Ressam merwayit hapiz: “Talantliqlar baghchisi” namliq kurs chet'eldiki boshluqni toldurdi

Hapiz xanim achqan, muhajirettiki Uyghurlarning zor alqishigha érishken “Talantliqlar baghchisi” namliq resim kursining tordiki dersliki. 2021-Yili awghust.

Xitay hökümiti Uyghur diyarida jaza lagérlirini échip, ana tilidiki ma'aripni emeldin qaldurup, Uyghur milliy kimlikige ziyan bériwatqan bir peytte tonulghan Uyghur ressam merwayit hapiz xanim achqan “Talantliqlar baghchisi” namliq resim kursi chet'ellerdiki Uyghurlarning zor alqishigha érishken. 2-Ayda échilghan resim sizish kursining ikkinchi mewsumluq oqushimu bashlan'ghan. Biz mezkur kurs heqqide melumat igilesh üchün tor kursining sahibi merwayit hapiz xanim we kursantlar bilen söhbet élip barduq. Hemme birdek mezkur tor arqiliq resim sizish ögitiliwatqan kursning chet'eldiki Uyghurlar arisidiki zor boshluqni toldurghanliqini tekitleshti.

Merwayit hapiz xanim aldi bilen mezkur kursni échishtiki meqsiti heqqide toxtilip mundaq dédi:

“Biz Uyghurlar weten sirtida qaysi kesipte qaysi sahede netije qazinayli yaki bir ish qilayli, özimizning iqtidarigha layiq qandaq bir ish qilayli, hazirqi Uyghurlarning mewjudiyiti we kélechiki üchün nahayiti zor paydisi bolidu. Buning ehmiyiti nahayiti zor dep chüshinimen. Emdi özümningmu uzundin tartip weten ichi yaki sirtida bolsun oxshimighan tildiki milletlerge nurghun oqughuchilargha kespiy derslerni berdim. Bir boshluq bar idi, mushu bilimimni Uyghur balilargha bersem özümni néme dégen bextlik hés qilattim deydighan bir oy-pikrim bar idi. Bir yaman ishningmu yaxshi teripi bolidu dep, korona wabasi tarqalghanda bezi dostlirim ‛tor arqiliq Uyghurlargha resim sizish dersi bersingiz yaxshi bolatti‚ dégen telep-pikirlirini otturigha qoydi. Men buni yaxshi oyliship 2-ayning otturilirida bu kursni achqan idim”.

Merwayit hapiz xanim bu kursqa qisqighine waqit ichide köp sanda Uyghurning tizimlatqanliqini bayan qilip mundaq dédi: “Men buning élanini tarqatqandin kéyin oylimighan yerdin tézla waqit ichide 50 etrapida oqughuchi tizimlatti. Bu oqughuchilar dunyaning hemme yéridin bar, amérikaning boston, washin'gton, sanfiransizko, bulardin sirt yawropaning en'gliye, finlandiye, gollandiye we türkiye qatarliq jayliridin 48 Uyghur oqughuchi mendin resim sizish dersi aldi. Bulargha qarap men téximu köp xursen boldum”.

Mezkur oqughuchilargha-2020 yili2-aydin 7-ayghiche ders ötülgendin kéyin-7ayda tetilge qoyuwétilgen. Merwayit hapiz xanim tetil jeryanida qayta-qayta oylinish netijiside “Talantliqlar baghchisi” namida kurs échip téximu kücheytishni qarar qilghanliqini bayan qilip mundaq dédi: “Oqughuchilar 5 ay ders alghandin kéyin, tetilge qoyup berduq, andin kéyin bu heqte mende küchlük bir arzu peyda boldi. Bu kursni küchlük kespyliki bolghan bir halette dawamlashtursaq bolidiken dégen oy bilen tetil jeryanida mezkur kursning namini ‛talantliqlar baghchisi‚ dep békittim. Mendin resim sizish kursi éliwatqan oqughuchilarning ne qadartalantliq ikenliki, tirishchanliqi, tapshuruqlarni waqtida ishlishi, ata-anilirining perzentlirini qollishi we balilardiki tézla ilgirilesh qatarliq bu emili ehwalni nezerde tutup turup, tor kursigha ‛talantliqlar baghchisi‚ dégen isimni berdim. Menmu bu kursqa nahayiti etrapliq qaridim, oqughuchilarni ata-anilirimu qollidi. Shuning bilen chet'el tilida ana-tilda bilim alidighan bir kurs bolup qaldi. Bu jehettin élip éytqandimu kursimiz nahayiti muhim dep oylaymen”.

