Shénjindiki weqe qurulush exlet döwisi sewebidin otturigha chiqqan

Yekshenbe küni yüz bergen xitayning shénjén shehiridiki tagh gümürülüsh weqeside köp sanda turalghu binasi ziyan'gha uchrap bir qisim binalarning patqaq astida qélip, 90 din artuq kishining yoqap ketkenliki xewer qilin'ghan idi. Bügünki xewerlerdin melum bolushiche, shiddetlik höl-yéghindin kéyin yüz bergen bu apette 30 din artuq bina ziyan'gha uchrighan, texminen 380 ming kwadiratmétirliq bir rayon lay-patqaq ichide qalghan, rayonda yashawatqan 900 kishi tarqaqlashturulghan. Xewerlerdin melum bolushiche, nöwette apetning sewebi we mes'uliyiti qattiq sürüshtürülüwatqan bolup, bu qétimqi yamghurda gümürülgen “Tagh” ning emeliyette kéreksiz qurulush matériyallirining döwilinishidin hasil bolghan töpilik ikenliki ilgiri sürülmekte.

Xitayning hökümet taratquliridin merkizi téléwiziye istansisi, junggo xewerler tori qatarliqlarning 21-dékabirdiki xewerliride, yekshenbe küni shénjin shehiride yüz bergen yamghurdin kéyinki tagh gümürülüsh weqesi we sewebi heqqidiki deslepki tekshürüsh élan qilindi.

Shénjin“Parlaq” olturaq rayonidiki ammining apetning yüz bérish sewebi heqqidiki inkasliridin melum bolushiche, bu qétim yüz bergen tagh gümürülüsh weqesi tebi'iy apet bolmastin, belki yéqinqi ikki yildin buyan olturaq rayonida dawamlashqan qurulushta döwilen'gen 100 métir igizlikke yetken qum we sémonttin hasil bolghan kéreksiz qurulush eshyaliridin shekillen'gen töpilikning a'ililikler rayonigha éqip chüshüshi sewebidin kélip chiqqan.

Düshenbe küni shénjindiki apet rayonidin radiyomizning ziyaritini qobul qilghan chén ependimu, yüz bergen lay-latqa éqish apitini töpilikke döwilen'gen kéreksiz qurulush exletliri keltürüp chiqarghanliqini bildürdi.

Chén ependi:“Yük aptomobillirining rayondiki ilgiriki köl ornigha toxtimastin lay-latqa töküwatqanliqini körüp turattim. Kéyinche töpilik igizlep 100 nechche métirdin éship ketti, kéreksiz sémont we qum-shéghillarni toshuydighan aptomobillar her küni kélip-kétip turatti, hemme yerni chang-tozan bésip kétetti. Men bu yerge yéngi kelgen chéghimda xotunum manga héchqandaq bixeterlik tebirliri élinmighan bu xil lay-latqa toshushning aqiwet gümürülüsh hadisisi keltürüp chiqishidin ensireydighanliqini bildürgen idi.”

Olturaq rayondiki xungliyu kent ahalilirining bildürüshiche, ular 2014-yili 10-ayda rayon'gha döwilen'gen qurulush exletliri heqqide munasiwetlik da'irilerge inkas qilghan bolsimu, emma bu mesile üzlüksiz hel bolmay kelgen.

Xitayning dölet yer-meden bayliqi torining shénjindiki lay-latqa apiti heqqidiki xewiride, “Olturaq rayondiki apetni keltürüp chiqarghini rayondiki tebi'iy töpilik bolmastin, belki töpilik üstige döwilen'gen ziyade köp qurulush exletliridin peyda bolghan sün'iy töpilikning yamghurda olturaq rayon'gha éqip kelgen lay-latqilar” ikenliki tilgha élin'ghan.

Xitayning hökümet xewerliridin melum bolushiche, shénjindiki lay-latqa apiti yüz bergen “Parlaq” olturaq rayonidiki qum-shéghil döwisi shénjin sheher kökertish qurulushi cheklik shirkitige mensup bolup, ular ilgiri köp qétim shénjin shehiridiki qurulush toxtamlirini höddige alghan iken.

Nöwette xelq'ara taratqular shénjindiki lay-latqa apiti heqqidiki uchurlarni xitayning hökümet taratquliridin élishqa tayinidighan weziyet shekillen'gen bolup, apet rayonigha musteqil taratqular we yardem teshkilatlirining kirish imkaniyiti yoqluqi ilgiri sürülmekte. Melum bolushiche , apet yüz bergendin kéyin bu rayon shénjindiki saqchi da'iriliri teripidin qorshiwélin'ghan. Hökümet taratquliridin bashqa kishilerning apet heqqidiki uchurlarni tarqitishi cheklinidighanliqi agahlandurulghan.

Shénjindiki ammiwi teshkilat “Bahar shamili emgekchiler mulazimet teshkilati” ning mes'uli jang ependi radi'oyimizning ziyaritini qobul qilip, apet yüz bergendin kéyin, apet yüz bergen neq meydandiki ishchilargha yardem bérish üchün apet rayonigha kirishni telep qilghan bolsimu, emma da'irilerning tosqunluqigha uchrighanliqini bildürdi: “Bu xil ehwal astida bizning ishchilargha yardem bérish mumkinchilikimiz cheklimige uchridi. Apetning tebi'iy apet emesliki otturigha chiqti. Hökümet we bir qisim yerlik emeldarlar apetning yüz bérishidiki seweblerdiki mes'uliyetni üstige élishi kérek.”

Düshenbe küni élan qilin'ghan xewerlerde taghdin éqip chüshidighan lay-tatqilarning dawamliq éqip chüshüshi kontrol qilin'ghanliqi ilgiri sürüldi. Xitay hökümet taratquliridin melum bolushiche, apette 14 a'ililikler binasi , 2 ishxana binasi, 3 yataq binasi, 13 éghiz turalghu öy we bir réstoranni öz ichige alghan 33 qurulush latqa astida qalghan, 21-dékabir etigen sa'et 6 giche yoqap ketken adem sani 91 ge yetken.