Nensiy pélosi: “Amérika siler üchün axirighiche küresh qilidu!”

Muxbirimiz nur'iman
2022.02.03
Nensiy pélosi: “Amérika siler üchün axirighiche küresh qilidu!” Amérika dölet mejlisi xitay ishliri komitéti ötküzgen “Béyjing olimpik musabiqisi we xitayning basturushliri” namliq guwahliq anglash yighinida amérika awam palatasining re'isi nensiy pélosi(Nancy Pelosi) xanim sözlimekte. 2022-Yili 3-féwral, washin'gton.
REUTERS

2022-Yilliq béyjing qishliq olimpik musabiqisi bashlinish aldida turmaqta. Tinchliqqa simwol qilin'ghan olimpik musabiqisining xelq'ara jem'iyet teripidin “Fashist hakimiyet” dep atalghan xitayda ötküzülüshi, pütün dunyadiki adalet we heqqaniyet tuyghusigha ige kishilerni chongqur oygha salmaqta. Shundaqla dunyaning diqqitini xitayning Uyghurlargha yürgüziwatqan “Irqi qirghinchiliqi” gha, tibette we xongkongda yürgüzüwatqan basturushlirigha qaratmaqta.

3-Féwral amérika dölet mejlisi xitay ishliri komitéti “Béyjing olimpik musabiqisi we xitayning basturushliri” namliq guwahliq anglash yighini ötküzdi. Mezkur yighinda 2014-yili 15-yanwar béyjingdiki öyidin tutqun qilin'ghan we xitay hökümiti teripidin “Milliy qutratquluq” we “Döletni parchilashqa urunush” jinayiti bilen eyiblinip muddetsiz qamaqqa höküm qilin'ghan ilham toxtining qizi jewher ilham guwahliq berdi. Undin bashqa bir qisim tibet we xongkongluq siyasiy pa'aliyetchilermu guwahliq birishke teklip qilindi.

Amérika awam palatasining re'isi nensiy pélosi xanim mezkur yighin'gha ishtirak qilghan bolup, u mundaq dédi: “Qishliq olimpik musabiqisi ete béyjingda bashlan'ghanda, xitay yene bir qétim dunyaning diqqitini nechche on yildin béri dawam qiliwatqan rehimsiz basturush siyasetliridin burashqa urunidu. Lékin amérika we xelq'ara jem'iyet heqiqetni bilidu. Xitay hökümiti rehimsizlik bilen éghir kishilik hoquq depsendichiliklirini we irqiy qirghinchiliq siyasitini dawam qiliwatidu. Xitay hökümiti nechche on yildin buyan basturush sistémisini mukemmelleshtürüp, dölet térrorluqi yürgüzüp keldi. Yéqinqi yillardin buyan Uyghurlargha irqiy qirghinchiliq yürgüzüwatidu. Uyghur we tibet qatarliq étnik guruppilarning tili we medeniyitige buzghunchiliq qildi. Xitay özining yuqirida tilgha alghan rehimsiz siyasetlirini yépishqa, bu heqtiki tarixlarni özi xalighan shekilde yézip dunyagha körsitishke küchewatidu. Emma biz dölet mejlisi ezaliri dunyaning heqiqetni körüshi üchün tirishchanliq körsitimiz. Xitayning jinayetlirini sürüshte qilishqa kapaletlik qilimiz we shundaqla xitayning bu shereplik olimpik musabiqisige sahibxaniliq qilish salahiyitini ret qilimiz. Her da'im éytqinimizdek, eger soda menpe'etimiz üchün xitaydiki kishilik hoquq depsendichiliklirige süküt qilsaq, bizning dunyaning héchqandaq yéridiki kishilik hoquq depsendichilikliri üchün söz qilish salahiyitimiz bolmaydu. Ötken yili dékabirda ‛Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni‚ ni imzaliduq. Uyghur irqiy qirghinchliqi choqum derhal axirlishishi kérek. Xitay hakimiyitining basturushi astida yashawatqanlargha deydighinim shuki, amérika silerni körüp turuwatidu, amérika silerni qollaydu, amérika siler üchün köresh qilishni dawamlashturidu.”

