Pragada échiliwatqan “Munber 2000” yighinida Uyghur mesilisi otturigha qoyulghan

Chéxiye paytexti piragada ötküzülüwatqan 27-qétimliq “Munber 2000” yighini “Démokratik dunya tertipi üchün” dégen téma boyiche dawam qilmaqta. Mezkur yighin 15-öktebir bashlan'ghan bolup, asasliqi démokratik döletler bilen démokratchilar qandaq qilip démokratik sistéma ortaq duch kéliwatqan xirisqa taqabil turalaydighanliqi üstide mulahize yürgüzülgen.

Uningdin bashqa mezkur “Munber” de gherbiy balqan türini yolgha qoyush pilanlan'ghan bolup, bu tür boyiche gherbiy balqan döletliri (albaniye, bosniye we gértségowina, kosowo, qaratagh, shimaliy makédoniye, sérbiye) ning yol xeritisini sizish meqset qilin'ghan. “Munber” de yene gherbiy balqan döletlirige alaqidar menpe'etdarlar we qarar chiqarghuchilarni bir-birige baghlash arqiliq, démokratiye üchün qeyserlik körsetken organ we puqrawiy teshkilatlarnimu qollash otturigha qoyulghan.

Mezkur yighin'gha amérika xelq'ara dini erkinlik komitétining sabiq re'isi nuri türkel we dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysamu teklip bilen qatnashqan. Nuri türkel ependi radiyomiznng ziyaritini qobul qilip, mezkur “Munber” heqqide chüshenche berdi.

Ular yighin jeryanida chéxiye jumhuriyitining prézidénti pitir pawil we bashqa döletlerning yuqiri derijilik emeldarliri bilen körüshken.

Dolqun eysa ependi bu heqte radiyomizgha söz qilip, özlirining chéxiye jumhuriyitining prézidénti pitir pawil bilen Uyghurlar mesilisi toghriliq sözleshkenlikini bildürdi.

“Xitaygha qarshi parlaméntlar komitéti” (IPAC) ning üchinchi qétimliq omumiy yighini bu yil 1-séntebir küni piragada échilghan we chéxiye tashqiy ishlar ministiri we awam palatasining re'isimu bu yighin'gha qatnashqanidi.

Dolqun eysa ependi “Munber” ning 16-öktebir künidiki “Erkinlik üchün élip bérilghan küresh sergüzeshtlirini ortaqlishish” yumilaq üstel yighinida, özining 1988-yili oqughuchilar herikitini bashlighandin buyan hazirghiche toxtimighan küresh hayatini yighin ehli bilen ortaqlashqan. U xitayning Uyghurlargha yügüzüwatqan irqiy qirghinchiliq siyasitining besh-alte yilliq qisqa siyaset bolmastin, belki uzun muddetlik sistémiliq irqiy yoqitish istratégiyesi ikenlikini tekitligen.

Melum bolushiche bu yighin 17-öktebir küni axirlishidiken. Nuri türkel ependining éytishiche, u yépilish murasimida söz qilidighan bolup, xitayning dunyagha hökümran bolush qara niyiti we istiratégiyeliri heqqide toxtilidiken.

“Munber 2000” yighini 1996-yili chéx prézidénti waklaw xawél, yaponiyelik saxawetchi yöxéy sasakawa we “Nobél tinchliq mukapati” ning sahibi élli wésélning ortaq teshebbusi bilen qurulghan iken.