Төһпикар музика тәһрири ядикар абдусалам аләмдин өтти
2015.11.17

Үнгә елиш техникисиниң юқирилиқи билән “алтун қулақ” дәп уйғур ели вә һәтта пүтүн хитайда етирап қилишқа еришкән, музика тәһрири ядикар абдусалам әпәнди 17-ноябир сәһәр үрүмчидә, қиран йешида кесәл сәвәбидин аләмдин өтти.
Бу қайғулуқ хәвәр уйғур сәнәт саһәсини, униң шагирт вә кәсипдашлирини қайғуға чөмдүрди. Мусибәт күнидә уйғурлар төһпикар устаз ядикар абдусаламни сеғиниш вә һөрмәт ичидә әсләп, униң йүксәк мәсулийәт һәм иҗтиһат билән сөйгән кәспидә қалдурған меһнәт мевилиригә юқири баһа бәрди.
Уйғур нахша, музикилиқ ун син буюмлири, радио телевизийә программилириниң тәрәққияти һәққидә тохталғинимизда, уйғур нахша, музика пешвалиридин тартип һазирқи мода еқим нахша-музика чолпанлириғичә, паша ишан, аблиз шакир, иззәт еляс, пәридә қасим, абдулла абдуреһим қатарлиқ нәччә йүзлигән нахша-музика чолпанлириниң миңларчә надир нахша-музикилириниң аваз тәһрирликини өз үстигә алған музика тәһрири ядикар абдусаламни тилға алмай туралмаймиз.
Бу йил 54 яшниң қарисини алған ядикар абдусалам, үрүмчидә зиялий аилисидә туғулған, үрүмчи 14-оттура мәктәпни түгитип, шинҗаң университетида физика кәспини оқуғандин кейин, 1983-йили шинҗаң радио телевизийә назаритигә хизмәткә чүшкән. Шинҗаң радио истансиси, шинҗаң телевизийә истансисиниң кәспий үнгә алғучиси, аваз тәһрири болуп хизмәт қилиш җәрянида нурғун сәнәт кечиликлири, радио, телевизийә нахша, музика аңлитишлириниң музика тәһрирликини қилған.
У 1990-йилларниң бешидин башлап шинҗаң үн син нәшриятиниң кәспий музика тәһрири болуп ишләш җәрянида йәнә давамлиқ шинҗаң телевизийә истансиси, шинҗаң радио истансиси, һәтта пүтүн уйғур елидә әң кәң таралған, сүпәтлик ишләнгән барлиқ нахша, музика үналғу лентилиридин тартип, уйғур ели ичи-сиртидики даңлиқ сәнәткарларниң хас нахша, музикилириниң, DVD, CD қилип мувәппәқийәтлик, сүпәтлик ишлинишидә алаһидә күч чиқарған.
У һаятиниң ахириғичә өзи хатирилигән, тәһрирлигән барлиқ авазлиқ әсәрләрниң юқири сүпитигә изчил капаләтлик қилип кәлгән маһарәтлик устаз санилиду. Чоң типтики ‛‛мәшрәп‚‚ сәнәт кечилики, телевизорда өткүзүлгән һәр хил байрамлиқ сәнәт паалийәтлиригә униң һесабсиз қан-тәри сиңгәнлики мәлум.
Даңлиқ муқам устази аблиз шакир әпәнди ядикар абдусаламни сеғиниш ичидә әсләп “ядикарниң вақитсиз вапати сәнәт саһәмиздики чоң йоқитиш” деди вә өзиниңму 20 дин артуқ хас нахша, музика пластинкилириниң рояпқа чиқишида ядикар әпәндиниң зор төһписи барлиқини, ядикар билән һәмкарлашқанда хатирҗәм болидиғанлиқини алаһидә тәкитлиди.
Аблиз шакир әпәнди йәнә ядикарниң әң муһим хизмәтлири сүпитидә униң “12 муқам аһаң көрсәткүч җәдвили” вә нота изаһатлирини ишлигүчиләр гурупписида муқамниң авазға елинишида муһим вәзипиләрни үстигә алғанлиқи, мәшрәп вә әл нәғмиләрниң авазға елинип ун архиплаштурушта изчил һардим-талдим демәй кечини күндүзгә улап ишләп, уйғур мәдәнийәт, сәнәт мираслириға варислиқ қилишта йәнә бир өчмәс из қалдурғанлиқини әсләп өтти.
Униң шагиртлиридин һазир германийәдә яшаватқан, шинҗаң телевизийә истансисиниң сабиқ музика тәһрири вә режиссори рида аблимит әпәнди устази ядикарниң кәсипчанлиқи, пәзилитиниң өзидә вә башқиларда чоңқур тәсир қалдурғанлиқини тәкитләйду.
Рида әпәнди, уйғур муқамлири вә мәшрәплирини бирләшкән дөләтләр тәшкилатиға қоғдилидиған ғәйрий маддий мәдәнийәт мираслириға киргүзүшкә сунушта авазға елиш вәзиписини өз үстигә алғанлиқи вә или нахшилириниң баяни намлиқ йүрүшлүк DVD ниң үнгә елинишидәк бүйүк хизмәтләрни қилғанлиқини алаһидә тәкитлиди.
Рида әпәнди устази ядикарға “музика тәһрирлик кәспидә ‛алтун қулақ‚ дәп етирап қилинған ядикар устазниң пүтүн һаятини уйғур хәлқимизниң сәнәт ишлириға беғишлиған вә мискин хәлқниң ғемини йәйдиған вә уларға өзиниң меһнити арқилиқ естетик зоқ беғишлашни нишан қилған һөрмәткә сазавәр устаз иди” дәп баһа бериду.
Ядикарниң кәсипдашлиридин яш музика тәһрири вә иҗадийәтчиси мәмтимин мамут, устази ядикарниң вапатидин толиму қайғурғанлиқини, униң өз кәспигә зор тәр төккәнлики, һәтта кечини күндүзгә улап ишләп, һәддидин артуқ чарчаш сәвәбидинму саламәтликигә тәсир йәткән болуши мумкин, дәп қарайдиғанлиқини ечиниш ичидә тилға алди.
У йәнә әмди ядикар устазниң йоқлуқини, бу бошлуқни толдуруш үчүн өзигә охшаш ядикардин тәлим алған вә униң роһиға васитилик қилидиған кәсип әһлилириниң көпләп йетишип чиқип йәрликтики музика, әлнәғмиләрни үнгә елиш, рәтләш хизмәтлиридә тиришчанлиқ көрситидиғанлиқини билдүрди.