Shi jinping xitayni asasiy qanun boyiche idare qilish yolida jang zémin terepdarlirining riqabitige duch kelmekte

Maqalide xitay aptor yang ning hazir xitayda mewjut bolup turuwatqan shundaqla xitayni qanun boyiche idare qilish yoligha putlikashang boluwatqan xitaydiki mejburiy emgek bilen özgertish lagérlirini taqashning qiyin'gha toxtaydighanliqini, bu jeryanda shi jinpingning jang zémin terepdarliri bilen keskin bir meydan küreshke duch kélidighanliqini ilgiri sürgen.

Maqalidin melum bolushiche, xitaygha keng kölemlik yéyilghan mejburiy emgek bilen özgertish lagérliri, junggo kommunistik partiyisi siyasiy qanun komitétining bashqurushida bolup, aptor maqaliside, eger xitayning qanunchiliq yoligha méngishida bir ümid bar dep qaralsa, u halda xitaydiki siyasiy qanun komitétini bir terep qilish kérek. Xitaydiki siyasiy qanun komitéti xitay ichige keng kölemlik qol sozghan bolup, uning bashqurush da'irisi ichide, jama'et xewpsizliki, qoralliq saqchi, teptish, sot we xitaydiki barliq emgek bilen özgertish lagérliri bar dep yazidu.

Maqalide, yéngi re'is shi jinpingning xitayni qanun boyiche idare qilish iradisining küchlüklükini, u xitay asasiy qanuni yolgha qoyulghanliqining 30 yilliqi munasiwiti bilen qilghan sözide, qattiq wezinde, “Herqandaq organ we shexsler asasiy qanun we qanunlarda bérilgen hoquqlardin halqip kételmeydu, herqandaq shekildiki asasiy qanun we qanunlargha xilapliq qilin'ghan ehwallar körülse qattiq tekshürülidu” dégenlikini otturigha qoyghan. Arqidin yeni 7-yanwar küni xitay siyasiy qanun komitétining bashliqi ming jyenjuning, xelq qurultiyining testiqidin ötkendin kéyin, xitaydiki mejburiy emgek bilen özgertish lagérlirini bu yil taqaydighanliqini élan qilghanliqi, emma tor bet we gézit, zhurnallarda bu heqte élip bérilghan munazirilerning derhal élip tashlan'ghanliqi we taqalghanliqi qatarliq mesililer heqqide mulahize yürgüzüp, shi jinping rehberlikidiki xitay yéngi ewlad rehberlik qatlimi üchün mejburiy emgek bilen özgertish lagérlirini taqashning teske toxtaydighanliqi ilgiri sürülgen. Aptorning qarishiche, xitaydiki emgek bilen özgertish lagérlirini taqash, bu lagérlarning xitaydiki mewjutluqining xata ikenlikini étirap qilish bolup hésablinidiken. Undin bashqa, bu lagérlarda hazirghiche yüz bergen barliq jinayi qilmishlar xelqi alemge ochuq-ashkara pash qilinip, bu jinayetni sadir qilghuchilar jinayi jawabkarliqqa tartilishi kérek iken. Bu, xitaydiki emgek bilen özgertish lagérlirining bash layihiligüchisi jang zémin we uning sadiq adimi ju yünkang shundaqla uzundin buyan siyasiy qanun komitétida bash bolup kelgen zéng chingxung, ming jyenju we her derijilik siyasiy qanun tarmaqlirida uzun yillardin buyan qiyin-qistaq we zulumlar bilen meshghul bolup kelgen köp sandiki xitay emeldarlirini chüchütidighan mesile iken. Bu sewebtin shi jinpingning emgek bilen özgertish lagérlirini taqash heqqidiki qarari,shi jinpingning qollighuchiliri bilen jang zémin terepdarliri otturisidiki hoquq talishish kürishini keskinleshtürüwétishi mumkin iken.

Maqalide, hazir amérikida yashawatqan xitay mutexessisi shi jangshenning sözidin neqil keltürülüshiche, xitaydiki emgek bilen özgertish lagérliri xitay siyasiy qanun tarmaqlirining jan tomuri bolup, xitay siyasiy qanun emeldarlirining ziyade béyish menbesi iken. Aptorning bildürüshiche, xitay siyasiy qanun komitéti xitaydiki eng aliy organ bolup, uninggha sot, edliye we teptishningmu küchi yetmeydiken.

Maqalidin yene melum bolushiche, xitaydiki emgek bilen özgertish lagérlirining mewjutluqi, xitay asasiy qanuni we memuri qanun belgilimilerge xilap bolupla qalmay, xitay qol qoyghan xelq'araliq puqralar hoquqi ehdinamisigimu xilap iken.

Maqalide körsitilgen sanliq melumatlargha asaslan'ghanda, xitaydiki emgek bilen özgertish lagérlirida turuwatqan mehkum ishchilarning ish heqqi, xitaydiki bir normal ishchining ish heqqidin 150 hesse töwen iken, emma ulargha qoyulidighan mehsulat süpet ölchimi, normal ishchilar süpet ölchimidin 2-3 hesse yuqiri iken. Mehkumlar künige 15 sa'ettin héchqandaq qisqa aram élish bolmighan shara'it astida heptide 7 kün ishleydiken we éyigha aran 10 som yeni bir dollar 60 sént heq alidiken. Bezi melumatlargha qarighanda, hazir xitaydiki 350 din artuq emgek bilen özgertish lagérlirida, yerliri hökümet teripidin mejburiy tartiwélin'ghan déhqanlar, yazghuchilar, oqughuchilar, torda erkinlik démokratiye telep qilish munazirisige qatnashqan démokratchilar we falun'gung muritliri bolup, bir milyondin artuq kishi mejburiy tutup turuluwatqan iken.

Tepsilatini yuqiridiki ulinishtin anglighaysiler.