Бренда симс: “уйғур мәҗбурий әмгикини чәкләш қануни” мақулланған һаман иҗра қилишқа тәйярлиниватимиз

Мухбиримиз гүлчеһрә
2020.10.05
Mejburiy-Emgek-Zhouwan-Satelite01.jpg

Ғулҗа наһийисидики җоуван кийим-кечәк ширкитиниң сүний һәмрадин тартилған сүрити.

Mejburiy-Emgek-Zhouwan-Satelite02.jpg

Ғулҗа наһийисидики җоуван кийим-кечәк ширкитиниң сүний һәмрадин тартилған сүрити.

Mejburiy-Emgek-Zhouwan-Satelite03.jpg

Ғулҗа наһийисидики җоуван кийим-кечәк ширкитиниң сүний һәмрадин тартилған сүрити.

Mejburiy-Emgek-Zhouwan-Building.jpg

Лагер билән бирләштүрүлгән кархана икәнлики дәлилләңән җоуван кийим-кечәк ширкити.

Gulzire-Avolqan-Zhouwan-Sherkiti-Mejburiy-Emgek.jpg

Лагер билән бирләштүрүлгән кархана икәнлики дәлилләңән җоуван кийим-кечәк ширкити.

Mejburiy-Emgek-Zhouwan-Kiyim-zawuti-01.jpg

Лагер билән бирләштүрүлгән кархана икәнлики дәлилләңән җоуван кийим-кечәк ширкити.

Mejburiy-Emgek-Zhouwan-zawut-02.jpg

Лагер билән бирләштүрүлгән кархана икәнлики дәлилләңән җоуван кийим-кечәк ширкити.

Mejburiy-Emgek-Zhouwan-zawut-04.jpg

Лагер билән бирләштүрүлгән кархана икәнлики дәлилләңән җоуван кийим-кечәк ширкити.

Mejburiy-Emgek-Zhouwan-Tag.jpg

Җоуван пәләй завутида ишләнгән малларға чапланған тәгләр.

Gulzire-Avolqan-Mejburiy-Emgek-Zhouwan-zawut-03.jpg

Гүлзирә аволқанниң җоуван пәләй завутида ишләватқан вақти (оңда).

Mejburiy-Emgek-Zhouwan-Nam-Kartuchkisi.jpg

Җоуван кийим-кечәк ширкитиниң баш директори ваң шиңхуа ниң нам карти.

14‏-Сентәбир күни америка таможна вә чегра қоғдаш идариси бирқисим хитай маллириға қарита, буларниң уйғур аптоном районида дөләт қоллиған мәҗбурий әмгәк билән ишләпчиқирилғанлиқи вә хитай һөкүмитиниң уйғур хәлқи һәм башқа аз санлиқ милләтләргә қарита системилиқ кишилик һоқуқ дәпсәндичилики йүргүзүватқанлиқи сәвәблик “бәш хил тутуп қелиш буйруқи” чиқарғаниди. Арқидин 22‏-сентәбир күни “уйғур мәҗбурий әмгикини чәкләш қанун” лайиһәси америка авам палатасида мутләқ юқири аваз билән мақулланди. Уйғур мәҗбурий әмгикини ахирлаштуруштики бу илгириләшләргә америка таможна вә чегра қоғдаш идариси қандақ мас қәдәмләр билән маслашмақчи ? бу һәқтә мәзкур органниң иҗраийә ярдәмчи комиссари бренда симис ханим билән мәхсус сөһбәт өткүздуқ.

Америка таможна вә чегра қоғдаш идарисиниң иҗраийә ярдәмчи комиссари бренда симис ханим өткән айниң ахири әркин асия радийомиз уйғур бөлүминиң мәхсус зияритини қобул қилди. У соаллиримизға җаваб бериштин бурун, мәзкур органниң уйғур мәҗбурий әмгәк күчлирини ишлитиш арқилиқ ишләпчиқирилған хитай мәһсулатлириниң америкиға киришиниң алдини елишқа мунасивәтлик җиддий тәдбирлири һәққидә омумий чүшәнчә берип өтти. У мундақ деди:

“әркин асия радийоси билән қайта сөзләшкинимдин хурсәнмән. Өткәнки бир ай наһайити алдираш бир ай болди, бу айда америка таможна вә чегра қоғдаш идариси йәнә йеңидин бәш ‛тутуп қелиш, қоюп бериш буйруқи‚ елан қилдуқ. Бу бәш хил буйруқ, шинҗаңда мәҗбурий әмгәк билән ишләпчиқирилған мәһсулатларға мунасивәтлик. Буниң ичидә пахта вә тоқумичилиқ буюмлири, компютер запчаслири һәмдә чач буюмлириниму өз ичигә алиду, шинҗаңда ишләнгән чач мәһсулатлириниң чәклиниши һәққидә алдинқи қетимлиқ сөһбитимиздиму айрим тохталған идуқ.

