Töhpikar muzika tehriri yadikar abdusalam alemdin ötti

Töhpikar muzika tehriri yadikar abdusalam. 2011-Yili, ürümchi.

Ün'ge élish téxnikisining yuqiriliqi bilen “Altun qulaq” dep Uyghur éli we hetta pütün xitayda étirap qilishqa érishken, muzika tehriri yadikar abdusalam ependi 17-noyabir seher ürümchide, qiran yéshida késel sewebidin alemdin ötti.

Bu qayghuluq xewer Uyghur sen'et sahesini, uning shagirt we kesipdashlirini qayghugha chömdürdi. Musibet künide Uyghurlar töhpikar ustaz yadikar abdusalamni séghinish we hörmet ichide eslep, uning yüksek mes'uliyet hem ijtihat bilen söygen kespide qaldurghan méhnet méwilirige yuqiri baha berdi.

Uyghur naxsha, muzikiliq un sin buyumliri, radi'o téléwiziye programmilirining tereqqiyati heqqide toxtalghinimizda, Uyghur naxsha, muzika péshwaliridin tartip hazirqi moda éqim naxsha-muzika cholpanlirighiche, pasha ishan, abliz shakir, izzet élyas, peride qasim, abdulla abduréhim qatarliq nechche yüzligen naxsha-muzika cholpanlirining minglarche nadir naxsha-muzikilirining awaz tehrirlikini öz üstige alghan muzika tehriri yadikar abdusalamni tilgha almay turalmaymiz.

Bu yil 54 yashning qarisini alghan yadikar abdusalam, ürümchide ziyaliy a'iliside tughulghan, ürümchi 14-ottura mektepni tügitip, shinjang uniwérsitétida fizika kespini oqughandin kéyin, 1983-yili shinjang radi'o téléwiziye nazaritige xizmetke chüshken. Shinjang radi'o istansisi, shinjang téléwiziye istansisining kespiy ün'ge alghuchisi, awaz tehriri bolup xizmet qilish jeryanida nurghun sen'et kéchilikliri, radi'o, téléwiziye naxsha, muzika anglitishlirining muzika tehrirlikini qilghan.

U 1990-yillarning béshidin bashlap shinjang ün sin neshriyatining kespiy muzika tehriri bolup ishlesh jeryanida yene dawamliq shinjang téléwiziye istansisi, shinjang radi'o istansisi, hetta pütün Uyghur élide eng keng taralghan, süpetlik ishlen'gen barliq naxsha, muzika ün'alghu léntiliridin tartip, Uyghur éli ichi‏-sirtidiki dangliq sen'etkarlarning xas naxsha, muzikilirining, DVD, CD qilip muweppeqiyetlik, süpetlik ishlinishide alahide küch chiqarghan.

U hayatining axirighiche özi xatiriligen, tehrirligen barliq awazliq eserlerning yuqiri süpitige izchil kapaletlik qilip kelgen maharetlik ustaz sanilidu. Chong tiptiki ‛‛meshrep‚‚ sen'et kéchiliki, téléwizorda ötküzülgen her xil bayramliq sen'et pa'aliyetlirige uning hésabsiz qan-teri singgenliki melum.

Dangliq muqam ustazi abliz shakir ependi yadikar abdusalamni séghinish ichide eslep “Yadikarning waqitsiz wapati sen'et sahemizdiki chong yoqitish” dédi we öziningmu 20 din artuq xas naxsha, muzika plastinkilirining royapqa chiqishida yadikar ependining zor töhpisi barliqini, yadikar bilen hemkarlashqanda xatirjem bolidighanliqini alahide tekitlidi.

Abliz shakir ependi yene yadikarning eng muhim xizmetliri süpitide uning “12 Muqam ahang körsetküch jedwili” we nota izahatlirini ishligüchiler guruppisida muqamning awazgha élinishida muhim wezipilerni üstige alghanliqi, meshrep we el neghmilerning awazgha élinip un arxiplashturushta izchil hardim-taldim démey kéchini kündüzge ulap ishlep, Uyghur medeniyet, sen'et miraslirigha warisliq qilishta yene bir öchmes iz qaldurghanliqini eslep ötti.

Uning shagirtliridin hazir gérmaniyede yashawatqan, shinjang téléwiziye istansisining sabiq muzika tehriri we rézhissori rida ablimit ependi ustazi yadikarning kesipchanliqi, pezilitining özide we bashqilarda chongqur tesir qaldurghanliqini tekitleydu.

Rida ependi, Uyghur muqamliri we meshreplirini birleshken döletler teshkilatigha qoghdilidighan gheyriy maddiy medeniyet miraslirigha kirgüzüshke sunushta awazgha élish wezipisini öz üstige alghanliqi we ili naxshilirining bayani namliq yürüshlük DVD ning ün'ge élinishidek büyük xizmetlerni qilghanliqini alahide tekitlidi.

Rida ependi ustazi yadikargha “Muzika tehrirlik kespide ‛altun qulaq‚ dep étirap qilin'ghan yadikar ustazning pütün hayatini Uyghur xelqimizning sen'et ishlirigha béghishlighan we miskin xelqning ghémini yeydighan we ulargha özining méhniti arqiliq éstétik zoq béghishlashni nishan qilghan hörmetke sazawer ustaz idi” dep baha béridu.

Yadikarning kesipdashliridin yash muzika tehriri we ijadiyetchisi memtimin mamut, ustazi yadikarning wapatidin tolimu qayghurghanliqini, uning öz kespige zor ter tökkenliki, hetta kéchini kündüzge ulap ishlep, heddidin artuq charchash sewebidinmu salametlikige tesir yetken bolushi mumkin, dep qaraydighanliqini échinish ichide tilgha aldi.

U yene emdi yadikar ustazning yoqluqini, bu boshluqni toldurush üchün özige oxshash yadikardin telim alghan we uning rohigha wasitilik qilidighan kesip ehlilirining köplep yétiship chiqip yerliktiki muzika, elneghmilerni ün'ge élish, retlesh xizmetliride tirishchanliq körsitidighanliqini bildürdi.