Uyghur dewasining qollighuchisi, tonulghan tarixchi proféssor doktor mustafa kafali alemdin ötti

Uyghur dewasining qollighuchisi, tonulghan tarixchi proféssor doktor mustafa kafali ependim.

Proféssor doktor mustafa kafali ependim yézip qaldurghan “Chaghatay xanliqi tarixi” namliq kitabning muqawisi.

Uyghur dewasining qollighuchisi, tonulghan tarixchi proféssor doktor mustafa kafali ependimning jinaze namizidin bir körünüsh. 2019-Yili 30-awghust. Enqere, türkiye.

Uyghur dewasining qollighuchisi, tonulghan tarixchi proféssor doktor mustafa kafali ependimning jinaze namizidin bir körünüsh. 2019-Yili 30-awghust. Enqere, türkiye.

29-Awghust küni d u q teziyename élan qilip, Uyghur dewasining qollighuchisi, tonulghan tarixchi proféssor doktor mustafa kafalining alemdin ötkenlikige teziye bildürdi we a'ile-tawabatlirigha sebre tilidi.

Türkiyede uniwérsitét oqughuchisi waqtidin tartip Uyghur dewasini qollap kelgen we Uyghur tarixi heqqide kitab we köp sanda maqale yézip qaldurghan tonulghan tarixchi proféssor doktor mustafa kafali ependi 8-ayning 28-küni 85 yashta alemdin ötti. 

Enqere uniwérsitéti til we tarix-jughrapiye fakultétining pénsiyige chiqqan proféssori mustafa kafali ependi “Chaghatay xanliqi tarixi” (1227-1345) namliq kitab bilen qedimki Uyghur tarixi, chaghatay xanliqi toghrisida köp sanda maqale yézip qaldurghandin sirt yashliq yilliridin tartip köp sandiki ilmiy we doklat bérish yighinlirida Uyghur tarixi, medeniyiti we Uyghur mesilisi toghrisida doklatlar bergen. 

Uning 1984-yili yazghan “Chaghatay xanliqi tarixi” namliq kitabi chaghatay xanliqi toghrisida yézilghan chong hejimlik kitab hésablinidiken. U, köp sanda tarixchi yétishtürgen ustaz bolup, türkiyening her qaysi uniwérsitétlirida uning köp sanda oqughuchisi proféssor bolup xizmet qilmaqta. U, türkiyede “Mu'ellimlerning mu'ellimi” unwanigha ige bolghan oqutquchi iken. 

Merhum proféssor doktor mustafa kafalining oqughuchisi, hazir enqere uniwérsitétida Uyghur tarixi derslirini bériwatqan, “Uyghur medeniyet tarixi” we “Uyghur tarixi” namliq kitablarning aptori proféssor doktor sa'adettin gömech ependi ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: “Burun her qaysi gézit-zhurnallarda türk dunyasi toghrisida, Uyghur mesilisi we sherqiy türkistan toghrisida yazghan maqaliliri bar. Buningdin sirt istanbuldiki sherqiy türkistan wexpining teklipige bina'en türkiyening her qaysi jaylirida Uyghur mesilisi we Uyghurlar duchar boluwatqan bésim toghrisida köp qétim doklat bergen. Bizning Uyghur tarixi tetqiqatchisi bolushimizgha yol körsetken ustaz. Mustafa mu'ellimning yéteklishi bilen türkiyede köp sanda kishi Uyghur tarixi boyiche doktorluq ilmiy maqalisi yazdi, Uyghur tarixi toghrisida maqale we kitablar yazdi. Shunga mustafa kafali mu'ellimning türkiyede Uyghur tarixi we sherqiy türkistan tarixi tetqiqatida roli intayin zor”.

Türkiyede zor abruygha ige bolghan mustafa kafali ependining 8-ayning 30-küni enqere qojatepe meschitide ötküzülgen méyit namizini chüshürüshke türkiyening bezi dölet rehberliri, bezi partiyining mes'ulliri, yétishtürgen oqughuchiliri, uruq-tughqanliri we enqerediki Uyghurlardin bolup minglighan kishi qatnashti. Uning jinazisining üstige türk bayriqi bilen Uyghurlarning kök bayriqi qoyulghan bolup, bügün enqere gölbashi qebristanliqigha depne qilindi. 

Biz méyit namizini chüshürüshke qatnashqan enqerediki xajettepe uniwérsitéti oqutquchisi doktor erkin ekremge mikrofonimizni uzattuq. 

Proféssor doktor mustafa kafali ependi milletchilik idiyesige ige bir kishi bolup, ömrining axirighiche türkiy milletlerning mesililirige bolupmu Uyghur mesilisige köngül bölgen. Doktor erkin ekrem ependi merhum mustafa kafali ependining Uyghur dewasigha qoshqan töhpisining zor ikenlikini, 1960-yillardin tartip eysa yüsüp aliptékinni tonuydighanliqini tekitlidi. 

D u q re'isi dolqun eysa ependi proféssor doktor mustafa kafali ustazning wapatidin könglining bekla yérim bolghanliqini, d u q namidin teziye bildüridighanliqini bayan qildi.

Merhum mustafa kafali ependi “Chaghatay xanliqi” namliq kitabtin sirt Uyghur tarixi heqqide köp yéngiliqlarni otturigha qoyghan. Doktor erkin ekrem ependi doktor mustafa kafali ependining Uyghur tarix tetqiqatigha qoshqan töhpisining zor ikenlikini bayan qildi.

Merhum proféssor doktor mustafa kafali ependi 1960-yillardin tartip Uyghur dewasigha köngül bölüp kelmekte iken. Sherqiy türkistan wexpining sabiq re'isi hamut göktürk ependi uni 1984-yilidin tartip merhum eysa yüsüp aliptékin bilen tonushidighanliqini bayan qildi. 

Qimmetlik radi'o anglighuchilar tonulghan tarixchi proféssor doktor mustafa kafali türkiyening konya wilayitide tughulghan. Tonulghan tarixchi zéki welidi doghanning doktorluq oqughuchisi bolghan. U 85 yilliq ömride 6 kitab we köp sanda maqale yazghan.