Tonulghan balilar edebiyati yazghuchisi awut mesimof mukapatqa érishti

Qazaqistan yazghuchilirigha mukapat tapshurush murasimidin körünüsh. 2025-Yili yanwar, almuta

Yéqinda almuta shehiridiki qazaqistan yazghuchilar ittipaqining binasida “Qulagér” jumhuriyetlik edebiyat musabiqisining ghaliplirini teqdirlesh murasimi ötküzüldi. Bu qétim Uyghur yazghuchisi awut mesimofmu mukapatqa érishti.

Qazaqistan milliy tenheriket birleshmisining uyushturushi hem qazaqistan yazghuchilar ittipaqining qollap-quwwetlishi bilen ötken bu murasimgha mezkur teshkilatlarning rehberliri, yazghuchilar, ammiwi axbarat wasitiliri wekilliri qatnashti.

Musabiqining meqsiti qazaqistanning milliy mirasliri we milliy tenheriketni terghib qilish hem yazghuchilarni qollap-quwwetlesh, ularni milliy tenheriketning türliri heqqide yéngi eserler yézishqa righbetlendürüshtin ibaret bolghan. 2024-Yilliq musabiqige milliy tenheriketchilirige béghishlan'ghan, ilgiri élan qilinmighan 200 din oshuq eser qatnashturulghan.

Musabiqining échilish qismida sözge chiqqan qazaqistan milliy tenheriket birleshmisining pirézidénti islambék salzhanof nutuq sözlep, milliy tenheriket türlirini rawajlandurush ishlirining da'im dölet rehberliki teripidin qollap kéliniwatqanliqini tekitligen. U shuningdek milliy tenheriketni terghib qilishta, milliy terbiyede yazghuchilarning atquruwatqan ishliri heqqide toxtilip, mundaq dégen: “Biz bügün yazghuchilar musabiqisining axirqi basquch yighinigha kelduq. Milliy tenheriket bu millitimizning ümidi. Buni ochuq éytish bizning wezipimiz. Shu meqset bilen men edebiyatning her xil zhanirlirida eserler yazghan yazghuchilargha minnetdarliqimni bildürimen.”

Her bir musabiqe qazisining pikir-telepliri we tekshürüshliri netijiside eng yaxshi dégen eser tallinip, yette nam boyiche musabiqining ghalibliri élan qilindi. Mana shu qétimqi ghaliblar qatarida balilar edebiyati boyiche Uyghur yazghuchisi awut mesimof mukapatlargha érishti. Ularning her birige 2 milyon tenggilik maddiy mukapatni körsitidighan höjjet hem shuningdek “Qulagér” jumhuriyetlik musabiqining xatire heykelchisi we guwahnamiliri tapshuruldi. Musabiqide sözge chiqqan qazaqistan yazghuchilar ittipaqining bashqarma re'isi méréké qulkénof mezkur musabiqining milliy tenheriketni terghib qilip kéliwatqan sha'ir-yazghuchilarni meniwi we maddiy qollap-quwwetlesh ikenlikini, mundaq ishlarni yenimu birliship emelge ashurushni ümid qilidighanliqini bildürdi.

Biz bu munasiwet bilen qazaqistan yazghuchilar ittipaqining ezasi, yazghuchi awut mesimofni ziyaret qilduq. U ziyaritimizni qobul qilip, özining balilargha béghishlan'ghan tunji esirining “Dastixan” dep atilip, uning kéler yili “Zhazushi” neshriyatidin chiqqinigha 40 yil tolidighanliqini éytip, mundaq dédi: “Uning mezmuni balilar dostluqi, ittipaqliqi. Birinchi ustazim dilber zulyarowagha bolghan hörmet. Mu'ellimni qedirlesh, boway-momaylarning aldidin toghra ötmeslik, kichiklerni izzetlesh mesililirige béghishlan'ghan. Bir yilda on ikki ay bar dégendek, qisse on ikki ixcham hékayilerdin tüzülgen. Deslepki qissem bélorus, qazaq tilida, shundaqla shinjang Uyghur aptonom rayonida Uyghur tilida neshr qilin'ghan. 20 Ge yéqin ayrim hékayemmu balilargha béghishlandi. Chöchek mawzusighimu qelem tewrettim. 10 Din oshuq her xil mawzuda chöchek yazdim. Ular Uyghur tiyatiri sehnisidimu köründi.”

RFA/Oyghan

Awut mesimof yene mundaq dédi: “Ötken yili bedi'iy eserlirimning üchinchi tomini balilargha béghishlidim. Chöchek dunyasi mawzusida dunya edebiyatining klassikliri andérséndin tartip bügünki bélorus, rus, qazaq, ezerbeyjan, bashqurt, tajik, tatar, özbék, türkmen, chéchen, firansuz, kuba, hind, amérika, afghan, adigéy, abxaz xelqlirining éghiz edebiyatidin nemunilerni terjime qilip, tomgha kirgüzdüm. Bu yerdiki meqset-balilarning kitab oqushqa bolghan intilishini oyghitish, chet'el, shundaqla zamaniwi aptorlarning yazghanliri bilen tonushturush.”

Awut mesimof yene qazaqistandiki Uyghur balilar edebiyatining bezi mesililiri heqqidimu öz oy-pikirlirining otturigha qoydi.

Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan edebiyatshunas, muxter ewézof namidiki edebiyat we sen'et institutining bash ilmiy xadimi, doktor alimjan hemrayéf ependi mundaq dédi: “Qazaqistanda balilargha béghishlan'ghan edebiyat xili derijide rawajlan'ghan déyishke bolidu. Buninggha alahide diqqet bölgenidi. Chünki balilarni terbiyelesh mesilisi, ularning qoshumche derslikler mesilisi bir-birige baghlinip ketkenidi. Shunglashqa dangliq yazghuchilar balilar mawzusigha muraji'et qilghan. Balilar edebiyati qazaqistan musteqilliq alghandin kéyin awut mesimofning ijadiyiti alahide orun aldi. Uning deslepki “Dastixan” namliq kitabi xelqimiz teripidin yaxshi qobul qilin'ghanidi.”

RFA/Oyghan

Alimjan hemrayéf awut mesimof ijadiyitining bolupmu bélorus, rus we qazaq tetqiqatchiliri we oqurmenliri teripidin yaxshi qobul qilin'ghanliqini otturigha qoydi. U yene awut mesimofning “Qulagér” jumhuriyetlik edebiy musabiqisining ghalibi atalghanliqining pütkül Uyghur edebiyatigha bolghan hörmetningmu bir yarqin ipadisi bolghanliqini bildürdi.

Igilishimizche, 1953-yili almuta wilayitining chélek, yeni hazirqi emgekchiqazaq nahiyesining qaraturuq yézisida ishchilar a'iliside dunyagha kelgen awut mesimof qazaqistan Uyghur edebiyatining balilar edebiyati saheside ünümlük ijad qilip kéliwatqan yazghuchilarning biridur. U ötken esirning 80-yilliri edebiyat meydanigha kirip kélip, uzun yillar dawamida neshriyatchiliq ishliri bilenmu shughullan'ghan. U qazaqistan Uyghurliri ichide keng taralghan “Meripet”, “Yash ewlad”, “Xush keypiyat”, “Perwaz”, “Arzu”, “Intizar” zhurnallirining neshr qilinishida hem ularning terghib qilishta muhim rol oynighan shexslerning biriken.