Analizchilar: “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” emeliyleshse, xitay iqtisadigha ejellik zerbe bolidu”

Muxbirimiz méhriban
2021.12.13
James-McGavern-Marco-Rubio.jpg 1155-Nomurluq “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi”.
Social Media

8-Dékabir küni 1155-Nomurluq “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” Amérika awam palatasida mutleq yoquri awaz bilen maqulluqtin ötti. Bu küni yene xitay hökümitining Uyghurlargha qaritiwatqan zulumini irqiy qirghinchiliq dep eyiblesh we xelq'ara olimpik komitétining kishilik hoquq wedisige emel qilmighanliqini eyblesh heqqidiki ikki qarar layihesimu maqullandi.

Bolupmu “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” ning amérika awam palatasida birge qarshi 428 awaz bilen maqulluqtin ötüshi, dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlarni xosh qildi. Muhajirettiki Uyghurlar bu künni “Tarixi bir kün” dep tebriklidi, emma bu ehwal xitay hökümitini qattiq bi'aram qildi.

Xitay da'iriliri 8-dékabirdin bashlap, bayanat élan qilish, axbarat élan qilish yighini échish we xitay hökümet taratqulirida “Uyghur diyarida mejburiy emgek yoq” dégendek bir qatar teshwiqat pa'aliyetlirini téximu köpeytti.

Xitayning siyasiy teshwiqatliri asasliqi xitayning Uyghurlargha qaratqan siyasitini aqlash we perdazlap körsitish bilen bir waqitta, asasliq hujum nishanini amérika hökümitige qaratti.

Amérikadiki xitay weziyet analizchiliridin xu ping ependi ziyaritimizni qobul qilip, mezkur qanun layihesining maqulluqtin ötüshining xitay hökümitini bu qeder bi'aram qilishtiki sewebler heqqide toxtaldi.

Xu ping mundaq dédi: “Elwette, xitay intayin bi'aram boluwatidu we oghisi qaynawatidu. Buni chüshinishke bolidu, chünki xitay hökümiti ‛shinjang‚ dep atiwalghan bu jayda Uyghurlargha shepqetsizlerche yürgüziwatqan basturushliri we zulumliri pütün alemge yene bir qétim namayen boldi. Uyghurlargha yürgüziliwatqan bu qirghinchiliqlar amérikagha oxshash démokratik döletler teripidin yene bir qétim étirap qilindi. Buni elwette xitay hökümiti üchün bir qétimliq qattiq zerbe dések bolidu. Xitay hökümiti bu ehwallarni üzlüksiz türde yoshurup we yalghanchiliq qilip, mesuliyettin özini qachurup kéliwatidu.”

Xu ping ependining qarishiche, mezkur qanun layihesining maqulluqtin ötüshi, aldi bilen xitay hökümitining Uyghurlargha yürgüzüwatqan qebih basturushini “Irqiy qirghinchiliq” jinayiti dep békitish bolup hésablinidiken.

Xu ping sözini dawamlashturup mundaq dédi: “Hazir amérikaning bu xil pozitsiyeni ipadilishi, bu xil ré'alliqni jezimleshtürüpla qalmastin, belki yene xitay hökümitining irqiy qirghinchiliq jinayitini resmiy békitkenlik bolup hésablinidu. Shunga buni Uyghurlarni heqqaniy jehettin qollash, xitay hökümitini qattiq eyiblesh we jazalash déyishke bolidu. Bu yene xitay hökümitini jazalaydighan bir yürüsh tedbirlernimu öz ichige alidu.”

Xu pingning bildürüshiche, nöwette xitaygha qaritilghan bu xil jazalash tedbirliri bashqa démokratik döletliridimu yolgha qoyuluwatqan bolup, xelq'aradiki bu xil yüzlinish xitayni qattiq bi'aram qilmaqtiken.

Xu ping ependining tekitlishiche, nöwette amérika awam palatasida maqulluqtin ötken bu qanun layihesi amérika prézdénti teripidin imzalinip, resmiy qanun'gha aylan'ghandin kéyin, xitayning rayondiki mejburiy emgekke chétishliq shirketliri biwaste zerbige uchraydiken.

Xu ping mundaq dédi: “Shinjang paxtisini ishlitip ishlepchiqirilghan mehsulatlarni cheklesh tedbirliri otturigha chiqqandila, amérika bu jehette téximu ilgirlep jazalash tedbirliri alidighanliqini ipadiligen idi. Hazir bu tedbirler peqet éghizdiki eyibleshler bilenla cheklinip qalmidi. Amérika hökümiti pozitsiyesini téximu éniq ipadilidi. Buningdin kéyin shinjangdiki mejburiy emgekke chétishliq xitay shirketlirige téximu konkirét jaza tedbirliri yolgha qoyilidu, dések bolidu.”

Muhajirettiki Uyghur pa'aliyetchiliridin gollandiyediki asiye Uyghur xanimmu ziyaritimizni qobul qilip, 8-dékabir küni amérika awam palatasida maqulluqtin ötken bir qanun layihesi bilen 2 qarar layihesi, bolupmu “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” ning xitayni qattiq bi'aram qilghanliqi we buning heqqide öz qarashlirini otturigha qoydi.

Asiye xanimning bildürüshiche, mezkur qanun layihesi emeliyleshse, aldi bilen amérika hökümitining Uyghur diyaridiki zulum we basturushlargha chétishliq bolghan xitay shirketlirini ‛qara tizimlik‚ ke élishini, shundaqla xitaydiki Uyghur mejburiy emgikige chétishliq xelq'aradiki dangliq markilarni chekleshni qanuniy jehettin ishqa ashururghili bolidiken.

Uning bildürüshiche, yolgha qoyulush aldida turghan “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanun layihesi” emeliyleshse, xitay hökümitining yer sharilishish yönülishidin paydilinip, kéyinki 30 yilda yükselgen iqtisadiy soda alaqisi we tereqiyatini éghir zerbige uchritidiken.

Asiye xanimning tekitlishiche, bolupmu Uyghur diyaridiki bayliqlarni talan-taraj qilish arqiliq tereqqiyatqa érishken bingtu'en we Uyghur rayonining xam eshyasigha tayiniwatqan xitayning 19 ölke-shehiri uchraydighan iqtisadiy zerbe téximu éghir bolidiken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.