Корлада муддәтсиз кесилгән мәхмут мәмәт 379 миң йүән җәриманә төлигәндин кейин, җазаси 20 йилға чүшүрүлгән

Мухбиримиз шөһрәт һошур
2023.03.15
mahmut-memet-musajan-memet.jpg Муддәтсиз җаза муддити 20 йилға чүшүрүлгән мәхмут мәмәт(оңда) вә униң муддәтсиз кесилгән иниси мусаҗан мәмәт.
Oqurmen teminligen

Илгирики ениқлашлиримизда, корладики тиҗарәтчи мәхмут мәмәтниң муддәтсиз кесилип кәткәнлики ашкариланғаниди. Вәзийәттин хәвәрдар кишиләрдин бири мәхмут мәмәтниң җаза муддитиниң мәлум сәвәбләр билән йеқинда 20 йилға чүшүрүлгәнликини инкас қилди. Мухбиримизниң ениқлашлири давамида, мәхмут мәмәт аилисиниң пиландин сирт туғулған 3 пәрзәнти үчүн җәмий 379 миң йүән җәриманә төлигәнлики, шуниңдин бир йилчә кейин җаза муддитиниң 20 йилға чүшүрүлгәнлики айдиңлашти.

Бихәтәрлик нуқтисидин өз исмини ашкарилашни халимиған, вәзийәттин хәвәрдар бир инкасчиниң радийомизға әвәткән бир инкасида уйғур елидә йеқинқи йилларда “қанун бедиклири” пәйда болғанлиқи, уларниң тутқун аилә-тавабиатлиридин көп миқдарда пул елип тутқунниң җаза муддитини чүшүрүп беришкә вә яки нуқтилиқ кишиләрниң архипидики қара чекитни ююветишкә вәдә беридиғанлиқи, бу вәдиләрниң наһайити аз бир қисимниң әмәлгә ашидиғанлиқи, көпинчә һалларда тутқун аилилириниң зиянкәшликкә учрайдиғанлиқи қәйт қилинған. Инкаста йәнә бу әһвалниң пакити сүпитидә корлада муддәтсиз кесилип кәткән тиҗарәтчи мәһмуд мәмәт аилисиниң “қанун бедиклири” гә 400 миң йүән төләш арқилиқ, униң җаза муддитини 20 йилға чүшүргәнлики қәйт қилинған.

Илгирики ениқлашлиримизда, мәхмут мәмәтниң пиландин сирт 3 пәрзәнти болғанлиқи вә түркийәни зиярәт қилғанлиқи үчүн муддәтсиз кесиветилгәнлики ашкариланғаниди. Биз юқириқи әһвални айдиңлаштуруш үчүн мәхмут мәмәтниң түркийәдә 6 пәрзәнти билән бирликтә яшаватқан аяли кифайә ханимдин мәлумат соридуқ. Кифайә ханим уруқ-туғқанлириниң “қанун бедиклири билән алақиләшкәнлики яки зор миқдарда пара бәргәнликидин хәвирини йоқлуқини тәкитләш билән бирликтә, пиландин сирт туғулған 3 пәрзәнтлири үчүн җәмий 379 миң йүән җәриманә төлигәнликидин хәвири барлиқини ейтти. Бу һәқтә қолида 3 парчә җәриманә талони барлиқини әскәрткән кифайә ханим, йеқинда йолдишиниң җаза муддитиниң 19 йил икәнлики һәққидә учур аңлиғанлиқини әскәртти.

Даванчиңдики 3-номурлуқ түрминиң дәрвазиси. 2021-Йили 23-апрел.
Даванчиңдики 3-номурлуқ түрминиң дәрвазиси. 2021-Йили 23-апрел.
AP

Мәхмут мәмәт корлада 6 пәрзәнти вә бир келини билән бирликтә кесилип кәткән 78 яшлиқ хәлчәм пазил исимлик аялниң оғли болуп, бу қетимқи ениқлашлиримизда корладики бир сақчихана хадими, мәһмуд мәмәтниң пиланлиқ туғутқа бузғунчилиқ қилғанлиқи сәвәбидин 20 йиллиқ кесилгәнликини дәлиллиди. Әмма у, бу җаза муддитиниң әслидики муддәтсиздин өзгәртилгәнлики һәққидә мәлумат берәлмиди.

Уйғур елидә тутқун аилә-тавабиатлириниң изчил тәқиб астида яшаватқанлиқи, һәрхил сиясий өгиниш вә һәтта бәзидә мәҗбурий әмгәкләргә селиниватқанлиқи көплигән пакитлар билән ашкариланған болсиму, әмма уларниң “қанун бедиклири” тәрипидин қақти-соқти қилиниватқанлиқи һәққидә иҗтимаий таратқуларда инкаслар йоқ дейәрлик иди. Америкада яшаватқан лагер шаһити зумрәт давут, илгири уйғур елидә пара бериш арқилиқ җазани йәңгиллитиш мумкинчилики кәңри болған болсиму, 2017 ‏-йилдин кейинки чоң тутқунда, буниңға имкан қалмиғанлиқи вә хитай һакимийәт қатлимидики хели нәпси йоған әмәлдарларниңму пара елишқа җүрәт қилалмас болуп қалғанлиқини ейтти. У өзиниңму пиландин сирт бир пәрзәнти үчүн 18 миң йүән төлигәнликини әскәртип, мәһмуд мәмәт аилиси төлигән 379 миң йүән пулниң пара болмастин, аяли дегәндәк җәриманә болуш еһтималлиқини оттуриға қойди.

Норвегийәдики уйғур әдлийә архипиниң йетәкчиси, сабиқ адвокат бәхтияр өмәр әпәнди, 2017-йили башланған чоң тутқунниң дәсләпки йиллирида болмисиму, йеқинқи 2 йилда уйғур елидә “қанун бедиклири” ниң қайта пәйда болғанлиқи вә тутқун аилә тавабиатлирини қақти-соқти қиливатқанлиқини тилға алди. Қанун билән башқурулмайватқан дөләттә һәрқандақ бир шәкилдики қақти-соқтиниң мумкинчиликини әскәрткән бәхтияр әпәнди, бу һәқтә өзлиригә инкасларму барлиқини тилға алди.

Бәхтияр әпәнди йәнә мәхмут мәмәт аилиси төлигән 379 миң йүән пул мәйли җәриманә яки пара болсун, буниң уйғур елиниң иқтисадий вәзийити көздә тутулса, буниң наһайити еғир бир иқтисадий бәдәл икәнлики, әмма җаза муддитиниң муддәтсиздин 20 йилға чүшүрүлүшиниң болса, тилға алғудәк дәриҗидә чоң өзгириш әмәсликини илгири сүрди.

Мәлум болушичә, мәхмут мәмәт нөвәттә корла санаәт райони түрмисиниң 7-әтритидә җаза муддитини өтимәктә.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.