwérsitétlirida toluq kurs, magistirliq we doktorluqni püttürgen Uyghur oqughuchilarmu ishtirak qildi.

13-May küni enqere soda uyushmisining zalida ötküzülgen oqush püttürüsh murasimida aldi bilen chet'ellik oqughuchilargha wakaliten afriqidin kelgen oqughuchi söz qilip mundaq dédi: “Xelqimizge ige chiqishimiz lazim. Birlik we ittipaqliqimizni qoghdishimiz kérek. Döletlirimiz otturisida köwrük bolushimiz kérek. Shundaq ishlarni qilishimiz kérekki, hemme adem bilimsizliktin qutulup, yoruqluqqa chiqsun.”

Arqisidin chet'ellik oqughuchilargha wakaliten ezerbeyjanliq oqughuchi nutuq sözlidi, u oqush püttürgendin kéyinki hés-tuyghulirini bayan qilip mundaq dédi: “5 Yil burun öz kochilirimizni, birlikte chong bolghan kishilerni, tughulghan yurtimizni tashlap türkiyege kélishimizning asan'gha toxtimighanliqini menmu yaxshi bilimen. Biz yéngi kelgen waqtimizda az bolsimu qiyinchiliqqa uchriduq. Bezide yurtimizdikilerni séghinduq, bezide yéngi turmushimizgha könüshke tirishtuq. Emma shuni qobul qilishimiz kérekki, türkiye bizni qizghin qarshi aldi. Bu bizning türkiyege könüshimizni asanlashturdi. Bügün bu yolning axirisigha kelduq. Men pütün chet'ellik oqughuchilar namidin bizge oqush mukapat puli bergen türkiye chet'eldiki türkler we qérindash milletler idarisige rehmet éytimen. Bizni oqutush üchün singdürgen emgikinglar arqiliq, biz igiligen bilim arqiliq salidighan körük we kélechek dunyasining siler singdürgen emgeklerning méwisi bolushini tileymen.”

Arqidin chet'ellik oqughuchilarni oqutush ishlirigha mes'ul türkiye bash ministirliq idarisi tarmiqidiki chet'eldiki türkler we qérindash milletler idarisi mudiri qudret bulbul ependi söz qilip mundaq dédi: “Iqtisadiy tereqqiyat we hemkarliq teshkilatining statistikisigha qarighanda, türkiye chet'eldin eng köp oqughuchi qobul qiliwatqan 14-dölet. 2013-Yili bu sanni 2 hessige chiqarduq. 2015-Yili dunyada eng köp chet'ellik oqughuchi qobul qilghan aldinqi 10 dölet qatarigha kirduq. Ata-anisini, yéqinlirini we öz yurtini tashlap kélish asan bir tallash emes. Bügün qiyinchiliqlargha qarimay siler bu yerge keldinglar. Silerni tebrikleymen. Oqush püttürgendin kéyin öz dölitinglargha qaytisiler. Dölitinglar üchün xizmet qilishqa bashlaysiler. Bularni bizmu silerdin kütimiz.”

Arqidin türkiye jumhuriyiti döliti tashqi ishlar ministiri mewlüt chawushoghlu söz qilip, türkiyede oqup döletlirige qaytqan oqughuchilarni öz döletliride türkiyede oqughan oqughuchilar uyushmisi qurushqa chaqirip mundaq dédi: “Silerni yene bir qétim tebrikleymen. 5 Yil, 6 yil we 4 yil türkiyede oqughandin kéyin bügün oqush püttürisiler. 6-Ayning axirida diplomanglarni alisiler. Siler türkiyede oquwatqan waqtinglarda dölitinglarning türkiyediki elchisi hésablinattinglar, ölkengler, millitinglar we xelqinglargha wekillik qildinglar. Öz dölitinglargha qaytqandin kéyin türkiyening u yerdiki elchisi bolisiler. Buningdin shek shöbimiz yoq. Eger dölitinglarda türkiyede oqush püttürgenler uyushmisi bolmisa, qurushinglarni, öz-ara hemkarliqni dawamlashturushinglarni ümid qilimen.”

Arqidin türkiye jumhuriyitining mu'awin bash ministiri yalchi aqdoghan ependi oqush püttürüsh murasimida nutuq sözlep mundaq dédi: “Türkiye chet'ellikler kélip oqushni xalaydighan bir döletke aylandi. 2011-Yili maqullan'ghan, 2012-yilidin tartip yolgha qoyulghan tor arqiliq oqush mukapat puligha iltimas qilishqa échilghan türkiye yéngi bir dewrge kirdi. 2010-Yili 50 dölettin 8 ming oqughuchi oqush mukapat puli üchün iltimas qilghan bolsa, hazir bu san 10-11 misli köpeydi. Bu yil 100 ming oqughuchi oqush puli üchün iltimas qildi. Bu türkiyening qanchilik muhim bir döletke aylan'ghanliqini körsitip béridu. Biz iltimas qilghan oqughuchilardin her yili 5 ming oqughuchini tallap oqush mukapat puli bériwatimiz. Men silerge türkiyening oqush mukapat puli bilen oqughan bir kishini misal qilip sözlep bermekchimen. Ötken yili 3-ayda liwiyening sabiq bash ministiri muhammed el mangush istanbulda alemdin ötti. Bu kishi türkiyede oqughan idi. Istanbul téxnik uniwérsitéti binakarliq fakultitini püttürgen idi. 1972-Yili türkiyediki binakarliq shirketlirige léwiyening derwazisini achqan kishi idi. Bügün türkiye dunyada binakarliq saheside söz igisi. Türkiyening binakarliq shirketliri léwiye arqiliq dunyagha échilghan idi. Biz bu xil munasiwetlerning muhimliqini bilimiz. Silermu dölitinglargha qaytqandin kéyin, parlamént ezasi bolisiler, ministir bolisiler, bash ministir bolisiler, hemmidin muhimi türkiyening dosti bolisiler.”

5-Nöwetlik xelq'araliq oqush püttürüsh murasimning axirida bu yil türkiyening her qaysi uniwérsitétliridin oqush püttürgen oqughuchilar hemme birdek qalpaqlirini asman'gha étip oqush püttürgenlikini qutlidi. Oqughuchi wekillirige sowghatlar tarqitip bérildi.

Axirida ministirlar we rehberler enqere soda uyushmisining zalida türkiyening awazi radiyosi, türkiye bash ministirliq tarmiqidiki chet'eldiki türkler we qérindash milletler idarisi, türkiy milletler hemkarliq we tereqqiyat idarisige oxshash idariler achqan körgezme bölümlirini ékskursiye qildi. Türkiyening awazi radiyosi Uyghur tili bölümining xizmetchisi mirkamil qeshqerli ependi, türkiye tashqi ishlar ministiri mewlüt chawushoghlu bilen türkiye bash ministiri mu'awini yalchin doghan ependilerning Uyghur bölüminimu ékskursiye qilip, melumat igiligenlikini bayan qildi.

Uyghur ziyaliysi mirkamil qeshqerli bu qétimqi murasimgha 40 nechche etrapida Uyghur oqughuchi qatnashqanliqini hemde yighinda söz qilghan türkiye hökümet erbablirining Uyghurlarnimu tilgha alghanliqini bildürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.