Қазақистандики уйғурларму 1-майни өз миллий кимликини сақлап қелиш байрими сүпитидә өткүзди

1-Май күни қазақистанда яшаватқан барлиқ милләтләр, шу җүмлидин рәсмий мәлуматлар бойичә 300 миңға йеқин нопуси бар уйғурларму “қазақистан хәлқиниң бирлик күни” ни тәбриклиди. 1-Май байрими һарписида уйғурлар яшаватқан шәһәр вә йезиларда ана тилини сақлаш, миллий өрп-адәтләрни тәрғиб қилиш бойичә һәр хил паалийәтләр болуп өткән.

Йеқинда шундақ паалийәтләрниң бири алмута вилайити панфилоф наһийәсиниң алтәөй йезисида болуп өтти. Панфилоф наһийәси вә униң мәркизи яркәнт шәһири уйғурлар әң зич олтурақлашқан районларниң бири болуп, бу йәрдин көплигән атақлиқ алимлар, язғучилар, сәнәткарлар, әмгәк қәһриманлири, җамаәт әрбаблири йетилип чиққаниди.

Биз панфилоф наһийәлик уйғур етно-мәдәнийәт мәркизиниң рәиси азад гайитоф әпәнди қазақистандики уйғурларниң өз ана тилини, маарипини, мәдәнийитини, әдәбиятини сақлап қелиш үчүн һәр хил паалийәтләрни уюштуруп келиватқанлиқини билдүрди. У болупму уйғур хәлқиниң милләт болуп сақлинип қелишида уйғур тиллиқ мәктәпләрниң асаслиқ рол ойнап келиватқанлиқини, пәқәт яркәнт шәһиридила билал назим вә хелил һәмрайеф намида уйғур тиллиқ икки толуқ оттура мәктәпниң мәвҗут икәнликини, буниң барлиқиниң қазақистан һөкүмитиниң уйғурлар үчүн яритип бәргән яхши бир шараитлириниң бири икәнликини оттуриға қойди.

Азад гайитоф уйғурларниң 1-май байриминиң әнә шу миллий кимликни тәрғиб қилишниң яхши бир чариси болғанлиқини оттуриға қоюп, мундақ деди: “1-май байримиға бағлиқ наһийәлик уйғур етно-мәдәнийәт мәркизиниң уюштурушида алтәөй йезисида чоң <көк чөчүрә байрими> ни дөләт байримиға охшаш атап өткүзүш қарар қилинғаниди. Немә үчүн <чөчүрә байрими> дәйду? биз қараңғу қишлардин аман-есән чиқип, йәрни йерип чиққан көктин ата-бовимиз чөчүрә етип йегән вә уни чоң байрамға улаштурған. Мәдәнийәт мәркәзлири қурулуп, бу байрамни қанунға киргүзүп, чоң байрам сүпитидә өткүзмәктә”.

 Азад гайитоф мәзкур “көк чөчүрә” байримида уйғурларниң ана тилиниң, миллий сәнитиниң, таамлириниң, өрп-адәтлириниң тәрғиб қилинғанлиқини, қазақ, рус, түрк вә башқа милләт вәкиллириниңму уйғурларниң мәдәнийити билән йеқиндин тонушуш пурситигә игә болғанлиқини билдүрди.

1-Май байриминиң келип чиқиш тарихи һәққидә тарих пәнлириниң кандидат доктори зулпийә кәримова ханим мундақ деди: “тарихий мәлуматларға қариғанда, 1-май байрими 1886-йили 1-майда америкиниң чикаго шәһиридә өткән ишчиларниң кәң көләмлик намайишидин келип чиққан. Улар өзлириниң инсаний һоқуқлирини, шу җүмлидин сәккиз саәтлик иш күнини бәлгиләшни тәләп қилған иди. Ишчиларниң бу намайиши оққа тутулуп, адәм өлүмигә елип кәлгән болсиму, бу вәқә дуняниң барлиқ әллиридә яшаватқан җамаәтчиликниң әркинлик, һесдашлиқ символиға айланған иди. Шуниңдин буян бу күн дуня әмгәкчилириниң, җамаәтчиликиниң һесдашлиқ күни сүпитидә атилидиған болған. Бу күнни оттура асияда яшаватқан уйғурларму тәнтәнилик өткүзүп кәлгән. Илгири, йәни совет иттипақи мәзгилидә бу байрам мәмликәтлик байрам сүпитидә атилип кәлгәниди. 1991-Йили совет иттипақи йимирилгән болсиму, бу байрам мустәқиллиқ алған һәр бир мәмликәт үчүн алаһидә атилип өтидиған байрамларниң бири болуп қалди. Шу җүмлидин қазақистандиму бу байрам “тинчлиқ! әмгәк! май!” дегән шоар астида өткүзүлүп кәлгәниди. Мустәқиллиқ йиллиридин тартип 1-май “қазақистан хәлқиниң бирлик байрими” сүпитидә атилип, бу күн дәм елиш күни болуп, шәһәр вә йезиларда һәр хил байрамлиқ паалийәтләрни өткүзүш әнәнигә айланған.”

Зулпийә кәримова йәнә қазақистандики уйғурларниң өз миллий кимликини сақлап қелиш үчүн алаһидә тиришиватқанлиқини тәкитлиди. У “уйғур авази”, “асия бүгүн”, “иҗадкар”, “интизар” ға охшаш уйғур тилидики мәтбуатларниң, қуддус ғоҗамяроф намидики дөләт академийәлик уйғур тиятириниң, қазақистан пән вә алий билим министирлиқи шәрқшунаслиқ институти тәркибидики уйғуршунаслиқ мәркизиниң вә башқиларниң уйғурларниң бүгүнки мәдәний һаятида муһим рол ойнаватқанлиқини билдүрди.