Teywen Uyghur jem'iyiti ezaliri teybéyda ötküzülgen atom énérgiyesige qarshi namayishqa qatnashti

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri
2015.03.16
teywen-atom-energiye-qarshi-namayish-1.jpg

Teybéyde ötküzülgen atom yadrosi énérgiyesige qarshi namayishqa teywen Uyghur jem'iyiti ezalirimu qatnashti- 2015-yili 14-mart, teywen. RFA/Qutluq

teywen-atom-energiye-qarshi-namayish-2.jpg

Teybéyde ötküzülgen atom yadrosi énérgiyesige qarshi namayishqa teywen Uyghur jem'iyiti ezalirimu qatnashti- 2015-yili 14-mart, teywen. RFA/Qutluq

teywen-atom-energiye-qarshi-namayish-3.jpg

Teybéyde ötküzülgen atom yadrosi énérgiyesige qarshi namayishqa teywen Uyghur jem'iyiti ezalirimu qatnashti- 2015-yili 14-mart, teywen. RFA/Qutluq

teywen-atom-energiye-qarshi-namayish-4.jpg

Teybéyde ötküzülgen atom yadrosi énérgiyesige qarshi namayishqa teywen Uyghur jem'iyiti ezalirimu qatnashti- 2015-yili 14-mart, teywen. RFA/Qutluq

teywen-atom-energiye-qarshi-namayish-5.jpg

Teybéyde ötküzülgen atom yadrosi énérgiyesige qarshi namayishqa teywen Uyghur jem'iyiti ezalirimu qatnashti- 2015-yili 14-mart, teywen. RFA/Qutluq

teywen-atom-energiye-qarshi-namayish-6.jpg

Teybéyde ötküzülgen atom yadrosi énérgiyesige qarshi namayishqa teywen Uyghur jem'iyiti ezalirimu qatnashti- 2015-yili 14-mart, teywen. RFA/Qutluq

Teywen Uyghur jem'iyitining re'isi nuzugumning bildürüshiche, 14-mart teywen merkizi teybéyde ötküzülgen atom yadrosi énérgiyesige qarshi namayishqa teywen Uyghur jem'iyiti ezalirimu qatnashqan.

14-Mart teywendiki muhit söyer sheher ahaliliridin ellik ming kishining teshkillinishi bilen teywen hökümet binasining aldida namayish élip bérilghan.

Namayishchilar teywenni 2025-yiligha qeder yadro énérgiyesiz rayon qilip qurup chiqish üchün hökümetning buninggha wede bérishi kéreklikini, hökümetning énérgiye siyasitide özgirish hasil qilip teybéy rayonini merkez qilghan halda hazirghiche ishlitiliwatqan atom yadro énérgiyisi éléktr istansilirining muddettin burun taqilishini telep qilghan.

Namayish shu yer waqti chüshtin kéyin sa'et ikkidin tötke qeder ikki sa'et dawamlashqan.

Mezkur xewer 15-mart teywendiki nopuzluq metbu'atliridin “Teybéy taymés géziti” de shundaqla yaponiye axbaratliridin “Tw-asahi” téléwiziye qanilida, “Nékkéy géziti”ning tor bétide mexsus bérilgen.

Bu qétimqi namayishqa teywendiki öktichi partiyelerdin démokratiye tereqqiyat partiyesi yétekchilik qilghan bolup, namayish yéngi teybéy shehirining jinshandin bashlinip wanli rayonigha qeder dawamlashqan.

Namayishchilar hökümetke teywende muhit asrashni emelge ashurush üchün aldi bilen yadro éléktr istansilirining 2025-yiligha qeder taqilishini shundaqla kelgüsi ewladlarning yadro bulghinishidin xali bolghan güzel bir jem'iyet ichide xatirjem yashishi üchün hazirqilarning buningda aldin teyyarliq körüshi kéreklikning zörürlükini bildürgen.

Bu qétimqi namayishqa teywende pa'aliyet élip bériwatqan Uyghur jem'iyitining ezalirimu ishtirak qilghan bolup, ular namayish jeryanida xitayning Uyghur élide élip barghan atom yadro sinaqliri we uning Uyghur xelqige keltürgen apetliri heqqide söz qilghan.

