“Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” resmiy qanun'gha aylinishning eng axiriqi basquchigha kirgen

Muxbirimiz nur'iman
2021.12.16
“Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” resmiy qanun'gha aylinishning eng axiriqi basquchigha kirgen Kéngesh palata ezasi marko rubiyo(marcho rubi'o) ependi kéngesh palatasi tashqi munasiwetler komitétining ispat anglash yighinida söz qilmaqta. 2021-Yili 14-séntebir, washin'gton.
AP

Igilishimizche, 16-dékabir küni “‍Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” amérika kéngesh palatasida toluq awaz bilen maqulluqtin ötken.

Uyghur élida ishlepchiqirilghan herqandaq mehsulatning amérika bazirigha kirishini chekleydighan mezkur qanun layihesining birlikke kelgen axiriqi nusxasi 14-dékabir seyshenbe küni kechte toluq awaz bilen maqulluqtin ötken idi. Nöwettiki qedemde kéngesh palatasi bilen awam palatasi teripidin birdek maqullan'ghan bu qanun layihesi prézidént baydénning imza qoyushi ‍üchün aqsaraygha yollinilidiken.

Aqsaray bayanatchisi jin saki bu heptining béshida élan qilghan yazma bayanatida: eger “‍Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” kéngesh palatasida maqullansa, prézidént baydinning bu qanun layihisige imza qoyidighanliqini jezmleshtürgen idi.

Mezkur qanun layihesining kéngesh palata ezasi marko rubiyo teripidin otturigha qoyulghan nusxasi bu yil 7-ayda kéngesh palatasidin toluq awaz bilen ötken idi. Awam palata ezasi jim makgowérn teripidin tonushturulghan awam palata nusxasi aldinqi hepte awam palatada 1 ge qarshi 428 awaz bilen maqullan'ghan idi. 14-Dékabir seyshenbe küni mezkur qanun layihesining marko rubiyo we jim makgowérn muresseliship birlikke kelgen ortaq nusxasimu toluq awaz bilen maqulluqtin ötken idi.

Mezkur qanun layihesini deslepte kéngesh palatasigha sun'ghan kéngesh palatasi ezasi marko rubiyo ependi özining twittér supisida bu xoshxewerni qisqa bir sin körünüshi arqiliq dunyagha jakarlighan. U sin körünüshide mundaq dégen: “Bügün men nahayiti muhim bir qanun layihesini maqulluqtin ötküzdüm. Nahayiti ehmiyetlik bir ish. Xitay qulluq emgikini ishlitiwatidu. Ular Uyghur musulmanlarni zawatlarda mejburi emgekke séliwatidu. Amérikadiki bezi chong shirketler buningdin menpe'et éliwatidu. Biz istémalchi bolush süpitimiz bilen sétiwalghan nersilirimizning xitaydiki Uyghur musulmanlirining mejburiy emgikige chétishliq ikenlikini bilelmeymiz. Xitayning heqsiz emgekni ishlitip, soda riqabitige kérishi adaletsizlik. Ular bu sodidin nahayiti köp paydigha érishiwatidu. Hemmidin muhim bolghini, xitay irqiy qirghinchliq yürgüzüwatidu. Gepning qisqisi, biz ‛‍uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi‚ ni ötküzduq. Bu bizning nurghun muweppiqiyetlirimizning birsi, lékin bu nahayiti shereplik, muhim we ehmiyetlik bir ghelbe boldi. Bu xitaygha ejellik zerbe bolidu, shundaqla exlaqiy jehettin toghra bir qedem.”

“‍Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” amérika kéngesh palatasida toluq awaz bilen maqulluqtin ötüp, ijra qilinish üchün axiriqi basquchqa qedem qedem qoyghanliqi, muhajirettiki Uyghurlarni hayajan'gha chömdürdi.

Dunya Uyghur qurultiyi, Uyghur kishilik hoquq qurulushi, Uyghur herikiti teshkilati we amérika Uyghur birleshmisi qatarliq Uyghurlarning muhajirettiki teshkilatliri bu munasiwet bilen arqa-arqidin bayanat élan qilip, mezkur qanun layihesining resmiy qanun'gha aylinish yolidiki axiriqi basquchqa kirgenikini tebrikleshken. Ular yene bu qanun layihesini tonushturghan kéngesh palata ezasi marko rubiyo bilen awam palata ezasi jim makgowérn we mezkur qanun layihesining maqullinishgha küch chiqarghan bashqa mejlis ezalirigha minnetdarliqini bildürüshken.

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa ependi radiyomizning ziyaritini qobul qilip, mezkur qanun layihesining tarixiy ehmiyetke ige ikenlikini tekitlidi. U mundaq dédi: “Prézidént jow baydénning bu qanun layihesige tizraq qol qoyup qanun'gha aylandurushini we bu qanunnning eng qisqa muddette resmiy ijra qilishqa bashlinishini ümid qilimiz.”

Uyghur kishilik hoquq qurulushining ijra'iye diréktori ömer qanat ependi Uyghur kishilik hoquq qurulushining bu heqtiki bayanatida mundaq dégen: “Bu qanun burunqi waqitlardiki ‛soda dégen soda‚ deydighan qa'idening axirlashqanliqining ipadisidur.”

Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitétining mu'awin re'isi nuri türkel ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qilip, mezkur qanun layihesining resmiy qanun'gha aylinishi üchün hazirghiche bésilghan yollarni we buningdin kéyinki prézidént jow baydénning imza qoyushi ‍üchün aqsaraygha yollinilidighan axiriqi basquchini chüshendürüp ötti. U yene mezkur qanun layihesining qanun'gha aylan'ghandin kéyinki ijra qilinish ehwali heqqide toxtilip ötti. U bu qanun layihesining resmiy qanun'gha aylinishi, amérikaning ichkiy hem tashqiy siyasitidiki muhim istiratigiye ikenlikini tekitlidi.

Melum bolushiche, bu qanun layihesi prézidént baydénning imza qoyushi ‍üchün derhal aqsaraygha yollinidken. Qanun boyiche, prézidént uninggha 10 kün ichide imza qoyushi kérek iken. Qa'ide boyiche herqandaq bir qanun layihesi eger kéngesh palatasida üchtin ikki qisim yaki uningdin köp awaz bilen maqullan'ghan teqdirde, prézidént uninggha imza qoyushni ret qilghan ehwaldimu 10 kün ichide aptomatik halda qanun'gha aylinidiken. Nöwette mezkur qanun layihesining qanun'gha aylinishida prézidént imza qoyushtin ibaret eng axiriqi simwolluq basquchi qalghan iken.

Közetküchilerning qarishiche, bu qanun layihesining dölet mejlisi milad bayrimiliq dem élishqa chiqishtin burun resmiy qanun'gha aylinishining éhtimalliqi yuqiri iken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.