“мән калман” китаби түркийәдә тунҗи нөвәтлик бир хәлқаралиқ йиғинниң ечилишиға сәвәб болди

“калман синдроми” кесәллики һәққидә түркийәдә тунҗи нөвәтлик илмий муһакимә йиғинидин көрүнүш. 2018-Йили 14-апрел, түркийә.

“калман синдроми” кесәллики һәққидә түркийәдә тунҗи нөвәтлик илмий муһакимә йиғини, 14-апрел күни истанбулниң емирган районидики зесит йиғин залида болуп өтти. Бу хәлқаралиқ йиғинға, түркийәдики “калман синдроми” кесәллик мутәхәссислири, америка вә йәнә башқа дөләтләрдики бу кесәл һәққидә тәтқиқат елип бериватқан роһий кесәлликләр дохтурлири вә мутәхәссисләр, бу хил кесәллик бимарлири вә бир қанчә нопузлуқ ахбарат агентлиқлириниң мухбирлиридин башқа йәнә японийә, түркийәниң бир қисим сахавәтчилири һәм фонди җәмийәтләрниң вәкиллиридин болуп 70 әтрапида киши иштирак қилған.

Йиғинниң баш уюштурғучиси, иҗтимаий алақиләр ширкитидә паалийәт мудирилиқини атқуруватқан журналист дуйгу ханим, “калман синдроми” темисида мундақ бир хәлқаралиқ йиғинниң түркийәдә тунҗи қетим ечилишиға абдурахман өзтүрк әпәндиниң “мән калман” намлиқ түркчә йезилған китабиниң сәвәб болғанлиқини билдүрди. Дуйгу ханим йәнә мәзкур әсәрниң бир “калман синдроми” бимариниң өзиниң кесили һәққидә түркийәдә нәшр қилдурған тунҗи китаб болуш сүпити диққәт қозғиғанлиқини, 5 айдин артуқ тәйярлиқтин кейин йиғинниң мувәппәқийәтлик ечилғанлиқидин бәкму мәмнун болғанлиқини баян қилди.

Дуйгу ханим йиғин программиси һәққидә чүшәндүрүш берип, йиғинниң әһмийитиниң зор икәнликини, болупму абдурахман өзтүрк вә бир қанчә калман кесили бимарлириниң йиғинда, өзлириниң бу хил кесәллик билән яшап, бу кесәл сәвәблик учриған роһий бесимларни йеңиш җәрянлири һәққидә сөз қилип, өзлириниң, һаятта күчлүк туруши керәкликини аңлатқанлиқини көрсәтти. У: “бу хил кесәллик сәвәбидин өзини пәрқлиқ яки төвән көрүш психикиси шәкилләндүрүвалған кишиләрниң чүшинишкә вә көңүл бөлүшкә моһтаҗлиқини аңлитиш түркийә җәмийитидә зор бир бөсүш” дәп баһа бәрди.

Дуйгу ханимниң билдүрүшичә, “чүшиниң, чүшәндүрүң вә ярдәм қилиң” дегәндәк басқучлар бойичә давам қилған бир күнлүк бу йиғинда, дәсләп америка бостон институтиниң “калман синдроми” кесәллики тәтқиқати бойичә мутәхәссис, доктор андреә двайер билән һәмкарлишиватқан неил симит, “калман синдроми” кесәлликиниң дуня миқясида аз учрайдиған кесәл болупла қалмай, бәлки давалаш саһәси үчүнму техи давамлиқ тәтқиқатлар елип бериливатқан бир хил туғма ирсийәт кесәллики икәнлики шундақла униң бимарға елип келидиған психикилиқ сәлбий тәсирлири һәққидә қисқичә чүшәндүрүш бәргән.

Иҗтимаий саһәләргә мәбләғ салғучи, йәни мәзкур йиғининиң ечилишида асаслиқ иқтисадни тәмин әткән японийәлик сахавәтчи фурусейи мамико ханим тәклип билән сөз қилип, бу хилдики аз учрайдиған кесәллик тәтқиқати вә бимарлар үчүн җәмийәтни көпләп әһмийәтлик хизмәт қилишқа чақирған.

Ахирда йәнә медитсина вә иҗтимаий саһәдики мутәхәссисләр, “калман синдроми” бимарлириға әмәлий ярдәмләрни қилиш, бу кесәллик тәтқиқати үчүн әмәлий пиланларни түзүш, мәхсус җәмийәт вә фондлар қуруш һәққидә пикир тәклипләр бәргән һәм мәслиһәтләр елип барған.

Дуйгу ханим бу “калман синдроми” кесәллики тәтқиқати вә бимарлири үчүн бир яхши башлиниш икәнлики, буниңдин кейин йәнә бу һәқтә мәхсус темидики паалийәтләрниң елип берилидиғанлиқини тилға елип өтти.

Түркийәдин йиғинға қатнашқан дохтур әхмәтҗан полат әпәнди, йиғинниң әһмийитигә юқири баһа бәрди, шундақла мәзкур кесәллик һәққидә қисқичә чүшәндүрүш бәрди.

Мәзкур йиғинниң ечилишиға түрткә болғучи, өзиниң “калман синдроми” бимари икәнликини етирап қилип түркийәдә тунҗи қетим бу һәқтә китаб язған режиссор абдурахман уйғур өзтүрк әпәнди зияритимизни қобул қилип, гәрчә өзи 25 йил өзини кәмтүк һес қилип бу кесәлниң азабини тартип яшиған болсиму, бирақ бу кесәлгә гириптар болғандин кейин өзидә болған өзгиришләрни башқиларға билдүрүш үчүн вә кишиләрни анчә тонушлуқ болмиған мәзкур “калман синдроми” кесәллики һәққидә дәсләпки тонушқа игә қилиштин сирт йәнә бу хил кесәллик бимарлириниң үмидлик яшишиға илһам бериш истикидә бу йиғинни уюштурғанлиқини билдүрди.

Абдурахман әпәнди йәнә өзиниң уйғур қериндашлиридин гәрчә өзи бу хил кесәлгә муптила болмиған болсиму, әмма “калман синдроми” кесәллики һәққидә чүшәнчигә игә болушини, шу хил кесәлниң азаблирини чекиватқанларниң өзи вә җәмийәткә тоғра йүзлинишидә инсаний ярдәмдә болушини үмид қилидиғанлиқини ипадилиди.

Йиғиндики мутәхәссисләрниң бәргән доклатлирида, гәрчә “калман синдроми” дәп атилидиған кәм учрайдиған бу кесәллик, ирсийәт характерлик туғма кәмтүклүк болсиму, нөвәттә бу кесәлликни давалаш җәһәттә бөсүш характерлик тәрәққиятлар көрүлүватқанлиқи оттуриға қоюлған. Мутәхәссисләр бу кесәлликни балдур байқаш вә мунтизим клиникилиқ давалаштин кейин, бимарларда кесәллик аламәтлириниң пүтүнләй ғайиб болуш вә пәрзәнт көрүш еһтималлиқиниң барлиқини мисал елип өткән.