Чоңчиң парткомниң сабиқ секретари бо шиләйниң аяли пәйшәнбә күни хефейда сотланди

Гу кәйләй әнглийилик содигәр неил хәйвудни зәһәрләп өлтүрүш билән әйиблинип қолға елинғандин буян, униң мәсилиси вә йолдиши бо шиләйниң тәқдири хитайниң мәмликәт ичи вә хәлқара җәмийәт йеқиндин диққәт қилидиған қизиқ нуқтиларниң биригә айлинип қалған иди. Пәйшәнбә күни хефей оттура сот мәһкимисигә чиқирилип, қәстән адәм өлтүрүш билән әйибләнгән гу кәйләй, сотта өзиниң неил хәйвудни зәһәрләп өлтүргәнликини инкар қилмиған. Шинхуа ахбарат агентлиқиниң хәвәр қилишичә, тәптиш мәһкимиси гу кәйләйни суйиқәстни пиланлиған асаслиқ җинайәтчи, неил хәйвудни өлтүрүшкә ярдәмләшкән җав шавҗүн болса, җинайәткә қутратқулуқ қилғучи, дәп әйиблигән.

Тәптиш мәһкимисиниң әйибнамисидә йәнә, гу кәйләй вә униң оғли бо гуагуа билән әнглийилик содигәр неил хәйвуд арисида иқтисади мәнпәәт тоқунуш йүз берип, гу кәйләйниң неил хәйвудни оғлиниң бихәтәрликигә тәһдит, дәп қариғанлиқи вә өлтүрүшкә бәл бағлиғанлиқи, чоңчиң шәһәрлик партком ишханисиниң хадими җав шавҗүнниң ярдимидә неил хәйвудни чоңчиңдики бир меһманханида зәһәрләп өлтүргәнликини илгири сүргән.

Сот арилиқида муавин сот башлиқи таң йегән мухбирларға ахбарат елан қилиш йиғини чақирип, гу кәйләйниң әйибләшкә наразилиқ билдүрмигәнликини, сот һөкүми кейинрәк елан қилинидиғанлиқини билдүргән. Мутәхәссисләрниң илгири сүрүшичә, хитай җинайи ишлар қанунида җавабкар қәстән өлтүрүш билән әйиблинип сотланса, өлүм җазасиға һөкүм қилиниду. Лекин мутәхәссисләр, гу кәйләйгә өлүм җазаси берилип, кечиктүрүп иҗра қилишқа буйрулуши, җав шавҗүнниң болса өлүм җазасиға һөкүм қилиниши мумкинликини илгири сүрмәктә.

Америка бровен университети ватсон хәлқара тәтқиқат институтиниң зиярәтчи илмий хадими шү венли әпәнди сотниң адил елип берилишиға гуман билән қарайдиғанлиқини әскәртип, тәрәпләр қандақ җаза бериш мәсилисидә алдинала келишивалған, дәп қарайдиғанлиқини билдүрди.

У: мениңчә уларниң соттики ипадисидин қариғанда уларниң йәң ичидә содилашқанлиқини көрүвелишқа болиду. Мәсилән, уларниң парихорлуқ, хиянәтчилик мәсилисини тилға алмаслиқ дегәндәк. Чүнки җуңго компартийиси билиду, әгәр уларниң парихорлуқ, хиянәтчилики паш қилинса, бу техиму зор ғулғула қозғап, улар вә уларниң адәмлири башқа кишиләрниң парихорлуқ вә хиянәтчиликини ашкарилиши мумкин. Бу әһвалда җуңго компартийисиниң инавити тамамән төкүлиду. Шуңа улар буниңдин өзини қачуриду. Иккинчидин, улар бир қатиллиқ қилмишиға балисини қоғдаш үчүн шундақ қилған, дегән түсни берип, кишиләрниң һесдашлиқини қозғашқа урунған. Бу наһайити рәзиллик, дәп көрсәтти.

Хитай ахбарат торлиридин ашкарилинишичә, бу йилниң башлирида чоңчиң шәһәрлик җ х идарисиниң башлиқи ваң лиҗүнниң қол астидики разведчиклар, гу кәйләйниң 2011‏-йили 11-айда чоңчиңдики бир меһманханида туюқсиз өлүп қалған неил хәйвудниң өлүми билән алақиси барлиқини байқап, әһвални ваң лиҗүнгә мәлум қилған. У, әһвални дәрһал бо шиләйгә билдүрүп, униң гу кәйләй билән алақисини үзүшни болмиса бу униң сиясий бюро даимий комитетиға киришигә тосқунлуқ қилидиғанлиқини билдүргән.

