Qazaqistan Uyghurliri bu yilqi ramizan éyida xeyr-saxawetlik ishlarni dawam qilmaqta

Qazaqistandiki Uyghurlar bu yil 11-marttin tartip roza tutushqa kirishken idi. Melum bolushiche, ular her yili roza-ramizan éyi bashlinishi bilen xeyr-saxawetlik ishlarni yürgüzüshni en'enige aylandurghan.

Bu yilmu almuta shehiri we wilayiti, shuningdek yettisu wilayitide olturaqlashqan Uyghurlar ulugh roza-ramizanning birinchi künidin bashlapla yétim-yésirlerge, iqtisadiy ehwali nachar a'ililerge, köp baliliq a'ililerge, mejruhlargha we bashqa mohtaj a'ililerge maddiy yardem qilishni dawam qilmaqta. Xewer tépishimizche, bu ishlarni jay-jaylardiki Uyghur étno-medeniyet merkezliri, yigit bashliri, xanim-qizlar we yashlar uyushturup kelgen.

Biz bu munasiwet bilen yettisu wilayiti panfilof nahiyelik étno-medeniyet merkizining re'isi azad gayitof ependi bilen alaqileshtuq. U radiyomiz ziyaritini qobul qilip, nahiyede medeniyet merkizining yétekchilikide yigit bashliri, xanim qizlar we yashlarning barliq yézilarda xeyrxahliq ishlirini janlandurghanliqini otturigha qoyup mundaq dédi: “Yashlar bilen chong yighin qilduq. Yashlirimizning közidin ot yénip turidu. Mushu yéqinda bilal nazim baghchisining rémontini pütkül yurt boyiche qolgha alayli dewatimiz. Tijaretchilirimizdin yettisu nahiyelik Uyghur medeniyet merkizining re'isi, nahiyelik aliy kéngeshning ezasi turghanjan zayitof xeyrxahliq ishlardin néri emes. U yaxshi ishlarni qolgha élip, medeniyet merkizining shenini kötürüwatidu. Güljahan muratowa animizningmu yarkent tewesige qilghan xeyrxahliq ishini söz bilen yetküzüsh mumkin emes. Her yili 300 a'ilige yémek-ichmek élip kéletti. Bu animiz alemdin ötti. Uning ishini qizi dilerem we oghulliri dawam qilip, bügünki tangda 140 a'ilige yardem qolini sozdi.”

Azad gayitof yene bashqimu köpligen tijaretchilerning mushundaq xeyr-saxawetlik ishlarni emelge ashuruwatqanliqini éytip, pütkül Uyghur xelqini qazaqistanning omumiy tereqqiyatigha öz töhpilirini qoshushqa chaqirdi.

Biz shuningdek almuta wilayiti talghir nahiyesining bash yigit béshi öktebir qurbanniyazof ependi bilen alaqileshtuq. U mundaq dédi: “Roza-ramizanda ot kétish paji'eliri köp bolup ketti. Shundaqla aghriwatqan balilarmu köp. Shulargha qolimizdin kelgen yardemlerni körsitiwatimiz. Yéqinda qiziltu 4-yézisida yash bir a'ilining öyige ot kétip, tügel köyüp kétiptu. Alte balining ikkisi mejruh. Öy igisining béshi opératsiye qilin'ghan. Shuninggha Uyghur medeniyet merkizining re'isi dolquntay abduxélil bilen yardem qilduq. Shundaqla ashibulaq yézisida yene bir yash a'ilining öyige ot kétip, uninggha yardemge pul yighiwatimiz. Qizil gheyret yézisida aghriwatqan bextiyar dégen inimiz bar. Uninggha chet elge baridighan'gha meblegh kérekken. Uninggha yighishturup berduq.”

Islam eqidisi boyiche her bir musulman üchün pitir-sediqe bérish perz bolup, u adette kembeghellerge, yétim-yésirlerge we bashqilargha bérilidu. Kéyinki waqitlarda pitir-sediqini ma'aripqa, bolupmu bilim élish imkaniyiti bolmaywatqan yashlargha, shuningdek éghir ehwalda qalghan Uyghurlar üchünmu serp qilish ulugh perzlerning biri bolup omumlashqan. Bu jehette dunya Uyghur qurultiyining qazaqistandiki wekili rehim mensurow bu yil roza éyi bashlan'ghan birinchi kündila köpchilikke muraji'et qilghanliqi melum.

Rehim mensurow ependi bu mesile heqqide ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: “Yéqinda dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa dunyadiki barliq Uyghur qérindashlargha bu yilqi pitir-sediqidin yardem qilsaq, dégen idi. Bu bolsimu, tayland türmiliride yétiwatqan nurghun qérindashlirimiz bar. Shular hazir achliqtin qiyniliwatidu. Biraq dunya Uyghur qurultiyi ularni tashlimaydu, qolidin kelgen yardemni qiliwatidu. Shular qatarida qazaqistanda yashawatqan Uyghurlirimiz pitir-sediqidin shu jaygha az bolsimu ewetsenglar, dep oylaymen. Shu yerde 50 ke yéqin qérindishimiz ushshaq baliliri bilen achtin-ach yatidu. Bu yil ulargha on yil bolidiken. Shulargha az-tola yardem bersek, dep silerdin ümid qilimen.”

Melum bolushiche, qazaqistanliq Uyghurlar yillardin buyan mushundaq xeyr-saxawetlik ishlarni dawam qilip kelmekte. Shuningdek Uyghur teshkilatlirining uyushturushi bilen tebi'iy apet yüz bergen jaylargha köp miqdarda maddiy yardem körsitilgen idi. Jümlidin ötken yili türkiyede yer tewresh apiti bolghanda qazaqistanliq Uyghurlar i'ane toplash herikiti bashlap, yighilghan mebleghni tégishlik orunlargha yetküzgenidi. Qazaqistan Uyghurlirining özliri unche bay bolmisimu köngli-köksining alemche bay bolushidek bu xisliti öz nöwitide “Bilseng eger Uyghur dégen mushundaq” dégen naxshida teswirlen'gen bayanlarning chinliqini yene bir qétim körsetmekte.