Gérmaniyede oqup qaytqan doktor nebijan hebibullaning tutqunda ikenliki delillendi

Doktor nebijan hebibulla 2014-yili gérmaniyening gottinggin uniwérsitétini püttürginide, chet'elge oqush we tetqiqat üchün chiqqan köpinche Uyghur ziyaliylirigha oxshashla erkin dunyada qélip qélish yaki asarettiki wetinige qaytip kétishtin ibaret bir achalgha duch kelgen؛ her ikki yoldiki özige xas ewzellik we qiyinchiliqlar üstide uzun oylan'ghan nebijan hebibulla axiri yurtigha qaytishqa qarar bergen. Emma qismet, u kütkendek, el qoynida xizmet qilish pursitini bermigen؛ eksiche bezi dostliri agahlandurghinidek, qarangghu kamérgha solinip, el üchün xizmet qilidighan qorali-munber we qelemdin ayrilip qalghan. Töwende muxbirimiz shöhret hoshurning bu heqte teyyarlighan programmisi diqqitinglarda bolidu.

Tordiki matériyallardin melum bolushiche, doktor nebijan hebibulla 1983 ‏-yili lop nahiyeside tughulghan, 2002‏-yili xoten pédagogika aliy téxnikomining xitay tili kespini püttürgen؛ 2006-yili shinjang pédagogika uniwérsitéti, 2010‏-yili shinjang uniwérsitéti, 2011‏-yili merkiziy milletler uniwérsitétlirida oqughan we xizmet qilghan. 2012‏-Yili gérmaniyening gottin'gin uniwérsitétigha oqushqa kirgen nebijan hebibula 2014‏-yili mektep püttürginide etraptiki sawaqdashliri teripidin Uyghur rayoni weziyitining yamanliship kétiwatqanliqi eskertilip, yurtigha qaytmasliqqa we erkin dunyada yashash hem xizmet qilishqa dewet qilin'ghan.

Nebijan hebibullaning dostliri bilen yéqin alaqisi bolghan, norwégiyediki pa'aliyetchi abduweli ayupning bayan qilishiche, nebijan hebibulla ilmiy tetqiqatqa bashchilap kirish we jem'iyettiki ziddiyetlik mesililerdin özini tartish arqiliq, öz bixeterlikini qoghdiyalaydighanliqini perez qilghan we yurtigha qaytqan. U yurtigha qaytip 4 yildin kéyin iz-déreksiz ghayib bolghan.

Téléfonimizni qobul qilghan shinjang uniwérsitéti kadirlar bölümi xadimi xuddi mekteptiki bashqa tutqunlargha oxshashla nebijan hebibulla heqqidimu melumat bermidi. Hetta uning xizmet ornida bar yaki yoqluqi heqqidiki so'alimizghimu jawab bérelmidi.

Melum bolushiche, nebijan hebibulla gérmaniyedin qaytqandin kéyin, awwal béyjingdiki merkiziy milletler uniwérsitétigha, ikki yildin kéyin shinjang uniwérsitétigha ishqa orunlashqan. Deslepte ishlar uning kütkinidek ongushluq dawam qilghan: u 2016-yili 6-ayda “Xenzuchigha terjime qilin'ghan kona Uyghur buddist tékistliridiki pé'illarning lughet menisi” namliq doktorluq maqalisini muweppeqiyetlik tamamlighan. Ikki yil ichide ikki dölet derijilik, bir aptonom rayonluq derijilik, bir mektep derijilik 4 tetqiqat türige érishken. 10 Nechche parche maqalisi nopuzluq ilmiy zhurnallarda élan qilin'ghan. 2017‏-Yili “Munewwer bakalawirliq maqale yétekchisi”, “Munewwer tetqiqatchi” bolup bahalan'ghan. Emma 2018‏-yili 2 ‏-aygha kelgende, ishliri birdinla tetürige méngip, mekteptiki birqanche serke oqutquchilar bilen birlikte “Terbiyelesh” ke élip kétilgen.

Shinjang uniwérsitéti xadimliri nebijan hebibullaning ehwali heqqide alaqidar organlardin melumat élishimizni tewsiye qildi. Emma qaysi orunning alaqidar ikenlikini dep bermidi.

Abduweli ayup bu yil 3-ayda nebijan hebibullaning weten ichi-sirtidiki yéqin dostliri bilen alaqilishish arqiliq, uning bir ay burun 15 yilliq késilgenliki heqqide uchur alghan. Abduwelining bayan qilishiche, nebijan hebibulla mezkur uniwérsitétning tutqundiki proféssori arslan abdullaning oqughuchisi bolup, u arslan abdullaning tursunjan bexti qatarliq ikki doktoranti bilen bir waqitta tutulghan. Abduweli ayupning igilishiche, nebijan hebibulla, 2018-yili 2-ayning melum bir küni uniwérsitét qoghdash bölümige chaqirtilghan we qoghdash bölümide saqlap turghan ürümchi sheherlik dölet amanliq saqchisi teripidin qisqa bir soraq qilin'ghandin kéyin mekteptin élip kétilgen.

Shinjang uniwérsitéti qoghdash bölümi xadimi nebijan hebibullaning shu künlükte tutulghanliqi we shinjang pédagogika uniwérsitétigha élip kétilgenlikini ashkarilidi. Ilgiri tutqundiki sha'ir abduqadir jalalidin heqqide ehwal éniqlishimiz dawamida, shinjang pédagogika uniwérsitétida mexsus bir yighiwélish orni tesis qilin'ghanliqi, ürümchidiki ziyaliylarning atalmish terbiyeleshke élip méngilishtin burun, ene shu yighiliwélish ornida bir mezgil tutup turulghanliqi melum bolghanidi.

Mezkur qoghdash xadimi, özlirining dölet amanliq saqchilirigha gumandarlarni chaqirtip ekélish we uchrashturush we qamaqxanigha yötkesh ishliridila hemkarlishidighanliqi, déloning tepsilatidin xewiri bolmaydighanliqi, shunga nebijan hebibullaning tutulushidin xewiri bolsimu, késilishidin xewirini yoqluqini bayan qildi.

Abduweli ayup igiligen uchurliri we perezlirige asasen, nebijan hebibullaning tutulushi we 15 yilliq késilishige uning chet'eldiki oqush hayati, arslan abdullaning oqughuchisi bolghanliqi we Uyghur medeniyet tetqiqatchisi ikelikining seweb bolghanliqini ilgiri süridu.

Yuqirida, gérmaniyede oqup qaytqan doktor nebijan hebibullaning qamaqta ikenlikining delillen'genliki heqqide melumat berduq.