Qeshqer Uyghur toluq ottura mektipi “Shangxey pédagogika uniwérsitéti shöbe ottura mektipi” ge aylandurulghan

Igilishimizche, qeshqerdiki Uyghur milliy ma'aripining ochaqliridin biri bolghan qeshqer Uyghur ottura mektipi 1956-yili qurulghan iken. Kéyinche qeshqer 6-ottura mektep dep atalghan bu mektep 2019-yili etiyazliq oqush mewsumidin bashlap, “Shangxey pédagogika uniwérsitétining shöbe ottura mektipi” ge aylandurulghan.

Qeshqer 6-ottura mekteptiki bu özgirish toghriliq tunji xewer 2019-yili 17-aprél küni xitayning gensu ölkisidiki tyenshüy pédagogika institutining mektep torida élan qilin'ghan. Qeshqer 6-ottura mektep namida élan qilin'ghan oqutquchi qobul qilish uqturushida mezkur mektepning 1956-yili qurulghandin buyanqi tarixi tepsiliy tonushturulghan.

Oqutquchi qobul qilish uqturushida qeshqer 6-ottura mektipining yillardin buyan qeshqer wilayiti we Uyghur aptonom rayonidiki nuqtiliq ottura mekteplerning biri bolup bahalinip kelgenliki tilgha élin'ghan. Uqturushta yene mezkur mektepning 2019-yilliq yéngi oqush mewsumidin bashlap, “Shangxey pédagogika uniwérsitéti qarmiqidiki shöbe ottura mektep” ke aylan'ghanliqi alahide tekitlen'gen. Uqturushta bayan qilinishiche, 2019-yili 4-aygha qeder mezkur mektepte 59 sinip, 2811 neper oqughuchi we 319 neper oqutquchisi bar iken. Mezkur uqturushta xitay ölke-sheherlirini merkez qilip pütün dölet boyiche yéngidin oqush püttürgen aliy melumatliq we magistir aspirant diplomi bar bolghan 30 yashtin töwen yashlarning oqutquchiliqqa qobul qilinidighanliqi, qobul qilin'ghanlarning yuqiri ma'ash we qoshumche teminatlar bilen teminlinidighanliqi uqturulghan. Uqturushta yene 2019-yili peqet tyenshüy pédagogika inistitutidinla 19 neper xitay oqutquchining qobul qilinidighanliqi tilgha élin'ghan. Uqturushta aliy mektepni tügetkenlerning 4361 yüen, magistir aspirantliqni püttürgenlerlerning 5021 yüen ma'ash alidighanliqi, qoshumche parawanliq teminati bilen ayda 8 ming yüendin yuqiri ma'ash alidighanliqi, ishligen waqti bir yilgha tolghandin kéyin bir qétimdila 12 mingdin 15 ming yüen'giche yilliq mukapat bérilidighanliqi alahide eskertilgen.

Biz mezkur uqturushta qaldurulghan alaqe uchurlirigha asasen qeshqer 6-ottura mektepe téléfon qilip, mektep da'iriliridin ehwal igiliduq.

Mektepning kadirlar bölimidiki xitay xadimning bayanidin mektepke yéngidin xitay tilliq oqutquchilarning dawamliq qobul qiliniwatqanliqi, derslerning “Dölet tili oqutushi” namida pütünley xitayche ötülüwatqanliqi melum boldi.

Halbuki, mezkur mektepning oqutush bölimidin ziyaritimizni qobul qilghan Uyghur xadimning bayanidin mektepning ilgiriki gholluq oqutquchiliridin amine mu'ellimge oxshash iqtidarliq Uyghur oqutquchilarning ghayib bolghanliqi we ularning ismini tilgha élip sürüshtürüshning mumkin emesliki ashkarilandi.

Hazir amérikada yashawatqan jür'et obul ependi özining ilgiri qeshqer Uyghur ottura mektipide oqughanliqini bildürüp, eyni waqittiki ehwallar we bu mektepning bara-bara xitaychilashturush jeryani heqqide öz qarashlirini otturigha qoydi.

Jür'et obul ependi öz waqtida “Qeshqer Uyghur ottura mektipi” dep atalghan qeshqer 6-ottura mektepning qeshqer wilayitidila emes, belki pütkül Uyghur aptonom rayoni boyichimu Uyghur ana tili oqutushida zor ünüm yaratqan mekteplerning biri ikenlikini ilgiri sürdi.

Uning bildürüshiche, mezkur mektepning ilmiy mudiri memet tursun ibrahim we 2013-yillarda mektepning ilmiy mudirliq wezipiside bolghan dolqun tursun'gha oxshash bir türküm iqtidarliq oqutquchilarning yétekchilikide nechche ewlad iqtidarliq Uyghur ziyaliyliri yétiship chiqqan iken.

Jür'et obul ependi yene özining amérikagha kélip olturaqlishishtin ilgiri 2012-yili eng axirqi qétim ana mektipi bolghan qeshqer 6-ottura mektepni ziyaret qilghanliqini eslep ötti. U shu yillardila xitay da'irilirining “Qosh tilliq mektep” namida xitayche oqutushni omumlashturushqa bashlighanliqini, kéyinche mekteptiki dolqun tursun'gha oxshash bir türküm ana til ma'aripi teshebbuschilirini lagérlargha qamash yaki shalliwétish arqiliq Uyghur ma'aripini weyran qilishning deslepki qedemlirini bésip bolghanliqini tekitlidi.