Лекин бо шиләй ваң леҗүнни вәзиписидин елип ташлап, униң әтрапидики кишиләрни қолға алған. Бо шиләйниң һәрикити ваңлиҗүнниң бу йил 5‏-феврал күни чеңдудики америка консулханисиға қечип киривелип, бу ишни дуняға ашкариливетишигә түрткә болған. Шуниң билән бу вәқә пәйда қилған ғулғула хитай җәмийити вә компартийә рәһбәрлик қатлими билән чәклинип қалмиған. У дуня ахбарат васитилиридики әң қизиқ нуқтиға айлинип қалған иди.

Америка бәровен университети ватсон хәлқара тәтқиқат институтидики шү венли әпәнди, буниң зор қизиқиш қозғишидики сәвәбләрни тәһлил қилип, бу униңдики бәзи драматикилиқ җәрянлар билән мунасивәт икәнликини билдүрди.

У мундақ дәйду: бундақ ишлар компартийә тарихида бурун йүз берип бақмиған әмәс. Бурун бу түрлүк ишлар йошуруп қелинатти. Бирақ бу қетим йошуруп қалалмиди. 4 Кишилик гуруһниң ағдурулуши вә сот қилиниши компартийиниң ирадиси билән болған. Дуня җамаәт пикриниң бу қетим бу вәқәгә диққәт қилиши бо-ваң вәқәсидики драматикилиқ җәрян. Бу кишиләрниң техиму қизиқишини қозғиди. Мениңчә униң бунчилик зор тәсир қозғишидики сәвәб асаслиқи униң сиясий тәрипи. Чүнки бу коммунистик түзүлминиң сахтилиқи вә шәкилвазлиқини ашкарилап қойди.

Бо шиләй вәқәси бу йил 10‏-айда компартийә 18-қурултийи чақирилип, мәркизи комитет сиясий бюроси тәртипкә селинидиған, ши җинпиң партийиниң рәһбәрлик һоқуқини өткүзүвалидиған назук бир мәзгилдә йүз бәргән иди. Мутәхәссисләрниң илгири сүрүшичә, бо шиләйниң ағдурулуши партийиниң мәркизи рәһбәрлик қатлимидики һоқуқ күришини өткүрләштүрүп, ши җинпиң рәһбәрликидики йеңи сиясий бюрониң қурулмисини қандақ тәңшәш мәсилисидики ихтилап кәскинләшкән.

Америка бровен университетидики шү венли әпәнди, бо шиләйниң йиқилиши партийә ичидики мав зедоңчиларға еғир бәлгә бәргәнликини билдүрди. У: мениңчә бо шиләйниң йиқилишида әң чоң тәсиргә учриғанлар йәнила аталмиш мавчилар гуруһи. Бу йәрдики зәрбигә учриғанларни қандақтур қаттиқ қоллар гуруһи яки юмшақ қоллар гуруһи, дәп тәриплимәслик керәк. Бирақ раст гәпни қилғанда мавчилар гуруһиниң һечқандақ чоң истиқбали йоқ. Мавниң дөләткә зиян селип, хәлққә елип кәлгән апитини мутләқ көп қисим җуңголуқлар унтуп қалмайду. Бәлки бир аз аз сандики кишиләр мав зедоң дәвридики аталмиш гүллинишни давраң селип, чуқан көтүрүп кәлгән. Мавниң дәвридә нәччә милйон адәм ачлиқтин өлгән турса, у дәврни қандақму гүллиниш дәври дейишкә болиду, дәп көрсәтти.

Гу кәйләй сот қилинған шу күни даириләр сот мәһкимисиниң әтрапидики аманлиқ тәдбирлирини күчәйткән. Бирақ хәвәрләрдин мәлум болушичә, сот ечиливатқанда 20 дәк киши сот мәһкимисиниң сиртиға топлинип, бо шиләйни қоллайдиғанлиқини билдүрүп намайиш қилған. Бу җәрянда намайишчилар билән әтрапни қоғдаватқан сақчилар арисида сүркилиш йүз берип, сақчилар икки кишини тутуп кәткән.