Lagérdin 24 sa'etlik qoyup bérilgen xanim: saqchilar soraqni tügetmeydu, bahane tépip uridu

Lagérda yéngidin yolgha qoyuluwatqan a'ilisi bilen 24 sa'etlik körüshtürüsh tüzümi boyiche lagérdin chiqqan bir xanim, bu pursette türkiyediki tughqini - pa'aliyetchi zulpiqar elige téléfon qilip özi we lagérdikilerning ehwali heqqide melumat bergen. Özlirining lagérdin aman chiqishidin pütünley ümidi üzülgenlikini bayan qilghan bu xanim, lagérda saqchilarning tutqunlarni tinimsiz soraq qilidighanliqi we bahane tépip uridighanliqini pash qilghan؛ u yene bedinidiki qiyin-qistaq izlirinimu körsetken.

Ashkarilinishiche, xitay da'iriliri yéqindin béri Uyghur rayonidiki lagérlarda bir qisim tutqunlarni 24 sa'etlik a'ilisi bilen uchrashturush tüzümini yolgha qoyghan؛ tutqunlar béshigha qara xalta kiydürülgen we qoligha koyza sélin'ghan halette lagérdin a'ilisige élip bérilip, möhlet toshqandin kéyin yene shu halette lagérgha ekétilgen. Nöwette qanchilik kishining we qandaq kishilerning bu tüzüm boyiche a'ilisi bilen körüshtürülüwatqanliqi melum emes. Mana mushu pursette lagérdin chiqqan bir xanim, türkiyediki tughqini, pa'aliyetchi zulpiqar elige téléfon qilip lagérda tartqan derd-elemlirining bir qismini ashkarilighan.

Téléfonda yighlap turup gep bashlighan bu xanim, özining shu küni saqchilar teripidin öyige ekélip qoyulghanliqi we etisi yene ekétilidighanliqini bayan qilghan. Zulpiqar téléfon kamérasida xanimning bilikidiki izlarni körüp sorighan:

Sola: némining izi u?

Jawab: ötken küni saqchilar urghanti méni.

So'al: néme bilen?

Jawab: pidey bilen.

So'al: eskerlermu?

Jawab: saqchilar.

So'al: öginish qilip bolalmiding dep?

Jawab: xeqqe yardem qilding dep. Bashqilargha bir tal mominimu bérishke bolmaydu bu yerde.

So'al: yene néme ish qildi?

Jawab: urdi. Heptide 3 qétim uridu.

So'al: heptide 3 qétim uridu? bikardin bikarghimu?

Jawab: soraq soraydu-de bu yerde!

So'al: sorap bolmidimu u soraqni?

Jawab: tügemdu u soraq?! mumkin emes! hergiz tügimeydu. Künde soraydu, sa'et-sa'etlep soraydu.

Bu xanim, zulpiqar bilen gep arisida, özining bu lagérdin aman chiqishigha ümidining üzülgenlikini bayan qilghan:

Jawab: ümid yoq, peqet ümid yoq؛

So'al: undaq déme.

Jawab: bu yerde ghurur mesilisi yoq, bu (bizge) haqaret emes, bir ölüm boldi.

Zulpiqarning bayanliridin melum bolushiche, bu xanimni öz ehwalini téléfonda ashkarilashqa, u soraq jeryanda yoluqqan tehditler seweb bolghan. Melum bolushiche saqchilardin biri, u bir kishige moma( hornan) bergenliki üchün beltasmisi bilen urupla qalmastin؛ yene uni shu qétimliq we yaki yene bashqa bir soraqta ün-tinsiz yoqitiwételeydighanliqi, héchqandaq bir kishining, hetta chet'eldiki uruq-tughqanliriningmu uning iz-dérikini alalmaydighanliqini bayan qilghan. Lagérda körgenliri we öz béshidin kechürgenlirige asasen lagérdin aman chiqishigha közi yetmigen bu xanim, türkiyediki tughqini, pa'aliyetchi zulpiqar elige yuqiriqi ehwallarni melum qilghan.

Yuqirida lagérdin 24 sa'etlik qoyuwétilgen bir xanimning lagérning ichki ehwali heqqide ashkarilighan uchurliri heqqide melumat berduq.