Камбоджадин қайтурулған мәмәтәли розиниң 37 йешида йәкән түрмисидә җан үзгәнлики дәлилләнди
2025.01.19
Ашкарилинишичә, 2009-йили декабирда камбоджадин қайтурулған уйғурлардин мәмәтәли рози, илгири қатнаш вәқәсигә йолуқуп биликигә 3 парчә төмүр селинған болуп, бу төмүр парчилири вақтида еливетилмигәчкә, биликидә сесиш пәйда болған вә бу сесиш йүрәккә қәдәр тәсир қилип, 2014-йили 37 йешида түрмидә җан үзгән. Төвәндә мухбиримиз шөһрәт һошурниң бу һәқтә тәйярлиған пирограммиси диққитиңларда болиду.
2009-Йили камбоджадин қайтурулған уйғурларниң уруқ-туғқанлиридин болған вә нөвәттә түркийәдә яшаватқан айшәмгүл ханим, өткән йили радийомизға йоллиған инкасида камбоджадин шу қетимда қайтурулғанлардин 2 нәпириниң түрмидә җан үзгәнлики, булардин бириниң мәмәтәли рози икәнликини мәлум қилғаниди. Биз бу учурниң тоғра-хаталиқини айдиңлаштуруш үчүн, мәмәтәли рози җаза өтәватқан қәшқәр вилайәтлик түрмә, йәни йәкән түрмисигә телефон қилдуқ. Алақидар бир хадим мәмәтәли розиниң өлүм хәвири һәққидики соалимизға мүҗмәл вә ениқсиз җаваб бәрди, әмма хәвәрни кәскин һалда рәт қилалмиди.
Хәвәр архиплиримиздин мәлум болушичә, мәмәтәли рози йеңисар наһийәсиниң сетил йезисида туғулған вә ғулҗа шәһиридә чоң болған болуп, у ғулҗа, үрүмчи шәһәрлиридә вә хитайниң бир қисим ичкири шәһәрлиридә ашпәз-навайлиқ билән шуғуллинип тирикчилик қилип кәлгән. У, 2009-йилиниң бешида гуаңҗуда навайлиқ қиливатқан мәзгилидә қатнаш вәқәсигә йолуқуп, биликигә 3 парчә төмүр селинған, дохтурниң диягнозида төмүр парчисиниң 10 ай ичидә еливетилиши керәклики, ундақ болмиғанда һаятиға хәтәр йетидиғанлиқи қәйт қилинған. Биликидә төмүр бар һаләттә камбоджаға сәпәр қилған мәмәтәли рози, хитайға қайтурулғандин кейин, йәкән түрмисидики мәзгилидә, биликидики 3 парчә төмүрниң еливетиш вақти кәлгәнликини түрмә даирилиригә 3 қетим мәлум қилған вә давалинишни тәләп қилған. Әмма даириләр, бу тәләпкә пәрва қилмиған. Бу әһвал әйни чағдики ениқлашлиримизда, түрмә башқуруш хадимлири тәрипидин дәлилләнгәниди.
Түркийәдики муһаҗир айшәмгүл ханимниң дейишичә, мәмәтәли розиниң аяли гүлбаһар садиқ, йолдишиниң биликидики төмүрни алғузуветиш һәққидә үрүмчи вә қәшқәрдики алақидар сақчи органлириға берип тәләп сунған, һәтта иқтисадий чиқимни өз үстигә алидиғанлиқини билдүргән болсиму, һечқандақ нәтиҗигә еришәлмигән, у ғулҗидин қәшқәргә 4 пәрзәнтини елип, 3 қетим келипму йолдиши билән көрүшүш пурситигә еришәлмигән. Дейилишичә, мәмәтәли розиниң аяли мураҗиәт сунғанда, төмүрниң елинидиған вақти муддәттин 10 ай ешип кәткән болуп, шуниңдин кейин даириләрниң мәмәтәли розиниң биликидики төмүрни кечикип болсиму еливәткән яки еливәтмигәнлики мәлум әмәс.
Айшәмгүл ханимниң дейишичә, мәмәтәли розиниң уруқ-туғқанлириниң көпинчиси йеңисарниң сетил йезисида олтурушлуқ болуп, униң өлүм хәвири әнә шу уруқ-туғқанлириға йәткүзүлгән. Аяли гүлбаһар садиқму йолдишиниң өлүм хәвирини йолдишиниң йеңисардики туғқанлиридин уққан. Сетил йезисидин телефонимизни қобул қилған бир аманлиқ мудири, мәмәтәли розиниң түрмидә өлгәнликини әң дәсләп җәмийәттин уққанлиқи, арқидин униң уруқ-туғқанлири билән сөһбәтлишиш җәрянида хәвәр тапқанлиқини ашкарилиди. Бу аманлиқ мудири мәмәтәли розини йүрәк кесили билән өлди дәп аңлиған; әмма бу йүрәк кесилиниң биләктики еливетилмигән яки кечикип елинған 3 парчә төмүр билән алақиси бар-йоқлуқи һәққидә мәлумати болмиған.
Бу мудирниң баянлиридин дәлиллинишичә, мәмәтәли рози йәкән түрмисидә 2014-йилиниң май ейида 37 йешида җан үзгән.