Muhajirettiki Uyghurlar barin inqilabining 35 yilliqini xatirilewatqanda, xitay hökümiti uni untuldurushqa urunmaqta

Bu yil 5-april küni xitay da'irilirining barin yézisidiki inqilabni qattiq basturup, Uyghurlarni qanliq qirghin qilghanliqining 35 yilliq xatire küni. Muhajirettiki Uyghurlar bu paji'elik künni türlük namayish we yighinlar bilen xatiriligen. Emma oxshash bir waqitta xitay hökümiti aqtu nahiyiside héchqandaq qirghinchiliq bolmighandek naxsha-sazliq pa'aliyetlerni uyushturghan.

Uyghur yéqinqi zaman tarixida zor tesir qozghighan barin inqilabi her yili muhajirettiki Uyghurlar teripidin xatirilinip kelmekte. Ötken jüme künidin bashlap barin inqilabining 35 yilliqi munasiwiti bilen, gérmaniye, awstraliye, amérika, gollandiye we norwégiye qatarliq döletlerde xitay hökümitige qarshi keng kölemlik namayishlar élip bérilghan. Türkiye we shiwétsiyelerde muhakime yighinliri we du'a-tilawet pa'aliyetliri uyushturulghan.

Xitay hökümitining zuwani bolghan shinxu'a agéntliqi 7-april bir widi'oluq xewer tarqitip, uningda qirghinchiliq yüz bergen aqtu nahiyisidiki Uyghurlarning xushal-xuram ussul oynap, örük chéchiki astida baharni tebrikligenlikini teshwiq qilghan. Xitay hökümitining bundaq teshwiqatliri özining barinda élip barghan qirghinchiliqini yuyushqa urunush dep qaralmaqta.

Barin inqilabi – 1990-yili 5-april aqtu nahiyisining barin yézisidiki Uyghurlarning boghulghan diniy erkinlikke we Uyghur ayalliri nishanlan'ghan pilanliq tughut siyasitige qarshi qozghilishidin bashlan'ghan. Uyghur kishilik hoquq qurulushining bildürishiche, xitay qoralliq qisimliri tinchliq bilen namayish qiliwatqan 200 ge yéqin kishini qattiq basturghan we bir qanche heptigiche Uyghurlarni xalighanche tutup solighan, hetta qanunsiz étip öltürgen. Dunya Uyghur qurultiyining bildürishiche, xitay hökümiti barindiki Uyghurlarni basturush üchün 18000 esker yötkigen we kéyinki künlerde nechche ming Uyghurni qanliq qirghin qilghan. Emma xitay hökümiti bu qirghinchiliqtin kéyin, ölgen Uyghurlarning sanini aran 20 ge yéqin dep jakarlighan.