Qirghizistan Uyghurliri ürümchide qaza qilghan qérindashlirini we “Irqiy qirghinchiliqi küni” ni xatirilidi

9-Dékabir küni qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyiti we dunya Uyghur qurultiyining qirghizistandiki wakaletchisi rozimuhemmed abdulbeqiyéfning hemkarliship teshkillishide 24-noyabir ürümchide yüz bergen ot apitide qaza qilghan qérindashlirigha atap xetme qur'an qildi.

Igilinishiche 2021-yili 9-dékabir küni londonda Uyghur sot kollégiyesi xitay hökümiti Uyghurlargha “Irqiy qirghinchiliq” yürgüzüwatidu dégen höküm chiqarghanidi. D u q re'isi dolqun eysa ependi 9-dékabir künini Uyghur qirghinchiliqi qanuniy jehettin ispatlan'ghan kün dep békitkenidi. 2022-Yili 9-dékabir künidin tartip bu kün Uyghur xelqining tarixidiki qirghinchiliqni xatirilesh ammiwi künlirining bérip bolup belgilen'gen.

Qirghizistan Uyghurliri d u q ning chaqiriqigha awaz qoshup bishkek shehiridiki alamédin mehelliside jem bolup Uyghur xelqining irqiy qirghinchiliqi ispatlan'ghan 9-dékabir künini yad étip hem 24-noyabrda ürümchi shehiride yüz bergen ot apitide qaza qilghan qérindashlirigha atap qur'an-tilawet qildi. Murasimgha bishkek shehiri we uning etrapidiki yézilardin kelgen 200 din oshuq Uyghur wekilliri qatnashti.

Murasim d u q wakaletchisi rozimuhemmed abdulbaqiyéfning riyasetchilikide élip bérildi. Mezkur murasim qirghiz jumhuriyitining dölet naxshisi we sherqiy türkistan milliy marshi bilen bashlandi. Riyasetchi ahalilerge illiq salam yollash bilen yighin meqsitini tonushturup ötti.

Yighinda aldi bilen ürümchi ot apitide qaza qilghan we weten azadliqi yolida küresh qilip hayatidin ayrilghanlargha atap qur'an tilawet qilindi. Qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyitining re'isi esqer qasimi öz nutqida qirghizistan Uyghurliri öz millitige a'it pa'aliyetlerni qirghiz jumhuriyitining qanun da'iriside dawamliq élip baridighanliqini tekitlidi.

Yighin dawamida riyasetchi Uyghur mesilisi xelq'araliq sehnide keng muzakire qiliniwatqanliqini, peqet b d t dila emes belki yene G-7, G-20 qatarliq teshkilatlarning kün tertiplirige qoyulghanliqini tilgha aldi

Mezkur pa'aliyetke qatnashqan aqsaqallar kéngishining ezasi osmanjan turdi, ziyaritimizni qobul qilip, Uyghur qirghinchiliqi ötken yildin buyan emes, belki 1960-yili bashlan'ghanliqini tekitlep ötti. Osmanjan ependi öz béshidin kechürgen paji'elerni eslitip ötti.

Mezkur pa'aliyetke “Ittipaq” jem'iyitining ayallar kéngishimu qatnashti. Ayallar kéngishining ezasi gülbahar aliyéwa xanim Uyghur xelqini saqlap qélishta Uyghur til mesilisi alahide orunni igileydighanliqini tekitlidi.

Mezkur pa'aliyetke qatnashqan bishkek shehiri yénidiki nowopokrowka mehellisining ayallar kéngishining re'isi asiyem mollabaqiyéwa ziyaritimizni qobul qilip, ötküzülgen yighinning meqsiti süpitide ürümchi shehiride jan üzgen qérindashlarni yad étishningmu muhimliqini tekitlidi.

Qirghizistan ottura asiyadiki Uyghurlar bir qatar köp we zich olturaqlashqan bir memliket. Jughrapiyelik jehette qirghizistanning Uyghur éli bilen uzun chégrasi bar. Qirghizistan bilen xitay arisida iqtisadiy we bashqa birqanche tereplerdin nurghur kélishimler imzalan'ghan, shundaq bolsimu qirghizistan Uyghurliri qirghizistanning qanun da'iriside öz pa'aliyetlirini yürgüzüp we xelq'ara Uyghur teshkilatlirigha eza bolup kelmekte. Resmiy melumatlar boyiche qirghizistanda 60 mingghiche Uyghur barliqi melum. Uyghurlar bishkek shehiri we uning etrapigha merkezleshken.