Muhemmed'imin bughraning küresh hayatigha béghishlan'ghan “Yol” namliq tarixiy roman neshirdin chiqti

Muhajirettiki Uyghur ziyaliliridin hebibulla ablimit ependi 24-féwral küni féysbukta bir yazma élan qilip, özining “Yol” namliq tarixiy romanining türkiyediki teklimakan Uyghur neshriyati teripidin neshir qilin'ghanliqini bildürdi.

Hebibulla ablimit ependining bildürüshiche, “Yol” namliq tarixiy romanda 20-esirdiki milliy iqilab rehberliridin merhum muhemmed'imin bughraning küresh hayati we 1930-yillarning béshida qeshqerde qurulghan sherqiy türkistan islam jumhuriyitining aldi-keynide xotende élip bérilghan milliy musteqilliq küreshliri téma qilin'ghan iken.

Aptorning roman heqqidiki yazma bayanliridin melum bolushiche, “Yol” namliq tarixiy romanning hejimi 1000 bettin ashidighan bolup, ikki tom qilip neshir qilin'ghan iken. Romanning1-tomi “Yolchi”, “Aysiz ayding kéche”, “Chaqnighan quyash”, “Mewj urghan derya”, “Kök bayraq jushqisi” we “Ashiqning shéhidi” qatarliq alte baptin tuzulgen iken. Romanning 1-tomida tomida muhemmed'imin bughra, sabit damollam qatarliq tarixiy shexslerning xoten islam hökümiti we sherqiy türkistan islam jumhuriyitini qurush jeryanidiki inqilabiy küreshliri we axirida meghlup bolushtek tragédiyelik qismetliri bayan qilin'ghan iken.

Romanning 2-tomi “Hijran yoli”, “Weten hesriti”, “Qelem kürishi”, “Muzlighan sheher”, “Opqan” we “Heq yolchisi” qatarliq alte baptin teshkil tapqan iken. Bu qismida muhemmed'imin bughraning ikki qétimliq hijret sepiridiki kechürmishliri hemde uning eysa yüsüp aliptékin we mes'ut sabirilar bilen birlikte élip barghan siyasi küreshliri, chet eldiki pa'aliyetliri qatarliq mezmunlar bayan qilin'ghan iken.

“Yol” namliq tarixiy romanni neshr qilghan türkiyediki “Teklimakan Uyghur neshriyati” ning mes'uli abujélil turan ependi 24-féwral küni radiyomiz ziyaritini qobul qildi.

Uning bildürüshiche, “Teklimakan Uyghur neshriyati” qurulghandin bashlap, xitay hökümiti teripidin cheklen'gen eserlerni neshr qilip tarqitishni özining asasliq nishani qilip kelgen iken. Mezkur neshriyat bu qétim muhemmed'imin bughraning küresh hayati we 1930-yillardiki sherqiy türkistan inqilabining jeryanliri eks ettürülgen “Yol” namliq bu tarixiy romanni aptordin héchqandaq neshr heqqi almay heqsiz neshr qilghan. “Yol” namliq bu tarixi roman 1930-yillardiki xoten islam hökümitining qurulushigha sewep bolghan qaraqash inqilabining 88 yilliq xatire künide neshirdin chiqqan. Mezkur romanning 24-féwral küni neshir qilinishi, muhajirettiki Uyghur oqurmenlerge 1930-yillardiki sherqiy türkistan milli musteqilliq inqilabini eslitish üchün iken.

Merhum muhemmed'imin bughraning hayati we küresh tarixi bilen yéqindin tonushluq bolghan türkiyediki pishqedem Uyghur pa'aliyetchisi hamutxan göktürk ependimu bu heqte ziyaritimizni qobul qildi.

Hamutxan ependi mezkur romanning yézilish jeryanida, muhemmed'imin bughra hezritim toghriliq özi bilidighan bezi ehwallarni aptor hebibulla ablimitqa sözlep bergenlikini tilgha aldi. U japaliq emgek bilen yézilip chiqqan mezkur romanni we uning aptori hebibulla ablimit ependini tebrikleydighanliqini bildürdi.

Hamutxan ependi “Yol” namliq bu tarixiy romannning torda aldin'ala élan qilin'ghan parchilirini oqughanliqini bildürdi. U mezkur romanni heqiqiy tarixiy shexsler we weqelerni chinliq bilen yorutushqa ehmiyet bergen höjjet xaraktérliq bed'iy-tarixiy eser dep qaraydighanliqini tekitlidi.

Hamutxan göktürk ependi yene muhemmed'imin bughraning inqilabiy küreshliri téma qilin'ghan mezkur romanda eks ettürülgen tarixiy chinliq hemde uning Uyghur tarixidiki ehmiyiti heqqide toxtilip ötti.