Tayland musapirlar idarisining xadimi: “Biz rashidni chöplüktin tutuwalduq”

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri tayland bangkoktiki köchmenler idariside. 2017-Yili 13-iyul.

Rashid hashimning tayland türmisidiki hazirqi süriti.

Tayland nongkhay sot mehkimisi teripidin 2015-yili musapirlar idarisining tutup turush lagéridin qachqan dégen jinayet bilen eyiblinip, bir yilliq qamaq jazasigha höküm qilin'ghan 10 neper Uyghur gerche jaza mudditi toshqan bolsimu, ta hazirghiche musapirlar idarisige qayturulup bérilmigen we shundaqla dawamliq türmide tutup turulmaqta.

Biz bu heqte toluq melumatqa érishish üchün nongkhay rayonluq musapirlar idarisige bérip, mezkur idarining nam‏-sheripini ashkarilashni xalimighan bir neper mes'ul xadim bilen söhbet élip barduq.

Ziyaritimizni qobul qilghan bangkok musapirlar idarisidiki nam-sheripini ashkarilashni xalimighan mes'ul xadim bangkok nongkhay türmiside tutup turuluwatqan 10 neper Uyghur ichidiki rashid hashim heqqide toxtilip: “Rashid hashim 2015-yili 9-ayning 20-küni toqquz neper Uyghur bilen birlikte tayland nongkhay musapirlar idarisining tutup turush lagéridin qéchip ketti. Nongkhay musapirlar idarisi xadimliri, gheyriy bir kishining qol téléfoni sétiwalghanliqi we uning poyiz istansisi etrapida yürgenliki toghrisidiki uchurni tapshurup alghandin kéyin, derhal yerlik saqchilar bilen birlikte jiddiy tutush herikiti élip bérip, 10-ayning 13-küni nongkhaydiki shorum toyota shirkitining arqa teripige toghra kélidighan poyiz istansisi yoli etrapidiki chöplük yeni rashidni uxlawatqan yéridin tutuwalduq. U lagérdin qéchip 23 kün bolghanda tolimu teslikte qolgha chüshti. Biz tekshürüsh jeryanida uning lagérdin qachqan 9 neper Uyghurning bashliqi ikenlikini bayqiduq” dédi.

U sözide yene, nongkhay musapirlar idarisining tutup turush lagéridin rashid hashim bilen birlikte qachqan toqquz neper Uyghurning bir kün ichidila qolgha chüshkenlikini alahide eskertip ötti.

Mes'ul xadim bizning: “Bular néme üchün tutup turush lagéridin qachidu?” dégen so'alimizgha jawab bérip: “Musapirlar idarisi mes'ulliri, ular özlirining xitaygha qayturulushidin ensirep qachqan bolushi mumkin dep perez qilishti” dédi.

Uning bildürüshiche, 10 neper Uyghur tutulghandin kéyin, bangkoktiki xitay elchixanisi xitay hökümitige wakaliten mexsus wekil ewetip musapirlar idarisi bilen söhbet ötküzüp, ularni xitaygha qayturup ekétishni telep qilghan we shundaqla ularning ichidiki bir qisim Uyghurlarning ilgiri xitaydiki melum jaylarni partlitish üchün bomba qoyghanliqi toghrisida ispat-delillerning barliqini bildürgen.

Nongkhaydiki musapirlar tutup turush lagéridin qachqan 10 neper Uyghurning ehwali toghrisida toxtalghan mes'ul xadim: “10 Neper Uyghur tutup kélin'gendin kéyin, ular eyni waqitta sot qilinip, sot mehkimisi ularni lagérdin qachqanliq jinayiti bilen eyiblep bir yilliq qamaq jazasigha höküm qilghan idi” dédi.

10 Neper Uyghurning jaza mudditi toshqan bolsimu, “Némishqa hazirgha qeder ular musapirlar idarisige qayturulup bérilmidi?” dégen so'alimiz üstide toxtalghan mes'ul xadim: “Eslidiki sot mehkimisining hökümi boyiche, ularning jaza mudditi toshqandin kéyin türmidin qoyup bérilip, musapirlar idarisige qayturup kélinishi we xelq'ara musapirlar qanuni boyiche bashqa döletke ötküzüp bérilishi kérek idi. Biraq, néme sewebtindur, hazirghiche ular musapirlar idarisige qayturup bérilmidi. Menmu buning sewebini éniq bilmeymen. Ular hazirmu oxshashla türmide tutup turuluwatidu. Bu tolimu sirliq ehwal” dédi.

Tayland bangkoktiki musapirlar idarisining mes'uli bilen élip bérilghan söhbitimizge birlikte qatnashqan bangkoktiki melum bir shirkette xizmet qiliwatqan Uyghurlardin abdul békir türmide tutup turuluwatqan 10 neper Uyghur heqqide toxtaldi.

Biz bir qanche qétim tayland bangkok saqchi idarisige bérip, türmide tutup turuluwatqan Uyghurlar bilen körüshüsh teklipimizni sun'ghan bolsaqmu, biraq da'iriler ta hazirghiche “Yuqiridin buyruq kelmidi” dégen bahane bilen teklipimizni ret qilip kelmekte.

Melum bolushiche, 2015-yilidin buyan tayland türmiliride tutup turuluwatqan Uyghurlarning sani 60 din oshuq bolup, ular her qaysi jaylardiki türmilerge qamalghan.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.