Namayishtin kéyin téléfon ziyaritimizni qobul qilghan teywen Uyghur jem'iyitining re'isi nuzugum, bügünki namayish heqqide toxtilip mundaq dédi:
Namayishimiz nahayiti yaxshi daghdughiliq élip bérildi.Namayishta biz asasliqi teywen xelqige jümlidin dunya xelqige junggoning sherqiy türkistandiki lopnurgha qurup chiqqan yadro sinaq meydanida 1964-yilidin 1996-yilighiche jem'iy 46 qétim yadro siniqi élip bérilghanliqini, shundaqla bu xildiki yer yüzi yadro partlashta, yadro bölünüshidin peyda bolghan nuklidlarning yer yüzidiki maddilar bilen ariliship kétishi netijiside hasil bolghan zor miqdardiki chang-tozanning etraptiki jaylargha shamal yönilishi arqiliq uchup bérip chüshkendin kéyinki peyda qilghan apetliri heqqide toxtalduq.

Gerche lopnurdiki yadro sinaqliri 1996-yilighiche élip bérilghan bolsimu, yerlik xelqlerning salametlik jehettiki uchrighan ziyanliri we yadro xetiri bügünki kün'ge qeder dawamlishiwatidu.

Nuzugum sözide sherqiy türkistan xelqining rak késilige giriptar bolush nisbitining junggodiki bashqa ölkilerge sélishturghanda 30% yuqiriliqini, aq qan danchiliri köpiyish késili, yaman xaraktérlik limfa ösmisi we öpke rakining köp ikenlikini, lopnur etrapidiki töt atom siniqi rayonidiki yézilardiki tughulghan on balining ichide sekkiz bala tangliyi yériq, we ashqazan yoghinash qatarliq tughma késelge giriptar bolup, tughuluwatqan bowaqlar heqqidimu toxtalghanliqini bildürdi.

Nuzugum ziyaritimiz dawamida bu qétimqi namayishta özining junggo hökümitining Uyghur xelqige héchqandaq dawalinish yardimi bermigenlikini, emma yadro bomba siniqi élip bérishqa qatnashqan herbiylerge qoshumche iqtisadiy jehette yardemde bolush we dawalinishta yaxshi imkaniyetlerni yaritip bérish heqqide mexsus siyaset belgiligenlikini ilgiri sürgenlikini alahide eskertip ötken.

U, sözide “Sherqiy türkistan xelqining paji'elik aqiwitidin bashqa, ademler olturaqlashqan rayonlarda atom siniqi élip bérishning muhitqa bolghan tesiri yeni su, hawa we zéminlarning bulghan'ghanliqi” heqqide toxtalghanliqini bildürdi.

Nuzugum ziyaritimiz axirida bizning: “Siz radi'o dolqunliri arqiliq özining qandaq yürek sözliringizni éytqungiz bar?”-dégen so'alimizgha jawab bérip mundaq dédi:

“Hazirqi waqitning özide sherqiy türkistan xelqige junggo hökümitining siyasiy, medeniyet, diniy jehetlerde qattiq basturush élip bériwatqanliqi dunya xelqige asasliq mesililer qilip anglitiliwatidu. Buninggha qoshup dunyaning her qaysi jaylirida yashawatqan Uyghurlar bilen Uyghur mesilisini qollighuchi chet'ellikler yalghuz yuqiriqi mesililernila emes belki junggo hökümitining sherqiy türkistanda élip barghan atom bombisi yadro siniqining Uyghur xelqige keltürgen balasi apetlirini etrapliq anglitishning özi hazirqi waqitta dunya xelqi yadro énérgiyesige qarshi turuwatqan bir peytte bu mesile choqum dunyaning diqqitini tartidu dep oylaymen.”

Teywen Uyghur jem'iyitining re'isi firansiyelik nuzugum yalghuz teywen Uyghur jem'iyitining xizmitinila qilip qalmastin, belki firansiyening parizh shehiride Uyghur dawasi élip bériwatqan firansiye Uyghur jem'iyitiningmu bezi bir xizmetlirige yéqindin yardemde boluwatqan bolup, bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan firansiye Uyghur jem'iyitining re'isi erkin ablimit nuzugum heqqide toxtilip ötti.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.