Бу қетимқи буйруқта икки йеңи түр бар. Бу мәһсулатларни ишләпчиқарған завутларниң орни пәқәт уйғур дияри билән чәкләнмәйду, уларниң бириниң орни гәрчә әнхуй өлкисидә болсиму әмма уйғурларни мәҗбурий ишләткәнлики үчүн чәкләш тизимиға киргүзүлгән. Шундақла биз йәнә, бир қанчә чач мәһсулатлири ишләпчиқириватқан карханилар җайлашқан пүткүл санаәт бағчисидин чиқиватқан барлиқ мәһсулатларни чәклидуқ”.

Комиссар бренда симс ханим бу қетимқи бәш “тутуп қелиш, қоюп бериш буйруқи” ниң четилиш даирисиниң наһайити кәңри икәнликини тәкитләп сөзини мундақ давам қилди: “биз йәнә лоптики 4-номурлуқ кәспий тәрбийәләш мәркизиниң орнини бекитип ениқлиғандин кейин, ушбу мәркәздә ясилип чиққан һәрқандақ мәһсулатни чәкләш буйруқи чүшүрдуқ, чүнки биз уларниң кәспий техника тәрбийәси намида, мәҗбурий әмгәк күчлирини вә җинайәтчиләрни ишлитиватқанлиқиға ишинимиз.

Бизниң уйғурларни мәҗбурий әмгәкчи сүпитидә қолланған импорт буюмлири һәққидә елан қилған 8-9 тутуп туруш буйруқлири наһайити күчлүк сигнал болалайду дәп ойлаймиз. Бу йәрдә йәнә нурғун әндишә қилғудәк мәсилиләр бар дәп қараймиз в бу һәқтә тәкшүрүшимиз давамлишиватиду. Биз америка һөкүмитиниң буниңда әдлийә җәһәттә алған һәр бир қәдәм басқучлириға йеқиндин диққәт қиливатимиз. Йеқинда авам палатасида мақулланған шинҗаңдики мәҗбурий әмгәккә мунасивәтлик ‛уйғур мәҗбурий әмгикини чәкләш қанун лайиһәси‚ ишләпчиқарғучиларға мәҗбурий әмгәктин агаһ болуш һәққидә интайин күчлүк сигнал бәрди шундақла америка таможна вә чегра қоғдаш идарисиғиму алаһидә вәзипә бәрди”.

Мухбир: “уйғур дияридики җаза лагерлириниң мәҗбурий әмгәк билән болған алақиси вә көлими һәммигә мәлум, әмма америка ширкәтлирини уйғур мәҗбурий әмгики билән ишләнгән мәһсулатларға шерик болушидин толуқ айрийдиған мунасип тәдбир йоқ. Хитай бундақ кәң көләмлик мәҗбурийәт әмгикиниң тохтитилғанлиқини испатлашқа имканийәт бәрмигән бир вақитта, америка таможна вә чегра қоғдаш идарисигә уйғур диярида ишләпчиқирилған барлиқ мәһсулатларни бирдәк тутуп қелиш қарари бәлгиләшкә қайси орган һоқуқлуқ?”

Бренда симс: “һазирқи вәзийәт шундақ һаләттики, биздики һөкүмәт органлири вә һөкүмәтсиз тәшкилатлардин чиқиватқан тәкшүрүш доклатлири, испатлиқ материяллар бизни интайин җиддий әндишигә салғудәк дәриҗидә ишәнчлик вә күчлүк. Таможна вә чегра қоғдаш идариси, берилгән һоқуқ вә бекитип берилгән өлчәм бойичә, бу хилдики мәһсулатлар үстидин тутуп қелиш буйруқи чиқиришта мәһсулатлар һәққидики испатларниң ‛конкрет болмисиму, қайил қиларлиқ бөлиши шәрт‚ дегән өлчәмгә уйғун келишини тәләп қилиду вә бу хил мәһсулатларниң америкиға импорт қилинишини тосуп қалалайду.

Лекин бизниң һоқуқ даиримиздики йәнә бир диққәт қилидиған нуқта, пул-муамилә системисиниң тәминләш зәнҗиригә, малниң келиш мәнбәсигә қарап чиқиш вә бу мәһсулатларни импорт қилғучидин малниң мәҗбурий әмгәк билән четишлиқи йоқлуқини испатлашни тәләп қилишимиздур. Мәсилән, биз илгирики тутуп қелиш буйруқини чиқиришта гуманлиқ мәһсулатқа бағланған айрим ширкәтләр үстидики тәкшүрүшләр биләнла чәклинип қалмидуқ. Биз йәнә униң пул-муамилә зәнҗиридики худди санаәт бағчиси вә кәспий тәрбийәләш мәркәзлиригә охшаш униңға бағланған кәң даиридә тәкшүрүш елип берип, испат топлидуқ. Тәләплиримизгә тоғра кәлгәнлирини тосушқа тириштуқ”.

