Yazghuchi we sha'ir haji mirzahid kérimining 82 yéshida türmide wapat bolghanliqi delillendi

Muxbirimiz shöhret hoshur
2021.01.15
Yazghuchi we sha'ir haji mirzahid kérimining 82 yéshida türmide wapat bolghanliqi delillendi Uyghur élida tonulghan, hazir qeshqerde yashawatqan ataqliq sha'ir we yazghuchi haji mirzahid kérimi. (Orni we waqti éniq emes)
Photo: RFA

Ottuz yildin artuq xitayning türme we nezerbetnlirini bashtin kechürgen, shundimu heqni sözlesh we yézishtin qilchimu yanmighan, Uyghur xelqige “Yüsüp xas hajip”, “Mirza ababekri”, “Sultan abduréshitxan” qatarliq altundin qimmet tarixiy eserlerni qaldurup ketken pishqeqedem sha'ir, edib, tarixchi haji mirzahid kérimining 82 yéshida xitay türmiside jan üzgenliki delillendi.

Edib, sha'ir haji mirzahid kérimining qeshqerde türmide jan özgenliki heqqide ijtima'iy axbaratlarda uchur tarqalghandin kéyin, biz qeshqerdiki alaqidar saqchi organlirigha téléfon qilip, bu heqte melumat soriduq. Xadimlar ilgirikige oxshashla bu témida gep qilishtin özlirini tartti.

Xewer arxiplirimizidin melum bolushiche, yigirme yash waqtisda türmige tashlan'ghan, türmidin chiqip yene uzun mezgil nezerbend astida yashighan, edib haji mirzahid kérimi yéshi 80 yéqinlashqan yillardimu, heqni sözlesh we xeterge tewekkül qilishtin yanmighan idi. U 2017-yili yil 6‏-ayning 17-küni radiyomiz muxbirining ziyaritini qobul qilip, özining “Yüsüp xas hajip”, “Judaliq”, “Sultan se'idxan”, “Sultan abduréshitxan”, “Mirza ababekri” qatarliq 7 tomluq 5 tarixiy romanini xitay saqchilirining öy axturup élip chiqip ketkenlikini pash qilghan idi. Melum bolushiche, xitay terep mezkur kitablardiki diniy mezmunlardin bi'aram bolghan, haji mirzahid kérimi shu küni xitay saqchilirigha özining ilgirimu guman bilen tutqun qilinip, 20 yilliq késilgenliki we 13 yil türmide yatqanliqini eskertip, saqchilarni gumanxorluqtin saqlinishqa dewet qilghan. Emma saqchilar uning shu 5 romanidin bashqa, téxi élan qilinmighan bir qisim eserliriningmu qol yazmilirinimu élip chiqip ketken.

Aridin bir yil ötkende qeshqerdiki alaqidar bir siyasiy-qanun kadiri, qeshqer Uyghur neshriyatining pénsiyege chiqqan we wezipidiki bolup 30 pirsent ishchi-xizmetchisining tutqunda ikenlikini pash qilghan waqtida, eng bashta tutulghan we késilgenler arisida haji mirzahid kérimining barliqini éytqan we uning 11 yilliq késilgenlikini tilgha alghan idi. Alaqidar xadim haji mirzahid kérimining tutulushigha yazghan kitabliridin bashqa, özige atap ötküzülgen bir qétimliq ton kiydürüsh murasimida qilghan sözi seweblikmu soraqqa duch kelgenlikini pash qilghan idi. Haji mirzahid kérimi eyni chaghda radiyomiz ziyaritini qobul qilghan waqtida, özini yoqlap kelgen oqurmenler seweblimu soraqqqa tartilghanliqi melum bolghan idi.

Éniqlashlirimizdin melum bolushiche, haji mirzahid kérimi bu yil9-yanwar küni qeshqerde türmide jaza mudditini ötewatqan mezgilide jan üzgen. Alaqidar bir saqchi xadimining déyishiche, merhumning késili éghirlashqanda türmidin doxturxanigha ekélin'gen we doxturxanida jan üzgen.

Bu programimizni merhumgha atap yézilghan, ijtima'iy taratqularda tarqalghan, aptori namelum bir mersiye bilen axirlashturimiz:

Yaq, sen téxi yashap bolmiding

(Merhum mirzahid kérimi ustazgha)

Dawami bar qilghan ishingning,

Axiri bar körgen chüshüngning.

Bahari bar ötken qishingning,

Yaq, sen téxi yashap bolmiding!

Gepliring bar qilip bolmighan,

Ishliring bar bilip bolmighan.

Bir gülxansen yénip bolmighan,

Yaq, sen téxi yashap bolmiding!

Téxi talay armanliring bar,

Téxi talay arzuliring bar.

Gerche, daghda qalghanliring bar,

Yaq, sen téxi yashap bolmiding.

Sürüwatqan xiyalliring bar,

Tüzüwatqan pilanliring bar.

“Izingda köp qiranliring bar,”

Yaq, sen téxi yashap bolmiding!

Ömür dégen pushayman'gha bay,

“Armaningdur yultuz bilen ay.

Kök asmandur ay körüner jay,”

Yaq, sen téxi yashap bolmiding!

2021-Yil 9-yanwar

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.