Хитай пиланлиқ туғут сияситигә түзитиш киргүзүшни ойлашмақта

Ройтерсниң 28-ноябир хәвиридә, хитай пиланлиқ туғут комитетиниң сабиқ башлиқи җаң вейҗиңниң сөзини нәқил кәлтүрүшичә, хитай яшанғанларни беқиш мәсилисидә зор риқабәткә дуч келиватқан болғачқа бир пәрзәнтлик болуш сияситигә өзгәртиш киргүзүшни пиланлимақта икән.
Мухбиримиз гүлчеһрә
2012.11.28

Түзитиш киргүзүлгән йеңи пиланлиқ туғут сиясити бойичә, хитайда мәлум шәртләрни һазирлиған әр ‏-хотунниң икки пәрзәнтлик болушиға йол қойидикән. Бу хитайда буниңдин кейин нурғун аилиниң икки пәрзәнтлик болидиғанлиқидин бешарәт беридикән.

Хитай хәлқ қурултийи вәкили болған җаң йәнә, пиланлиқ туғутқа түзитиш киргүзүш лайиһиси хитай һөкүмити тәрипидин қобул қилинған тәқдирдиму, мәзкур сиясәтниң айрим районларниң охшимиған әһвалиға қарап қәдәмму ‏-қәдәм йолға қоюлидиғанлиқини әскәрткән.

Гәрчә бир милярд 300 милйонлуқ зор көләмдики нопусқа игә хитайға нисбәтән нопус контрол қилиш мувапиқ дәп қаралсиму, әмма 1979 ‏-йилидин буян йүргүзүп кәлгән хитай пиланлиқ туғут сиясити, нопустики җинсийәт нисбәт пәрқниң зорийиши, яшанғанларни беқиш мәсилисигә охшаш иҗтимаий мәсилиләрдин башқа йәнә, инсан һәқлири мәсилилирини мәйданға кәлтүргән иди. Җаң вейҗиңниң билдүрүшичә, хитай пиланлиқ туғут комитети вә бир қисим хитай нопус мутәхәссислири хитай һөкүмитигә тәтқиқат доклатлирини йоллап пиланлиқ туғут сияситини өзгәртиш зөрүрлүкини тәшәббус қилған.

Әмәлийәттә, хитайдики нопус тәңсизлики вә нопусниң җинси пәрқи кризиси түпәйли пиланлиқ туғутқа түзитиш киргүзүш пикри илгирики хитай хәлқ қурултийидиму оттуриға чүшкән болуп, хитайниң шенҗен, гуаңҗу қатарлиқ иқтисади ечиветилгән тәрәққий қилған қисмән районлирида икки пәрзәнтлик болушқа йол қоюш сиясити 2010-йилидин башлап йүргүзүлгән иди.

Хитайниң уйғур қатарлиқ башқа аз санлиқ милләтләргиму пиланлиқ туғут сияситини мәҗбурий һаләттә қаттиқ қоллуқ билән йүргүзүши, уйғурларниң наразилиқи вә инсан һәқлири тәшкилатлириниң изчил тәнқидигә учрап кәлмәктә.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.