Қазақистан уйғурлириниң маарип саһәси вә қийинчилиқи барларға хәйри-сахавәт қилиш ишлири җанланмақта

Наврузбай наһийәлик уйғур мәдәнийәт мәркизиниң хәйр-сахавәт ишлиридин көрүнүш. 2020-Йил 30-өктәбир, алмута.

Қазақистан уйғурлириниң вәзийәтниң қандақ болушидин қәтий нәзәр аһалә арисида хәйр-сахавәт ишлирини тохтатмай келиватқанлиқи мәлум. Кейинки вақитларда, йәни болупму мушу йилниң март ейидин башланған корона вируси сәвәблик пәвқуладдә һаләт, кейинрәк карантин тәртипи елан қилинсиму, әлниң җай-җайлирида яшаватқан уйғурлар әһвали начар вә көп балилиқ аилиләрни, мәҗруһ вә йетим балиларни, тәбиий апәтләрдин зәрдаб чәкккәнләр вә башқиларни мәнивий һәм маддий җәһәттин қоллаш һәрикәтлирини елип бармақта.

Йеқиндин буян мундақ ишларға уйғур аммивий тәшкилатлириму актип арилишип келиватиду. Шу җүмлидин қазақистан уйғурлириниң җумһурийәтлик етно-мәдәнийәт мәркизи вәкиллири уйғурлар зич олтурақлашқан баяндай йезисида болуп қайтти.

Игилишимизчә, баяндай йезиси алмута вилайитиниң әмгәкчиқазақ наһийәсигә җайлашқан болуп, әйни чағларда бу йезидин көплигән атақлиқ шәхсләр йетилип чиққаникән. Шуларниң бири тонулған язғучи вә драматорг һезмәт абдуллинниң ядикарлиқи шу районға орунлашқанкән. Йезиниң чоң кочилирниң бири йәнә шу язғучи нами билән атилидикән.

Биз баяндай оттура мәктипиниң уйғур тили вә әдәбияти муәллими ревизәм идилова билән алақиләшкинимиздә, у мундақ деди: “1920-1930-йиллири йезидики балилар өйдә оқуған. Кона баяндайда моллаһаҗи байниң яғачтин ясалған икки қәвәтлик өйини совет һөкүмити мәктәп сүпитидә бәргәниди. 1975-Йилғичә баяндай мәктипидә башланғуч синипта балилар билим алған. Шу йили мәктәпниң кона бинасини йеза турғунлири бузуп, йеңи үч бөлмилик мәктәп салиду. Йеңи мәктәптә рус вә уйғур балилири билим алған. Кейин мәктәпкә әмгәкчиқазақ наһийәлик билим башқармиси тәрипидин маддий ярдәм көрситилди. Җәмийәтлик бирләшмиләр тәрипидинму ярдәм көрситилип кәлмәктә. Җумһурийәтлик уйғур етно-мәдәнийәт мәркизи рәисиниң орунбасари, медитсина пәнлириниң кандидат доктори әбәйдуллам җаппароф вә башқилар 1-синипниң оқуғучилириға оқуш қораллирини һәм уйғур тили вә әдәбияти бөлмигә компютер тәқдим қилди.”

Ревизәм идилованиң ейтишичә, мәзкур мәктәпниң 1-9-синиплирида 158 уйғур балиси билим алидикән вә 28 муәллим ишләйдикән. Баяндай йезисиниң уйғур җамаәтчилики вә актиплири мәктәпкә давамлиқ маддий ярдәм көрситип кәлмәктикән.

Иҗтимаий таратқуларда таралған учурлардин мәлум болушичә, уйғур тәшкилатлири мәктәпләрдин ташқири йәнә әһвали начар аилиләргә һәмдә мәҗруһ балиларғиму маддий ярдәм бериш һәрикәтлирини йүргүзүватмақтикән.

Шундақ ишларниң бири йеқинда алмута шәһириниң башқа милләтләр билән биргә уйғурларму зич олтурақлашқан наврузбай районида елип берилған. Радийомиз зияритини қобул қилған қарғали йезисиниң юрт актиплирини бири өмәрҗан исмайилоф әпәндиниң дейишичә, мәзкур паалийәтни бәхтияр исмайилоф рәһбәрликидики наврузбай наһийәлик уйғур мәдәнийәт мәркизи әнә шу наврузбай районлуқ һөкүмити вә җумһурийәтлик уйғур етно-мәдәнийәт мәркизиниң алмута шәһәрлик шөбисиниң қоллап-қуввәтлиши билән уюштурған. У мәркәз вә һакимийәт хадимлириниң бирлишип, бихәтәрлик чарилирини сақлиған һалда 25 аилидики мәҗруһ балиларға 25 севәт мевә-чивә соға қилғанлиқини оттуриға қойди.

Өмәрҗан исмайилоф районлуқ уйғур мәдәнийәт мәркизиниң йүргүзгән паалийити һәққидә тохтилип, мундақ деди: “бәхтияр исмайилоф қарағайли йезисида биринчи рәис болған һошурбақийеф кевиргә коча намини берип, музей ачқан. Шундақла абдулла розибақийеф намиғиму коча берилди. Мәктәптә уйғур синипи вә балилар бағчисиға уйғур гурупписиму ачтуқ. Бирақ муәллимләрниң йетишмәслики вә ата-аниларниң чүшәнмәслики билән бу синиплар йепилди. Униң башқурушида яшлар мәшрәпләрни уюштурди. Мәдәнийәт мәркизи арис вәқәси, йезимиздики су ташқинлири, қийинчилиқларда қалған аилиләргә, мәҗруһ балиларға қол учини бериштә нурғун ишларни атқурмақта.”

Өмәрҗан исмайилоф йәнә мәдәнийәт мәркизиниң корона вируси башланған дәсләпки вақитларда сақчиларға, медитсина вә һакимийәт хадимлириға бир нәччә қетим иссиқ тамақ тарқатқанлиқини тәкитлиди. У шундақла гезит-жорналларға муштәри топлаш, уйғур язғучилириниң китаблирини тарқитишта вә башқиму ишларда мәркәзниң алаһидә актиплиқ көрсәткәнликини билдүрди.

Иҗтимаий таратқулардин йәнә игилишимизчә, җумһурийәтлик уйғур етно-мәдәнийәт мәркизи йенидики анилар кеңишиниң рәиси гүлҗаһан муратова юрт арисидики хәйрихаһлиқ ишлири билән алаһидә тонулғанкән. Йеқинда у алмута вилайитиниң бир қатар наһийәлиридә яшаватқан көп балилиқ аилиләргә турушлуқ өй һәдийә қилған. Өткән йили у уйғур наһийәсидә 150 аилигә, яркәнт тәвәсидә 180 аилигә ун, май, чай, гүрүч вә шуниңға охшаш озуқ-түлүк билән ярдәм бәргән. Шундақла талғир наһийәсиниң гүлдала йезисида өй-макансиз қалған бәш аилигә өй ачқучини тапшурған.