2013-Yili Uyghur élida yüz bergen "On chong hawarayi apiti" ning arqa körünüshi

Igilishimizche, yéqinda Uyghur aptonom rayonluq hawarayi istansisi Uyghur élining 2013-yilliq hawarayida körülgen "10 Chong apet" ni élan qilghan.

"10 Chong apet" tizimlikige kirgüzülgen hawarayi hadisiliri Uyghur élining yildin-yilgha nacharliship kétiwatqan tebi'iy muhiti we ékologiyelik sistémisidiki éghir buzulushni körsitip bergen. Bolupmu Uyghur élining hawarayida ilgiri az körülidighan qara quyun we qara yamghur apetliri shundaqla témpératurining tuyuqsizla issip kétishi yaki sowup kétishidek pewqul'adde hadisiler kishilerde jiddiychilik peyda qilghan.

Melum bolushiche, Uyghur élining ötken yilliq hawarayidiki "10 Chong apet" ning üchini qara yamghur apiti teshkil qilghan. Undin bashqa qum-boran apiti, möldür apiti, qara quyun apiti, tumanliq hawarayi we témpératurining tuyuqsizla örlesh yaki sowup kétish hadisilirimu mezkur tizimlikke kirgüzülgen.

Muhajirettiki Uyghur siyasiy pa'aliyetchiliridin memet toxti bu heqte radi'omiz ziyaritini qobul qildi. U özining ilgiri uniwérsitétta oqughan kespi - bi'ologiye ilmini chiqish qilip, Uyghur éli nöwette duch kéliwatqan éghir ékologiyilik muhit krizisi heqqide toxtaldi.

Ilgiri shinjang uniwérsitétining jughrapiye we tebi'iy bayliq fakultétida oqutquchiliq qilghan, hazir amérikida yashawatqan doktor peyzulla zeydinmu bu heqte radi'o ziyaritimizni qobul qildi. U Uyghur élining nöwettiki ékologiyilik muhiti we kilimatida yüz bériwatqan gheyriy normalliqning eng awwal merkiziy sheher ürümchining hawarayida körülüwatqanliqini tilgha aldi.

Memet toxti ependi Uyghur élining nöwettiki muhit buzulushi we kilimat krizisi heqqide pikir bayan qilghanda, aldi bilen qurghaq rayonlar jughrapiyesidiki ékologiye zenjiri heqqide toxtaldi. U tebi'et dunyasidiki melum bir haywanat yaki ösümlük türi neslining yoqilishining shu rayonning ékologiyilik tengpungluqigha körsitidighan selbiy tesirini alahide tekitlidi.

Doktor peyzulla ependi ötken yili Uyghur élining hawarayida körülgen apet xaraktérlik hadisiler ichide qum-boranliq hawarayi bilen témpératurining tuyuqsizla issip kétishining diqqetni chékidighanliqini bildürdi. U köchme nopusning Uyghur élidiki bostanliqlarning sighdurush imkaniyitining cheklimilikige qarimastin köpiyiwatqanliqini, buning muhittiki eks-tesirining biwasite körülüwatqanliqini ilgiri sürdi.

"Asiya kindiki" torining xewirige qarighanda, 12-yanwar axirlashqan ürümchi shehirining 15-nöwetlik xelq qurultiyi 3-yighinida köpligen wekiller birdek ürümchi shehirining su krizisini qayta otturigha qoyghan. Melum bolushiche, ürümchi shehiri xitaydiki su eng qis 30 sheherning biri bolup, sheherni teminleydighan su menbesini jiddiy yosunda kapaletke ige qilmisa bolmaydighan derijige barghan. Ürümchining sherq teripige jaylashqan say'opa kölining qurushqa yüz tutushi merkiziy sheherning su mesilisidiki yoshurup qalghili bolmaydighan jiddiy krizisni ashkara qilghan. Doktor peyzulla ependi Uyghur élining hawarayida körülüwatqan apetler bilen bir qatarda merkiziy sheher ürümchining su qisliqi mesilisi heqqidimu pikir bayan qildi.

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.

Buni bésish arqiliq, pikringizni yézing

• Print
• Hembehr
• Ewetish

Barliq pikir - bayanlarni körüsh.

• Bügünki anglitish
• Ilgiriki anglitishlar