Merwayit hapiz xanim 21-chésla her bir oqughuchi sizghan 10din resimni tallap, “Talantliqlar baghchisi” namliq kursning échilish murasimini ötküzgenlikini, ata-anilarning zor qollishigha érishkenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Chünki bu uchrishishta oqughuchilar öz'ara resimlirini körsitish, hetta ana-anilarmu tonushush pursitige érishti. Shuning bilen Uyghurluq tuyghulirimiznimu kücheytken bolduq”.

Tonulghan ressam merwayit hapiz xanimning bildürüshiche mezkur kursqa qatnashqan Uyghur oqughuchilargha heptide 9 sa'et resim sizish dersi bériliwatqan bolup, bu ders Uyghur tilida ötülidiken. Merwayit hapiz xanim Uyghur oqughuchilargha 5 ay ders ötüsh jeryanida, buning ehmiyitini téximu yaxshi chüshinip yetkenlikini, oqughuchilarning sani 100ge yetsimu yéteklep kételeydighanliqini tekitlidi.

Merwayit hapiz xanim 7 yashtin yuqiri, resim sizishqa qiziqidighan her qandaq Uyghurning bu kursqa tizimlatsa bolidighanliqini ilgiri sürdi.

Resim sizish kursi échilghan kündin tartip kursqa qatnishiwatqan amérikining sanfiransisko shehiride turuwatqan 8 yashliq sebine, merwayit xanimning dersini nahayiti yaxshi köridighanliqini, derslerning bekla köngüllük ötüwatqanliqini tekitlidi.

Sebinening dadisi tursunjan ependi bu kursning chet'elde ewladlirini terbiyelewatqan Uyghurlarning bir boshluqini toldurghanliqini otturigha qoydi.

Amérikaning boston shehiride turuwatqan 12 yashliq uyghar ablikim merwayit hapiz xanimning derside resim sizishnila öginip qalmastin Uyghur medeniyitinimu öginiwatqanliqini bildürdi.

Uygharning anisi gülnar xanim oghlining Uyghur tilida bu dersni éliwatqanliqidin Uyghur medeniyitini, Uyghur kimlikini kücheytish üchün bu kursning zor paydiliq boluwatqanliqini tekitlidi.

Merwayit hapiz xanim shinjang pédagogika uniwérsitéti güzel sen'et inistitutida 1983-yilidin, 1996-yilghiche oqutquchi bolup ishligen. Bu jeryanda u köpligen resimlerni sizghan hem nurghunlighan memliket derijilik körgezmilerge tallan'ghan.

U 1996-yili gérmaniyege kelgendin buyanmu toxtimay ijadiyet bilen shughullinip, asasen Uyghurlar hayatini mezmun qilghan eserlerni yaritip, gérmaniyening köpligen sheherliride köpligen shexsi körgezmilerni achqan. Uning eserliri myunxén shehiridiki chong körgezmilerge tallinip, sen'et muzéylirida körgezmige qoyulghan we köp qétimlap metbu'atlardimu tonushturulghan.

U 2010-we 2013-yilliri türkiye medeniyet ministirliqining teklipi bilen türkiyening istanbul qatarliq sheherlerdiki dölet derijilik sen'et saraylirida eserlirini körgezmige qoyghan.