Exmet qurban: “Uyghur élining eydiz weziyiti hemmimizdin yüksek insaniy mes'uliyetchanliq kütidu”

Uning pidakarliq körsitishige némiler seweb, yene némiler ilham bolmaqta? bu qandaq bir roh?

Eydiz yuqumluq késellikler ichide unche qorqunchluqmu emes, uni chüshen'gende, saqlinish yollirini bilgende, uni yuqturuwélishtin tamamen mudapi'e körgili bolidu, hemmidin xeterliki, eydiz sawatsizliqi, jem'iyetke bolghan mes'uliyetsizlik, eydizlerge bolghan kemsitish, mes'ul hökümet organliri we kishilerning mes'uliyetsizliki. Mana bu mesililerning hemmisi Uyghur élide eydiz kürishige riqabet yaritiwatqan mewjut mesililer.

Exmet qurbanning eydiz hemde zeherlik chékimliktin heqsiz meslihet sorash qiziq liniyisi we tor békiti shundaqla teshwiqat pa'aliyetliri Uyghur we bashqa milletlerni eydizdin saqlinish, zeher cheklesh bilimliri bilen heqsiz teminlep kelmekte. Exmet qurban, özining we özige oxshash sanaqliq kishilerning hergizmu Uyghur élide barghanche küchiyiwatqan eydiz yuqum weziyitini özgertishke küchi yetmeydighanliqini, eydizni yuqturuwalmasliq we bashqilargha yuqturmasliqta her qandaq insan özining mes'uliyitini ada qilishi kéreklikini tekitlidi.

Uyghur élide eydiz tarqilish yollirining köpiyishi, adettiki kishiler arisida tarqilishqa bashlighanliqi, eydizge taqabil turush kürishini yéngi xirislargha duchar qilmaqta, eydiz yuqum weziyiti yenila intayin xewplik, taqabil turush qiyin bolmaqta.

Xitay kompartiyisi merkizi komitét siyasiy byurosi da'imiy komitétining ezasi, dölet ishliri mehkimisining mu'awin bashliqi li kéchyang, dölet ishliri mehkimisi eydizning aldini élish xizmet komitétining 4-qétimliq omumiy ezalar yighinida tekitlep, eydizge taqabil turushta, ijtima'iy teshkilatlarning rolini jari qildurush kérek dédi shundaqla “El ichi eydizge qarshi turush teshkilatlirining ornini héchnéme basalmaydu” dep alahide tekitlidi.

Li kéchyangning bu bayanliri eydizge qarshi yégane shundaqla müshkül küresh qiliwatqan exmet qurban'gha bir az ilham bolghan, u özining li kéchyangning eydizge qarshi küresh qiliwatqanlargha köngül bölgenlikige minnetdarliq bildürüsh bilen teng, uninggha Uyghur éli eydiz yuqum weziyiti we bu heqte bezi pikir we tekliplirini yetküzüsh burchi bar dep qaraydighanliqini bildürdi.

Gerche, xitay teshwiqat wasitiliride lé kéchyangning, eydizlerge yéqindin köngül boluwatqanliqi, hökümetning eydizlerge yenimu küchlük yardem siyasetliri yürgüzüshni teshebbus qiliwatqanliqi tekitliniwatqan bolsimu, emma xitaydiki eydiz erzdarlar bloglirida “Li kéchyangni xelq söyün'güdek rehber emes, belki bulghan'ghan qan arqiliq xénende yüz ming puqraning eydiz bilen yuqumlinishidek zor apette mes'uliyiti éghir bolghan, sotlinishqa tégishlik jinayetchi” dep eyiblendi.

Chünki, xitay sehiye sahesidiki eng chong nomus bolghan, xénende eydiz yuqumdarlirining qan sétishi we wirus bar bu qanlarning dawalashta keng qollinishi seweblik yüz minglap kishilerge eydizning tarqilip, nurghun kishilerning ölüshi we nurghun balining eydiz yitimlirige aylinishidek zor eydiz apiti shundaqla kéyin yene narazi bolghan, tölem telep qilghan eydiz erzdarliri qattiq basturulghan weqeler yüz bergen peytte, li kéchyang xénende ölke re'isi we partkom sékrétari bolup wezipe ötigen idi.