Мухбир: “һәммимизгә аян болғинидәк, шинҗаң биңтуәндә төвән маһарәтлик, еғир сиҗил әмгәк бәдилигә ишләпчиқирилған нурғун яки көпинчә пахта мәһсулатлири һәмдә шохла мәһсулатлири бу райондики аз санлиқ милләт мәҗбурий әмгәк елементлирини өз ичигә алған. Әмма бу икки мәһсулатниң уйғур дияридин америкиға киришини пүтүнләй чәкләшни рәсмий елан қилиш немә сәвәбтин кечиктүрүлди. Буниңда әмәлий илгириләш барму?”

Бренда симс: “тоғра, буниңдин хәвиримиз бар, әмма бу һәқтә йәниму ениқлашни тоғра көрдуқ, чүнки уларниң тәминләш зәнҗириниң пүтүнләй уйғур дияри биләнла чәкләнмәйдиғанлиқи мәлум. Болупму пахта мәһсулатлирини ишләпчиқиришта йәнә чәтәлләрдин импорт қилиш вә експорт қилишқиму таянған. Шуңа мәһсулатлириниң хам әшя зәнҗири һәққидә конкрет ениқлаш елип беришимиз шәрт. Бу һәқтә тәкшүрүш елип бармақтимиз вә буларниң америкиға кириш йоллирини инқилаб тосуш тәдбирлири алмақчимиз”.

Мухбир: “америка таможна вә чегра қоғдаш идариси хитайниң бир қисим мәһсулатлири, мәсилән, пахта вә уйғурларни мәҗбурий әмгәккә селиш арқилиқ ишләнгән бир қисим тоқумичилиқ мәһсулатлириниң америкиға киришини чәкләш буйруқини иҗра қилғандин кейин, хитайниң америкиға қилған експорт миқдарида төвәнләш көрүлдиму? қандақ тәсири байқалди?”

Бренда симс: “наһайити яхши бир соал соридиңиз, әпсуски қолумда бу һәқтә ениқ санлиқ мәлумат йоқ. Лекин шуни дейәләймәнки, илгирики мусадирә қилинған мәһсулатлар һазирму қолимизда бар.

Йеңи бәш хил мәһсулатларға тутуп туруш буйруқи елан қилинғанға техи узун болмиғачқа, бәк чоң бир тәсирини көрүшкә техи балдур дәп қараймән”.

Мухбир: “авам палатаси шинҗаңни мәҗбурий әмгәк райони қилип бекиткән уйғур мәҗбурий әмгикиниң алдини елиш қанун лайиһисини бирдәк мақуллиди. Буниң рәсмий қанун болуп мақуллиниши риқабәткә учрамду?”

Бренда симс: “мән президент ишханисиниң бу һәқтики позитсийәси һәққидә гәп қилалмаймән, лекин бу қанун һәққидә хизмәт пилани түзүватимиз, қанун лайиһиси президент қол қоюп рәсмий қанунға айланған һаман биз уни иҗра қилишқа тәйяр болимиз”.

Мухбир: “хитай һөкүмити америкиға експорт қилмақчи болған хитай ширкәтлири мәһсулатлириниң уйғур мәҗбурий әмгики билән мунасивити йоқлуқини испатлашниң орниға, ақ ташлиқ китаб арқилиқ инкас қайтурған болди. Йәни хитай һөкүмити уйғур районида йүз бериватқан мәҗбурий әмгәкни өз ичигә алған вәһшийликләрдики мәсулийитини ақлашқа урунған. Хитайниң бу ақ ташлиқ китаби америка таможна вә чегра қоғдаш идарисиниң қарарлириға тәсир көрситәләмду?”

Бренда симс: “биз адәттә тәкшүрүш елип барған типик ширкәтләрдин, уларниң тәминләш зәнҗиридә мәҗбурий әмгәк билән һечқандақ мунасивити йоқлуқини испатлашта конкрет пакитларни көрситишни тәләп қилимиз. Мениңчә уларниң бизни бу хил испатлиқ материяллар билән тәминлиши асанға тохтимайду. Мәҗбурий әмгәккә мунасивәтлик буюмларниң америкиға импорт қилинишини тосушта елан қилинған омумий өлчәмдин башқа, биз бу ширкәтләрниң тәминләш зәнҗиридики һәр бир һалқиниң мәҗбурий әмгәк билән мунасивәтсиз икәнликини тәкшүрүп бекитмәй туруп, уларға мәсилә йоқлуқи һәққидә қанунлуқ капаләтнамә чиқирип бәрмәймиз”.

Өткән айда америка авам палатасида “уйғур мәҗбурий әмгикини чәкләш қанун” лайиһиси билән “уйғур мәҗбурий әмгикини ашкарилаш қанун” лайиһиси арқа-арқидин авазға қоюлуп, мақуллуқтин өтти. Алдимизда, бу қанун лайиһилири кеңәш палатасидин өтүп, ахирида америка президенти доналд трампниң имза қоюши билән оңушлуқ қанунға айланса, хитайниң америкиға експорт қилинған, уйғур мәҗбурий әмгикигә бағланмиғанлиқиға йетәрлик дәлил-испати болмиған һәрқандақ мәһсулати, америка таможна вә чегра қоғдаш идариси тәрипидин мусадирә қилинидикән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.