Nensiy pélosi xanim yene mundaq dédi: “Méning béyjing olimpikige qatnishidighan tenheriketchilirimizge deydighinim shuki, siler u yerge musabiqige qatnashqili bardinglar, xitayning chishigha tégip xeterge tewekkül qilmanglar, chünki ular bek rehimsiz. Biz tenheriketchlirimizning bixeter bolushini ümid qilimiz. Hergizmu ularning xitaydiki pikir erkinliki heqqide éytqan sözlirige ishenmenglar. Siler xeterge tewekkül qiliwatisiler, özünglargha diqqet qilinglar!”

Dölet mejlisi ezaliridin jéf markliy, jéymis mekgowrén we jinnifir wekiston qatarliqlarmu arqa-arqidin söz qilip, xitay hökümitining olimpikning shöhritidin paydilinip, xitaydiki kishilik hoquq depsendichiliklirini perdazlashqa urunuwatqanliqini tekitlep ötüshti. Ular yene xelq'ara olimpik komitéti, tenterbiye organliri, xitayni qollawatqan shirketler we axbarat qanallirining xitay yürgüzüwatqan kishilik hoquq depsendichilikliridiki mes'uliyiti heqqide nurghun so'allarni otturigha qoyushti.

Mezkur yighinda guwahliq bergen jewher ilham muddetsiz qamaqqa höküm qilin'ghan dadisi ilham toxti we uninggha oxshash xitayning basturush siyasitining qurbani bolghan yazghuchi yalqun rozi, proféssor rahile dawut we ilham toxtining oqughuchisi atikem rozi qatarliqlar heqqide guwahliq berdi.

U mundaq dédi: “Dadamning hayat yaki hayat emeslikini bilmeymiz. Bu xil ehwal méning a'ilemningla emes, xitay teripidin tutqun qilinip lagérlargha solan'ghan milyonlighan Uyghurlarning ortaq teqdiridur. Ular peqet bir sandinla ibaret emes, belki ata-anisi, baliliri we dostliri bolghan ré'al insanlar. Milyonlighan Uyghurlar solan'ghan lagér abistirakt uqum emes, belki qorqunchluq ré'alliq. Bu méning dadamning, yalqun rozining, rahile dawutning we atikem rozi qatarliq yash qiz-oghullarning hayatini nabut qilghan achchiq ré'alliqtur. Men sekkiz yil burun mushu yerde dadam heqqide guwahliq bergen idim, epsuslinarliqi, sekkiz yildin béri ehwal téximu éghirlishishqa qarap özgerdi. Emma men bizning mushundaq tirishchanliqlirimizning her qaysiy dölet hökümetlirini sükütte turushtin heriketke ötüshke waste bolushini ümid qilimen. Ishinimenki, xelq'ara jem'iyetning birliship xitaygha bésim qilishi, xitaydiki kishilik hoquq depsendichilik ehwalini özgerteleydu. Men bu zor mesilide siler bilen hemkarlishishni xalaymen. Men heqiqetenmu yene bir sekkiz yildin kéyin siler bilen mushu oxshash témida paranglashmasliqimizni ümid qilimen!”

Mezkur yighinda yene tibet we xongkong pa'aliyetchiliri xitayning Uyghur, tibet qatarliq éttik guruppilargha fashistik bir shekilde basturush siyasiti yürgüzüwatqanliqini tekitlidi.

Guwahliq bérish axirlashqandin kéyin, dölet mejlisi ezaliri guwahchilardin ayrim-ayrim su'al soridi we özlirining ularni axirighiche qollaydighanliqini bildürüshti.

Axirida jif markliy yépilish sözi qilip mundaq dédi: “Ete xitayda olimpik musabiqisining échilish murasimi bashlan'ghanda, biz dunyaning xitayda qorqunchluq zulumning yüz bériwatqaniliqigha diqqet qilishini ümid qilimiz.”

2022-Yilliq qishliq olimpik musabiqisi ete, yeni 4-féwral küni resmiy bashlinidighan bolup, qishliq olimpik musabiqisi we méyiplar olimpik musabiqisi bolup ayrim-ayrim halda 4-féwraldin 20-féwralghiche we 4-marttin 13-martqiche béyjingda ötküzülidu.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.